8,1 mld euro odzyskał w 2021 r. fiskus w 27 krajach członkowskich Unii Europejskiej i w Norwegii dzięki wymianie informacji w ramach tzw. sieci analizy transakcji (ang. Transaction Network Analysis, w skrócie TNA).

Ubiegłoroczne statystyki oznaczają wzrost o 52 proc. w porównaniu do danych za 2020 r. – poinformowali w ubiegły piątek przedstawiciele Komisji Europejskiej.
Wymiana informacji w ramach TNA pozwoliła wykryć w ubiegłym roku 110 przypadków prawdopodobnych karuzeli podatkowych i 576 spółek, które najpewniej uczestniczyły w wyłudzaniu podatku.
W sumie w 2021 r. dzięki TNA unijni oraz norwescy urzędnicy zidentyfikowali 2161 oszustów podatkowych, w tym 1471 tzw. znikających podatników VAT. 775 wykrytych oszustów zostało wyrejestrowanych w ubiegłym roku z rejestrów podatników VAT. To wzrost o 56 proc. w porównaniu do danych przedstawionych za 2020 r.
Unijna sieć analizy transakcji działa od 2019 r. Wzajemnie wymieniane są dane oraz wiedza ekspercka o oszustach wyłudzających podatek od towarów i usług.
Oprócz tego od 2010 r. działa Eurofisc, czyli zdecentralizowana sieć współpracy w dziedzinie VAT. To wielostronny mechanizm wczesnego ostrzegania w odniesieniu do oszustw w podatku od wartości dodanej o charakterze transgranicznym. Za pośrednictwem Eurofisc koordynowana jest również wymiana realizowana od 2019 r. w ramach TNA.
– Statystyki jasno pokazują, że ogólnoeuropejski problem oszustw podatkowych jest wciąż bardzo istotny – komentuje Jarosław Ziółkowski, doradca podatkowy w Independent Tax Advisers. Zwraca uwagę, że przestępcy nadal, mimo coraz większej skuteczności TNA, tworzą karuzele podatkowe w celu wyłudzania VAT.
Zdaniem eksperta Bruksela nie powinna zadowalać się tylko wymianą informacji podatkowych i mechanizmem wczesnego ostrzegania, ale jak najszybciej zmierzać do docelowego systemu opodatkowania transakcji wewnątrzwspólnotowych. To wymaga zmiany przepisów dyrektywy VAT.
Przypomnijmy, że projekt wdrożenia docelowego systemu opodatkowania transakcji wewnątrzwspólnotowych został opublikowany jeszcze w 2017 r., ale nadal nie wszedł w życie. Z najnowszych informacji wynika, że może do tego dojść dopiero na początku 2026 r. Docelowy system opodatkowania zakłada, że podatek od wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów płaciłby sprzedawca według zagranicznej stawki VAT. W tym celu musiałby zarejestrować się jako podatnik w innym państwie UE albo rozliczać się za pomocą funkcjonującego już elektronicznego punktu obsługi OSS.