Stawka skali podatkowej zmaleje z 17 proc. do 12 proc. Niektórzy przedsiębiorcy odliczą część składki zdrowotnej, a samotni rodzice odzyskają utraconą z początkiem 2022 r. preferencję. Mimo to, przejściowo, niektórzy podatnicy zapłacą fiskusowi więcej.

rozwiń ›
Niektórzy pracownicy, zleceniobiorcy, mundurowi i emeryci znów mogą wpaść w osłupienie, gdy zobaczą na koncie mniejszą wypłatę. Dlatego Ministerstwo Finansów, nauczone doświadczeniem ze stycznia br., nie tylko teraz uprzedza, lecz także zapewnia: wchodząca jutro w życie nowelizacja (korekta Polskiego Ładu) jest dla wszystkich korzystna, a wzrost zaliczek na PIT jest przejściowy. Wynika on z uchylenia niektórych mechanizmów ochronnych, które miały łagodzić szok spowodowany Polskim Ładem w styczniu br.
W skali całego 2022 r. PIT zmaleje, bo obniżona zostaje stawka skali podatkowej – z 17 proc. do 12 proc.
Zmiany, które wchodzą w życie od 1 lipca br., wprowadza nowelizacja z 9 czerwca 2022 r. ustawy o PIT oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265), zwana potocznie korektą Polskiego Ładu. Zasadniczo jest ona korzystna dla podatników PIT, ale - jak podkreśla Ministerstwo Finansów - reforma podatkowa została rozłożona na dwa etapy i jej pełen skutek odczujemy dopiero po 1 stycznia 2023 r. Dlatego niektórzy muszą się liczyć z tym, że ich zaliczka na PIT od lipca wzrośnie, a nie zmaleje (dlaczego - wyjaśniamy na B3).
Jak przygotować się do zmian od 1 lipca 2022 r. Podatki. Wynagrodzenia (książka + ebook) >>>>>

Nowe zasady obliczania zaliczki

Od jutra płatnicy będą obliczać zaliczki na podatek dochodowy według nowych zasad w odniesieniu do dochodów uzyskanych przez podatnika w okresie od 1 lipca 2022 r. do 31 grudnia 2022 r.
Dochody uzyskane to - zgodnie z ogólną zasadą - dochody wypłacone lub postawione do dyspozycji. Artykuł 23 ustawy nowelizującej mówi, że w takiej sytuacji płatnik uwzględni stawkę 12 proc. zamiast 17 proc.
Tym samym, wypłacając wynagrodzenie w lipcu (bądź stawiając je do dyspozycji), płatnik zastosuje:
  • 12-proc. dolną stawkę skali (naliczaną od podstawy opodatkowania wynoszącej od 30 tys. zł do 120 tys. zł),
  • niższą kwotę pomniejszającą podatek, tj. 300 zł miesięcznie (dotychczas 425 zł), co jest konsekwencją obniżenia dolnej stawki skali podatkowej (30 tys. zł × 12 proc.: 12 miesięcy).
Nadal próg skali podatkowej będzie wynosić 120 tys. zł, a kwota dochodu wolnego od PIT - 30 tys. zł.
Od 1 lipca zostaną uchylone przepisy o uldze dla klasy średniej, więc podatnicy nie będą już jej stosować.

Koniec z podwójnymi zaliczkami na PIT

Płatnicy nie będą już podwójnie obliczać zaliczek na podatek dochodowy - tj. według aktualnych zasad i obowiązujących do końca 2021 r. - aby potrącać niższą z nich. Korekta Polskiego Ładu likwiduje kontrowersyjny mechanizm podwójnego wyliczania zaliczek na PIT i ich „rolowania”.
Mimo uchylenia tego mechanizmu nadal trzeba będzie obliczać zaliczkę według zasad z 31 grudnia 2021 r., ale z innego względu - dla celów składki zdrowotnej. Nie zmieniają się bowiem art. 83 ust. 1 i art. 83 ust. 2b ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285 ze zm.). Przepisy te mówią, że jeżeli obliczona przez płatnika składka na ubezpieczenie zdrowotne jest wyższa od kwoty zaliczki, to składkę obniża się do wysokości tej kwoty, przy czym - uwaga - chodzi tu o zaliczkę na PIT obliczoną zgodnie z przepisami w brzmieniu obowiązującym na 31 grudnia 2021 r. (art. 83 ust. 2b ustawy zdrowotnej).
Zwróciliśmy na to uwagę w artykule „Zaliczki na PIT wciąż liczone dwa razy” (DGP nr 122/2022), pisząc, że wbrew deklaracjom resortu finansów płatnicy będą nadal podwójnie wyliczać zaliczki PIT - zgodnie z zasadami bieżącymi i na podstawie przepisów obowiązujących 31 grudnia 2021 r.

