Od lipca płatnicy przestaną podwójnie liczyć i porównywać zaliczki na PIT według zasad z 2021 r. i z 2022 r. – zakłada Ministerstwo Finansów. Potrzebny będzie tylko odpowiedni przepis, bo na razie nie ma go w projekcie zaprezentowanym 24 marca br.

To najprawdopodobniej niedopatrzenie, które w trakcie dalszych prac nad projektem będzie musiało zostać usunięte. O planowanym uchyleniu art. 53a ustawy o PIT można natomiast przeczytać w uzasadnieniu do opublikowanego projektu.
Chodzi o przepis, który dopiero co, 10 marca br., wszedł w życie. Przypomnijmy, że został on wprowadzony nowelizacją z 24 lutego 2022 r. (Dz.U. poz. 558), która przeniosła do ustawy o PIT mechanizm podwójnego liczenia zaliczek. Początkowo mechanizm ten został wdrożony rozporządzeniem ministra finansów z 7 stycznia 2022 r. (Dz.U. poz. 28), ale taki sposób uregulowania obowiązków płatników budził wątpliwości konstytucyjne. W rezultacie rozporządzenie stosuje się tylko do zaliczek na PIT za styczeń br., a do zaliczek za miesiące od lutego do grudnia 2022 r. płatnicy muszą już stosować art. 53a ustawy o PIT (dodany nowelizacją z 24 lutego 2022 r.).
W uzasadnieniu do projektu korekty Polskiego Ładu napisano, że uchylenie od 1 lipca br. tzw. mechanizmu rolowania zaliczek ma wyeliminować w niektórych sytuacjach „ryzyko dużych dopłat w rocznym rozliczeniu podatkowym”.
Trzeba będzie zwrócić
W projektowanym przepisie przejściowym (art. 10 nowelizacji) przewidziano natomiast, że jeżeli płatnik pobierze w lipcu 2022 r. zaliczkę na PIT na podstawie obecnych przepisów (czyli w brzmieniu z 30 czerwca 2022 r.), a nie przekaże jej jeszcze na rachunek urzędu skarbowego, to będzie musiał niezwłocznie zwrócić podatnikowi tę jej część, która przekroczy zaliczkę obliczoną już na podstawie nowych przepisów (tych, które mają się znaleźć w planowanej obecnie korekcie Polskiego Ładu).
Od 1 lipca
Uchylenie art. 53a będzie konsekwencją zmian w skali podatkowej i zasadach obliczania zaliczek na PIT. Dla płatników najistotniejsze jest to, że od 1 lipca br. zaczną:
  • pobierać zaliczki według zmienionych stawek skali podatkowej: 12 proc. i 32 proc. (a nie jak dziś 17 proc. i 32 proc.) oraz
  • uwzględniać kwotę zmniejszającą podatek na innych zasadach niż obecnie.
Co prawda zmiany te mają mieć zastosowanie już do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. (projektowany art. 9 ust. 1 nowelizacji), ale przepisy odnoszące się do obowiązków płatników mają być stosowane do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 lipca 2022 r. To wynika z planowanego art. 9 ust. 4 nowelizacji.
To oznacza, że od 1 lipca br. pracodawcy będą obliczać zaliczki w wysokości:
  • za miesiące, w których dochód podatnika uzyskany od początku 2022 r. od tego płatnika nie przekroczy 120 000 zł - 12 proc. dochodu uzyskanego w danym miesiącu;
  • za miesiąc, w którym dochód podatnika uzyskany od początku 2022 r. od tego płatnika przekroczy 120 000 zł - 12 proc. od tej części dochodu uzyskanego w tym miesiącu, która nie przekroczyła 120 000 zł, i 32 proc. od nadwyżki ponad 120 00 zł;
  • za następne miesiące - 32 proc. dochodu uzyskanego w danym miesiącu od tego płatnika.
Kwota zmniejszająca
Kwota zmniejszająca podatek zmieni się w ślad za zmianą stawki podatkowej i wyniesie w skali roku 3600 zł (30 000 zł x 12 proc.) zamiast 5100 zł (30 000 x 17 proc.). Miesięcznie będzie to zatem 300 zł (3600: 12 miesięcy), a nie jak obecnie 425 zł (5100 zł : 12 miesięcy).
Oświadczenie uprawniające płatnika do potrącania kwoty zmniejszającej podatek (obecnie jest to PIT-2) będą mogli składać nie tylko pracownicy, lecz także podatnicy uzyskujący przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18 ustawy o PIT. Chodzi zatem o przychody m.in. z umów zlecenia, o dzieło, z kontraktów menedżerskich, z praw majątkowych.
