Obecne prawodawstwo dotyczące opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach bądź pochodzących z nieujawnionych źródeł z powodu zbyt ogólnych i nieprecyzyjnych uregulowań budzi wiele wątpliwości. Aby poznać swoje prawa i obowiązki, podatnik musi zapoznać się nie tylko z przepisami obowiązujących ustaw, ale także z orzecznictwem i linią interpretacyjną organów podatkowych.

Istniejące wątpliwości mają zasadniczo zostać usunięte poprzez wprowadzenie nowych, a zdaniem ministerstwa finansów także bardzo precyzyjnych i kompleksowych, regulacji w omawianym zakresie. Proponowane zmiany, mające zasadniczo wejść w życie na początku 2016 roku, są bezpośrednio związane z wyrokami Trybunału Konstytucyjnego z 29 lipca 2014 r. (sygn. akt P 49/13) oraz z 18 lipca 2013 r. (sygn. akt SK 18/09), w których stwierdził on niezgodność art. 20 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) oraz art. 68 par. 4 ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) z Konstytucją RP.
Podatek od nieujawnionych źródeł: rząd naprawia lukę w przepisach

Zobacz również
W obecnym projekcie ustawy zaproponowano dodanie do ustawy o PIT nowego rozdziału, który miałby zawierać m.in. szeroką definicję przychodu nieznajdującego pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych, a także definicję wydatku, tak istotną dla przeprowadzenia postępowania. Ciężar dowodu w zakresie wykazania przychodów opodatkowanych bądź nieopodatkowanych ma spoczywać na podatniku jako podmiocie, który najlepiej orientuje się w kwestii źródeł finansowania swoich wydatków. Dodatkowo do ustawy wprowadza się domniemanie, zgodnie zresztą z sugestią Trybunału Konstytucyjnego, że uzyskane przez podatnika przychody pochodzą z legalnych źródeł. Ma to zapobiec wykorzystywaniu przez podatników treści art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT, który stanowi, że nie podlegają PIT przychody wynikające z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.
Ponadto w projekcie obowiązuje zasada, że w pierwszej kolejności należy ustalić źródło pochodzenia przychodów i zastosować inny rodzaj stawki podatkowej niż 75-proc. stawka sankcyjna. W tym zakresie, choć ciężar dowodu spoczywa na podatniku, to organy podatkowe, w celu ustalenia źródła przychodów, mają obowiązek badania dostępnych im ewidencji i rejestrów. Projekt przyjmuje także pięcioletni okres przedawnienia zobowiązania podatkowego w odniesieniu do przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach.
Jeżeli chodzi o aspekty praktyczne proponowanych regulacji, to należy wskazać, że – jak wynika z szacunków Ministerstwa Finansów – problem braku opodatkowania przychodów z nieujawnionych źródeł lub nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach dotyczy około 800 podatników rocznie, przy czym średni podatek wynikający z decyzji wydanych przez organy podatkowe od 1998 r. wynosi 70 mln zł. Jednocześnie oszacowano, że w perspektywie 10-letniej projektowane zmiany powinny skutkować wpływami do budżetu państwa na poziomie prawie 800 mln zł. Proponowane zmiany powinny też zdaniem ministerstwa wpłynąć pozytywnie na przedsiębiorczość poprzez wyeliminowanie z obrotu gospodarczego podmiotów unikających opodatkowania i uzyskujących przez to przewagę konkurencyjną nad uczciwymi podatnikami. Z pewnością planowane zmiany będą miały korzystny wpływ na prawa podatników i w istotnym zakresie wyeliminują arbitralność decyzji organów podatkowych, których podstawą były dotychczasowe lakoniczne i nieprecyzyjne regulacje prawne. Jednak mimo wysiłków podejmowanych przez Ministerstwo Finansów wprowadzone zmiany nie zlikwidują całkowicie istniejących rozbieżności interpretacyjnych.
Planowane zmiany będą miały korzystny wpływ na prawa podatników i w istotnym zakresie wyeliminują arbitralność decyzji organów.