Nowe zasady mają zastosowanie do całego 2022 roku

Nowe zasady, chociaż wejdą w życie w połowie roku, będą miały zastosowanie do całego 2022 r. i zgodnie z nimi będzie sporządzane rozliczenie roczne PIT za 2022 r.
Jeżeli jednak okazałoby się, że obowiązujące od 1 stycznia 2022 r. przepisy (uwzględniające ulgę dla klasy średniej) byłyby korzystniejsze dla podatnika, to fiskus zwróci mu pieniądze. Różnice będzie obliczać sama Krajowa Administracja Skarbowa. O tym, że taki zwrot się należy, podatnik dowie się w ciągu 21 dni od złożenia zeznania rocznego. Rozwiązanie to jest jednorazowe i będzie dotyczyło tylko rozliczeń za 2022 r.

Czy zmienią się zasady PIT-2?

Od 1 lipca br. nie zmienią się zasady składania oświadczenia PIT-2, ani jego treść. Nowe przepisy w tym zakresie wejdą w życie dopiero od 1 stycznia 2023 r.

Przedsiębiorcy na skali podatkowej - co się zmieni?

Z obniżonej 12-proc. stawki PIT skorzystają też przedsiębiorcy rozliczający się według skali podatkowej. Dla nich zmiana ta ma zastosowanie już przy obliczaniu zaliczek należnych za czerwiec 2022 r. albo za II kw. 2022 r. Wynika to z art. 25 ust. 2 ustawy nowelizującej.
Natomiast dla rozliczających się na podstawie 19-proc. stawki PIT, ryczałtu ewidencjonowanego lub karty podatkowej przewidziano inne rozwiązanie - możliwość częściowego odliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne. W tym przypadku również zmiana ma zastosowanie już przy obliczaniu zaliczek należnych za czerwiec 2022 r. albo za II kw. 2022 r.
W sumie w 2022 r. przedsiębiorcy płacący liniowy PIT będą mogli odliczyć maksymalnie 8700 zł z tytułu składki zdrowotnej zapłaconej za siebie i za osobę współpracującą - czy to przez zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu, czy przez odliczenie od dochodu.
Natomiast ryczałtowcy będą odliczać od przychodu połowę zapłaconej składki, zarówno za siebie, jak i za osoby współpracujące.
Z kolei rozliczający się według karty podatkowej odliczą od kwoty podatku ustalonego w decyzji naczelnika urzędu skarbowego 19 proc. zapłaconej składki zdrowotnej.
W lipcu będzie można potrącić odpowiednią część składki zdrowotnej już za całe pierwsze półrocze, o ile pozwoli na to wysokość dochodu bądź przychodu. W ten sposób będzie można zredukować podatek za czerwiec nawet do zera. Pisaliśmy o tym w artykule „Już w lipcu przedsiębiorcy odliczą skumulowaną składkę zdrowotną” (DGP nr 62/2022).