To oznacza, że kwotę zmniejszającą podatek będą stosować również zleceniodawcy i pozostali płatnicy, o których mowa w art. 41 ust. 1 ustawy o PIT, a także podmioty przyjmujące na praktykę absolwencką lub staż uczniowski (zakładane nowe brzmienie art. 35 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT).
Oświadczenie o stosowanie takiego pomniejszenia podatnik będzie mógł złożyć nie tylko jednemu, lecz maksymalnie trzem płatnikom. W oświadczeniu tym wskaże, że płatnik jest uprawniony do pomniejszenia zaliczki o kwotę stanowiącą:
  • 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (czyli o 300 zł - gdy podatnik uprawni do tego tylko jednego płatnika) albo
  • 1/24 kwoty zmniejszającej podatek (czyli o 150 zł - gdy podatnik uprawni do tego dwóch płatników), albo
  • 1/36 kwoty zmniejszającej podatek (czyli 100 zł - gdy podatnik uprawni do tego trzech płatników).
Oświadczenia i wnioski
Już dzień po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw planowanej nowelizacji Polskiego Ładu wejdą w życie nowe przepisy dotyczące składania płatnikom przez podatników rozmaitych oświadczeń i wniosków (art. 23 projektowanej nowelizacji).
W związku z tym już do 15 czerwca 2022 r. pracodawcy będą musieli wystąpić do podatników o aktualizację oświadczenia PIT-2, czyli o potrącaniu kwoty zmniejszającej podatek (art. 15 projektowanej nowelizacji).
Aktualizacja bądź samo oświadczenie złożone przez podatnika do 30 czerwca 2022 r. wywoła skutek od 1 lipca 2022 r.
Jeżeli podatnik do 30 czerwca 2022 r. nie zaktualizuje oświadczenia, to złożony uprzednio (w przeszłości) PIT-2 będzie tak jak dotychczas uprawniał płatnika do pomniejszania zaliczki na PIT o nie więcej niż 1/12 kwoty zmniejszającej podatek.
Pozostali podatnicy uzyskujący przychody za pośrednictwem płatnika (np. z umów zlecenia, o dzieło, z kontraktów menedżerskich, z praw majątkowych) będą mogli złożyć takie oświadczenie do 30 czerwca 2022 r. Ono również wywoła skutek od 1 lipca 2022 r. (art. 14 projektowanej ustawy).
Niezależnie od tego, zatrudniając nowe osoby, płatnicy będą musieli przed pierwszą wypłatą poinformować nowo zatrudnionego podatnika o możliwości złożenia oświadczeń i wniosków mających wpływ na obliczenie zaliczki.
Podobnie jak dziś płatnicy będą uwzględniać złożone przez podatników oświadczenia i wnioski najpóźniej od następnego miesiąca po ich otrzymaniu (wyjątek uczyniono tylko dla ZUS).
Oświadczenia i wnioski mające wpływ na obliczenie zaliczki będą dotyczyć również kolejnych lat podatkowych, chyba że odrębny przepis będzie stanowić inaczej (przykładem wniosek o rezygnacji z 50-proc. kosztów uzyskania przychodów, który składa się odrębnie dla każdego roku podatkowego).
Na podatników zostanie wprost nałożony obowiązek wycofania lub zmiany złożonego uprzednio oświadczenia lub wniosku, jeżeli zmienią się okoliczności mające wpływ na obliczenie zaliczki. Przepis, który to zakłada (nowy art. 31a ust. 3), powinien uchronić płatników przed odpowiedzialnością za nieprawidłowo pobraną zaliczkę na PIT - na wypadek gdyby płatnik kierował się złożonym przez podatnika oświadczeniem lub wnioskiem, które straciły już aktualność.
Zmiany w PIT korzystne dla większości podatników
Zmiany w PIT korzystne dla większości podatników

Zobacz również
Po ustaniu zatrudnienia płatnik nie będzie uwzględniał złożonych przez podatnika oświadczeń i wniosków, z wyjątkiem wniosków, o których mowa w art. 32 ust. 6 i 10 (w nowym brzmieniu). To oznacza, że nadal będzie stosował - przy obliczaniu zaliczek od świadczeń należnych z rozwiązanego już stosunku prawnego (np. wypłacając dodatkowe roczne wynagrodzenie) - złożony wcześniej wniosek podatnika o obliczanie zaliczek bez stosowania:
  • zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy PIT (ulga dla młodych) lub
  • miesięcznych kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 2 pkt 1 lub 3 ustawy PIT lub
  • 50-proc. kosztów uzyskania przychodów.
