Przedsiębiorca, który po latach rozliczania się z wynajmu ryczałtem ewidencjonowanym planuje wprowadzić wynajmowany budynek do firmowej ewidencji środków trwałych, musi uwzględnić odpisy amortyzacyjne za okres opodatkowania ryczałtem, mimo że ich w tym czasie nie dokonywał – orzekł NSA.
Chodziło o małżonków, którzy w 2001 r. kupili na cele prywatne działkę ze znajdującym się na niej budynkiem mieszkalno-usługowym. Budynek był w złym stanie technicznym. Małżonkowie przeprowadzili remont, ale nie gromadzili żadnych faktur ani rachunków, które potwierdzałyby wysokość poniesionych w tym celu wydatków.
W 2007 r. rozpoczęli wynajmowanie tego budynku. Był to najem prywatny, małżonkowie płacili od przychodów z czynszu ryczałt ewidencjonowany.
Dopiero po latach zaczęli rozważać zmianę sposobu wykorzystywania części budynku. Chcieli wprowadzić go do ewidencji środków trwałych i dokonywać od niego odpisów amortyzacyjnych.
Sądzili, że wartość początkową nieruchomości, od której będą dokonywać odpisów, mogą ustalić zgodnie z art. 22g ust. 8 ustawy o PIT, czyli na podstawie własnej wyceny, przy uwzględnieniu cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji oraz stanu i stopnia zużycia.
Artykuł 22g ust. 8 ustawy o PIT może być stosowany wyłącznie wtedy, gdy podatnik nie może określić ceny nabycia środka trwałego. Małżonkowie uważali, że tak jest w ich przypadku, ponieważ budynek kupili wiele lat przed założeniem ewidencji firmowej, a na dodatek ponieśli duże wydatki, żeby go wyremontować. Uznali więc, że nie byliby już w stanie ustalić wartości początkowej tego budynku.
Innego zdania był dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Uznał, że już w 2007 r., gdy małżonkowie zaczęli wynajmować budynek, był on kompletny i zdatny do użytku. Znana też była cena jego nabycia, ponieważ była ona określona w akcie notarialnym. Jeśliby więc teraz małżonkowie chcieli wprowadzić budynek do ewidencji firmowej, to powinni uwzględnić odpisy amortyzacyjne za cały okres, kiedy rozliczali się ryczałtem – stwierdził organ i wskazał na art. 22n ust. 5 ustawy o PIT.
Zgodnie z tym przepisem w razie zmiany formy opodatkowania podatnicy, zakładając ewidencję, uwzględniają w niej odpisy amortyzacyjne przypadające za okres opodatkowania w formie zryczałtowanego podatku dochodowego.
Dyrektor KIS uznał, że w świetle tego przepisu budynek został już w całości zamortyzowany.
Zgodziły się z nim sądy obu instancji. WSA w Poznaniu stwierdził, że skoro od 2007 r. budynek był wynajmowany, a przychody z czynszu były rozliczane na zasadach ryczałtu ewidencjonowanego, to małżonkowie powinni byli prowadzić wykaz środków trwałych pozwalający na ustalenie wartości początkowej tego budynku.
Co prawda art. 15 ust. 3 ustawy o zryczałtowanym podatku od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1993 ze zm.) mówi, że obowiązek prowadzenia ewidencji nie dotyczy podatników osiągających przychody z najmu prywatnego (art. 6 ust. 1a), ale WSA uznał, że przepis ten wyłącza jedynie obowiązek prowadzenia ewidencji przychodów, a nie wykazu środków trwałych.
Sąd uznał więc, że małżonkowie nie tylko powinni prowadzić taki wykaz, ale też mogli na jego podstawie określić wartość początkową budynku. Nie mogą więc teraz robić tego na podstawie art. 22g ust. 8 ustawy o PIT. W przeciwnym razie nie uwzględniliby odpisów amortyzacyjnych za okres, kiedy rozliczali się ryczałtem, co byłoby naruszeniem art. 22n ust. 5 ustawy o PIT – stwierdził warszawski WSA.
Podobnego zdania był Naczelny Sąd Administracyjny. Orzekł, że małżonkowie powinni prowadzić wykaz środków trwałych pozwalający określić wartość początkową budynku, a odpisy za okres opodatkowania ryczałtem uwzględnić w firmowej ewidencji, zgodnie z art. 22n ust. 5 ustawy o PIT.
– Przyjęcie innej wykładni pozwoliłoby małżonkom uzyskać korzyści, do których nie są uprawnieni – uzasadnił wyrok sędzia Jerzy Płusa.
orzecznictwo
Wyrok NSA z 25 stycznia 2022 r., sygn. akt II FSK 1197/19 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