Zmiana formy opodatkowania - ryczałtowcy

Ryczałtowcy oraz przedsiębiorcy płacący liniowy PIT mogą zmienić wybraną już na 2022 r. formę opodatkowania, z tym że tylko na rozliczenie według skali podatkowej (12 proc. i 32 proc.). Nie mogą wybrać na 2022 r. innego sposobu rozliczeń.
Ryczałtowcy mogą to zrobić już od jutra. Jeżeli się na to zdecydują, będą musieli poinformować o tym urząd skarbowy do 22 sierpnia br.
W takiej sytuacji za pół roku rozliczą się z ryczałtu ewidencjonowanego, a za drugie pół według zasad ogólnych, czyli skali podatkowej. W takiej sytuacji nie będą mogli rozliczyć się wspólnie z małżonkiem ani z samotnie wychowywanym dzieckiem - w przeciwieństwie do podatników, którzy wybiorą skalę podatkową za cały 2022 r.
Jeżeli natomiast zdecydują, że chcą rozliczać się według skali za cały rok, czyli od dochodów uzyskanych od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r., to o swoim wyborze poinformują w zeznaniu rocznym złożonym do 2 maja 2023 r. (bo 30 kwietnia przypadnie w niedzielę, a 1 maja w święto). W takiej sytuacji będą oni mogli za cały rok rozliczyć się wspólnie z małżonkiem albo z samotnie wychowywanym dzieckiem.
Warunkiem przejścia z ryczałtu na rozliczenie według skali podatkowej jest założenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów:
  • od 1 lipca br. - jeśli ryczałtowiec przejdzie na rozliczenia według skali PIT od 1 lipca,
  • za cały 2022 r. - jeśli ryczałtowiec wybierze rozliczenie według skali PIT za cały 2022 r.
Natomiast podatnicy liniowi będą mogli zmienić swoją decyzję i wybrać skalę podatkową jedynie po zakończeniu roku. Poinformują o niej w zeznaniu rocznym za 2022 r. złożonym do 2 maja 2023 r.
Taka zmiana sposobu opodatkowania, mimo rozpoczętego już roku podatkowego, będzie możliwa tylko w odniesieniu do 2022 r. W kolejnych latach podatnicy będą wybierać formę opodatkowania tak jak dotychczas, czyli zasadniczo do 20 lutego danego roku.
Trzecie podejście MF do odsetkowych kosztów
Trzecie podejście MF do odsetkowych kosztów

Zobacz również

Samotni rodzice - preferencyjne rozliczenie

Jutro wejdą też w życie przepisy o preferencyjnym rozliczeniu samotnych rodziców. W rozliczeniu za 2022 r. skorzystają z tej samej preferencji, która przysługiwała do końca 2021 r. (podatek będą płacić w podwójnej wysokości od połowy dochodów). Pisaliśmy o tym „Samotny rodzic rozliczy się jednak z «całym dzieckiem», a nie z «połową»” (DGP nr 113/2022).
Na razie jednak nie będą mogli skorzystać ze wspólnego rozliczenia w trakcie roku. Będzie to możliwe dopiero od 2023 r., wówczas bowiem będą mogli złożyć pracodawcy oświadczenie, aby ten co miesiąc dodatkowo potrącił im 1/12 kwoty zmniejszającej podatek.
Przypomnijmy, że Polski Ład 1 stycznia 2022 r. uchylił możliwość preferencyjnego rozliczania się z dzieckiem na rzecz ulgi polegającej na odliczeniu od podatku 1,5 tys. zł.
Ze wspólnego rozliczenia z dzieckiem nie skorzystają podatnicy, którzy co najmniej jedno dziecko wychowują wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną.

Dochody dziecka - zmiany limitów

1 lipca wejdą też w życie przepisy podwyższające limit zarobków, które może osiągnąć pełnoletnie uczące się dziecko - z 3089 zł do 12-krotności renty socjalnej w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. Licząc według kwoty renty obowiązującej w 2022 r., jest to 16 061,28 zł.
Limit ten jest istotny dla:
  • osób samotnie wychowujących dzieci (aby mogły skorzystać z preferencji przysługującej samotnym rodzicom),
  • rodziców co najmniej czwórki dzieci (aby mogli skorzystać ze zwolnienia z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 153, czyli dla przychodów do wysokości nieprzekraczającej rocznie 85 528 zł plus kwota dochodu wolnego od podatku 30 tys. zł),
  • korzystających z prorodzinnej ulgi na dzieci, przysługującej na podstawie art. 27f ustawy o PIT.
Od 1 lipca br. zaczną też obowiązywać przepisy, zgodnie z którymi renty rodzinne małoletnich dzieci nie będą doliczane do dochodów rodziców. Oznacza to, że dziecko będzie traktowane jako odrębny podatnik i tak jak rodzic skorzysta z kwoty dochodu wolnego od PIT - w wysokości 30 tys. zł.

Małe zlecenia - obniżona stawka podatku

Z 17 proc. do 12 proc. zostanie obniżona stawka zryczałtowanego podatku dochodowego od tzw. małych umów zlecenia (art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o PIT). Chodzi o przychody nieprzekraczające 200 zł z tytułu działalności wykonywanej osobiście. W tym jednak przypadku zmiana nie będzie miała zastosowania wstecz, ale od należności uzyskanych od 1 lipca br.