Bez ulgi dla klasy średniej
Z projektu jasno wynika, że płatnicy nie będą naliczać ulgi dla klasy średniej od 1 lipca 2022 r. W tym celu mają zostać uchylone: art. 32 ust. 2a i 2b oraz art. 44 ust. 3aa, 3d i 7 ustawy o PIT.
W art. 9 ust. 3 projektowanej nowelizacji ma być wprost zapisane, że tych przepisów nie stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 lipca 2022 r.
Natomiast sama ulga zostanie zniesiona w odniesieniu do dochodów (przychodów) uzyskanych już od 1 stycznia 2022 r. Nie będzie to jednak miało znaczenia dla płatników, tylko dla podatników korzystających obecnie z tej preferencji, czyli dla pracowników i przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych. Nie uwzględnią oni tej ulgi przy rocznym rozliczeniu za 2022 r. (art. 9 ust. 2 projektowanej nowelizacji).
Zmiany w zwolnieniach
Projekt zakłada poszerzenie zwolnień, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 oraz pkt 152-154 ustawy o PIT, o zasiłki macierzyńskie.
Wypłacając taki zasiłek, płatnik będzie więc stosować do niego zwolnienie z PIT, a zarazem będzie go uwzględniać w limicie przychodów zwolnionych z podatku (czyli do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł). Przypomnijmy, że chodzi o zwolnienia zwane: ulgą dla młodych (art. 21 ust. 1 pkt 148), ulgą na powrót (art. 21 ust. 1 pkt 152), PIT-0 dla rodzin 4+ (art. 21 ust. 1 pkt 153).
Powstaje pytanie, co ze zwolnieniem w odniesieniu do zasiłków macierzyńskich za czerwiec. Niewątpliwie zwolnienie to ma być stosowane już do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. (tak zakłada art. 9 ust. 1 projektowanej nowelizacji). Jednocześnie nie przewidziano przepisu, z którego miałoby wynikać, że płatnicy zaczną stosować to zwolnienie dopiero do zasiłków macierzyńskich wypłacanych od 1 lipca br.
Małe zlecenia
Zmieniona - z 17 proc. na 12 proc. - ma zostać także stawka zryczałtowanego podatku dochodowego od tzw. małych zleceń (przychodów nieprzekraczających 200 zł z tytułów działalności wykonywanej osobiście, o której nowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 ustawy o PIT). W tym celu zmienione zostanie brzmienie art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o PIT.
Problem może dotyczyć poboru podatku od małych zleceń za czerwiec. Zasadniczo płatnicy powinni pobrać go i odprowadzić do urzędu skarbowego w lipcu br. Z przepisów przejściowych nie wynika jednoznacznie, czy będą wtedy pobierać podatek jeszcze według dotychczasowej stawki 17 proc., czy już według nowej 12 proc.
Wydaje się jednak, że według nowej, bo zmieniony art. 30 ust. 1 pkt 5a ma mieć zastosowanie już do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. (zgodnie z art. 9 ust. 1 projektowanej nowelizacji). Nie przewidziano zarazem przepisu, z którego wynikałoby, że ten przepis ma być stosowany przez płatników dopiero począwszy od dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 lipca 2022 r. (nie przewidziano tego w art. 9 ust. 4 projektowanej nowelizacji).
Zaliczki na PIT obliczane w 2022 r. przez pracodawców, zleceniodawców i ZUS
Sposób obliczania za miesiące
styczeń luty - czerwiec lipiec - grudzień
Metoda podwójne liczenie zaliczek, tj. według zasad wprowadzonych Polskim Ładem oraz przepisów obowiązujących na 31 grudnia 2021 r., a także tzw. mechanizm rolowania zaliczek podwójne liczenie zaliczek, tj. według zasad wprowadzonych Polskim Ładem oraz przepisów obowiązujących na 31 grudnia 2021 r., a także tzw. mechanizm rolowania zaliczek nowe zasady przewidziane w projektowanej korekcie Polskiego Ładu
Podstawa prawna rozporządzenie ministra finansów z 7 stycznia 2022 r. (Dz.U. poz. 28) ustawa z 24 lutego 2022 r. (Dz.U. poz. 558) ustawa o zmianie ustawy o PIT oraz niektórych innych ustaw - na razie projektowana