Ulga zero PIT rozszerzona

Rozszerzony zostanie - o zasiłki macierzyńskie - katalog przychodów objętych ulgą zero PIT (m.in. dla osób do 26. roku życia i rodziców z co najmniej czwórką dzieci). Zmiana ta wejdzie w życie od 1 lipca br., ale będzie miała zastosowanie również do zasiłków macierzyńskich za cały 2022 r.
Bez zmian pozostanie limit przychodów zwolnionych z PIT - do 85 528 zł rocznie (u podatników rozliczających się według skali podatkowej dochodzi jeszcze 30 tys. kwoty wolnej od podatku).

Zwolnienie dla emerytów

Jutro wejdą też w życie zmiany dotyczące limitu zwolnienia z PIT świadczeń otrzymanych przez emerytów i rencistów w związku z łączącym ich uprzednio stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy - wzrośnie on z 3 tys. do 4,5 tys. zł (zmiana w art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT).
Jednocześnie zwolnienie to zostanie rozszerzone o świadczenie kompensacyjne dla nauczycieli.
Obie zmiany będą miały zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.

Preferencja dla związkowców

Od jutra wzrośnie też limit odliczenia od dochodu składek członkowskich zapłaconych na rzecz związku zawodowego - z 300 zł do 500 zł. Limit zostanie podwyższony wstecz, bo przepis nowelizujący będzie miał zastosowanie do dochodów uzyskanych od początku roku.

Terminy złożenia zeznań

Od 1 lipca wejdą także w życie przepisy, które ujednolicą terminy rocznego rozliczenia PIT (formularze: PIT-37, PIT-36, PIT-36S, PIT-28, PIT-28S, PIT-36L, PIT-36LS, PIT-39, PIT-38). Wszystkie te zeznania będą składane co do zasady od 15 lutego do 30 kwietnia.

Abolicja podatkowa

Uchylone zostaną natomiast przepisy o tzw. abolicji podatkowej, czyli przejściowym 8-proc. ryczałcie (art. 27-49 Polskiego Ładu, czyli nowelizacji z 29 października 2021 r., Dz.U. poz. 2105 ze zm.).
Z abolicji tej nie skorzysta żaden podatnik, bo wniosek o nią można byłoby złożyć - wedle uchylanych przepisów - dopiero od 1 października 2022 r.

JPK PIT i CIT - jakie zmiany po korekcie Polskiego Ładu

Nowelizacja Polskiego Ładu odracza obowiązek przekazywania fiskusowi plików JPK_CIT i JPK_PIT (czyli ustrukturyzowanych ksiąg i ewidencji). Nie wejdzie on w życie od 2023 r.
Podatnicy, którzy przesyłają JPK_VAT, przekażą po raz pierwszy JPK_CIT lub JPK_PIT dopiero za 2025 r., a pozostali podatnicy - za 2026 r.
Natomiast podatkowe grupy kapitałowe i podatnicy CIT, u których wartość przychodu uzyskana w poprzednim roku przekroczy równowartość 50 mln euro, prześlą JPK_CIT już za 2024 r. ©℗
Zaliczka potrącana przez płatnika
Wynagrodzenie Dolna stawka PIT Kwota zmniejszająca podatek Ulga dla klasy średniej
za czerwiec wypłacone w czerwcu 17 proc. 425 zł tak
za czerwiec wypłacone w lipcu 12 proc. 300 zł nie
za lipiec wypłacone w lipcu 12 proc. 300 zł nie
za cały 2022 r. 12 proc. 300 zł x 12 = 3600 zł nie
Zaliczka wpłacana przez przedsiębiorcę płacącego PIT według skali podatkowej
Zaliczka za czerwiec albo za II kw. 2022 r. Dolna stawka PIT Ulga dla klasy średniej Możliwość odliczenia składki zdrowotnej
12 proc. nie nie
Zaliczka wpłacana przez przedsiębiorcę płacącego PIT według liniowej stawki 19 proc.
Zaliczka za czerwiec albo za II kw. 2022 r. Stawka PIT Możliwość odliczenia składki zdrowotnej
19 proc. tak, częściowo
Czytaj też: Jak przygotować się do zmian od 1 lipca 2022 r. Podatki. Wynagrodzenia