Rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości UE mogą się w przyszłym roku spodziewać: przedsiębiorcy odsprzedający usługi noclegowe, samorządy rozliczające dotacje, podatnicy, którzy deklarowali, że wykorzystają kupione za granicą przed 1 września 2019 r. paliwo (np. benzynę, olej, LPG) do celów innych niż napędowe.
Unijny trybunał rozstrzygnie też kwestię podatku od alkoholu wykorzystywanego w produktach leczniczych. Firmy czekają także na uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego, co z PCC od dodatniej wartości nabywanego przedsiębiorstwa (tzw. goodwill). Liczą również na wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczący opodatkowania silosów.
| Problem | Kto rozstrzygnie/ z czyjego wniosku | O co toczy się spór | Skutki rozstrzygnięcia |
| VAT | |||
| VAT od marży przy odsprzedaży noclegów | TSUE/Postanowienie NSA z 26 sierpnia 2021 r., sygn. akt I FSK 329/18 | Czy przedsiębiorca, który nabywa usługi noclegowe i następnie odsprzedaje je innym firmom, ma prawo rozliczać się według procedury VAT marża?Chodzi o sytuacje, gdy przedsiębiorca nie świadczy typowych usług turystycznych (nie ma własnej bazy hotelowej), ale zajmuje się wyłącznie zakupem usług noclegowych i ich późniejszą odsprzedażą. Spór sprowadza się do tego, czy w takim przypadku może rozliczać się według procedury VAT marża, właściwej dla usług turystycznych. | Jeśli TSUE uzna, że odsprzedaż noclegów można opodatkować w systemie VAT marża, podatnicy nie będą mogli odliczać podatku naliczonego. Jeśli odpowiedź TSUE będzie negatywna, przedsiębiorcy będą rozliczać VAT na zasadach ogólnych, a więc będą mogli odliczać podatek naliczony. |
| Czy pozorność transakcji zawsze wyklucza odliczenie VAT | TSUE/ Postanowienie NSA z 23 listopada 2021 r., sygn. akt I FSK 2310/19 | Czy fiskus może odmówić prawa do odliczenia VAT z uwagi na pozorność transakcji niezależnie od tego, czy głównym celem jej przeprowadzenia było uzyskanie niedozwolonej korzyści podatkowej?Chodzi o skutki w VAT pozornego nabycia. Sprawa dotyczyła przedsiębiorcy, któremu naczelnik urzędu skarbowego odmówił prawa do odliczenia VAT z faktur dokumentujących zakup znaków towarowych. Organ powołał się na art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. c ustawy o VAT, który wyklucza możliwość odliczenia podatku z faktur dokumentujących czynności sprzeczne z ustawą, których celem jest obejście jej przepisów, bądź dokonanych wyłącznie pozornie. Przepis podatkowy odwołuje się w tym zakresie do art. 58 i art. 83 kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.). Dyrektor izby administracji skarbowej uznał, że zakup znaków towarowych był czynnością pozorną, a obie strony mimo zawarcia umowy zachowywały się tak, jakby nigdy do niej nie doszło. Sprzedający wystąpił bowiem do Urzędu Patentowego RP z wnioskiem o udzielenie prawa ochronnego na sprzedany znak towarowy, a kupująca spółka nie wystosowała podobnych wniosków aż do dnia rozpoczęcia kontroli podatkowej. Nie miała więc w praktyce prawa do rozporządzenia znakami wobec osób trzecich. Gdy sprawa trafiła do NSA, ten zadał pytanie do TSUE. | Wyrok będzie wskazówką, jak postępować w sprawach, w których podatnicy pozorują działania – nabycie towarów lub usług. Skutkiem może być pozbawienie prawa do odliczenia lub przyznanie takiego prawa w określonych przypadkach. |
| VAT od zakupu paliwa do celów innych niż napędowe | NSA/Postanowienie NSA z 29 września 2021 r., sygn. akt I FSK 206/18 | Czy przedsiębiorca, który deklarował, że wykorzysta kupiony w innym kraju unijnym gaz LPG, biopaliwo lub olej napędowy do celów innych niż napędowe, mógł przed 1 września 2019 r. uniknąć obowiązku zapłaty VAT w ciągu pięciu dni?Chodzi o rozstrzygnięcie, czy o opodatkowaniu VAT paliwa decyduje jego faktyczne przeznaczenie, czy wynikająca z właściwości tego wyrobu możliwość jego użycia do napędu silników spalinowych. Spór dotyczy stanu prawnego obowiązującego do końca sierpnia 2019 r. Zgodnie z ówczesnym brzmieniem art. 103 ust. 5a ustawy o VAT przedsiębiorca musiał zapłacić podatek od wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych (wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym) w ciągu pięciu dni od ich sprowadzenia do Polski. Definicja paliw silnikowych (art. 86 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym, w brzmieniu obowiązującym również obecnie) przewiduje, że chodzi o wyrób przeznaczony do użycia, oferowany na sprzedaż lub używany do napędu silników spalinowych. Firmy twierdziły więc, że jeśli produkt nie jest przeznaczony, oferowany ani używany do takiego napędu, to nie może być uznany za paliwo silnikowe. W konsekwencji VAT od takich nabyć powinien być rozliczany na zasadach ogólnych, a nie płacony w ciągu pięciu dni, zgodnie z pakietem paliwowym. Ponieważ w orzecznictwie NSA jest rozbieżność, jeden ze składów orzekających postanowił zadać pytanie na uchwałę. | Wyrok będzie miał znaczenie dla trwających już postępowań sądowych. W tym roku Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł bowiem, że kluczowy przepis pakietu paliwowego (art. 103 ust. 5a ustawy o VAT) jest niezgodny z przepisami unijnymi (wyrok TSUE z 9 września 2021 r., sygn. akt C-895/19). |
| VAT od dotacji samorządowych | NSA/Postanowienie NSA z 26 listopada 2020 r., sygn. akt I FSK 1454/18 | Czy opodatkowane jest dofinansowanie uzyskiwane przez gminy na montaż systemów odnawialnych źródeł energii w budynkach należących do mieszkańców oraz na usuwanie azbestu z nieruchomości?Chodzi o dotacje z unijnych środków do proekologicznych instalacji na budynkach mieszkalnych. Spory sprowadzają się do tego, czy dotacje pozyskiwane przez gminy mają charakter cenotwórczy. W orzecznictwie NSA są dwie rozbieżne linie orzecznicze. Zgodnie z pierwszą do podstawy opodatkowania z tytułu świadczonej przez gminę na rzecz jej mieszkańców usługi montażu kolektorów słonecznych wchodzi dofinansowanie ze środków europejskich. Dotacja unijna ma bowiem charakter cenotwórczy. Zgodnie z drugą linią dotacja nie wpływa na ceny, a więc nie można jej wliczać do podstawy opodatkowania VAT. NSA ma rozstrzygnąć w uchwale, która linia jest właściwa. Wcześniej jednak stanowisko w tej sprawie powinien zająć Trybunał Sprawiedliwości UE. | Uchwała będzie miał duże znaczenie dla rozliczania VAT przez gminy od projektów dotyczących dofinansowania m.in. solarów i paneli fotowoltaicznych. |
| VAT od dotacji samorządowych | TSUE/Postanowienie NSA z 16 kwietnia 2021 r., sygn. akt I FSK 1645/20 | Czy gmina (organ władzy publicznej) działa jako podatnik VAT, gdy realizuje projekt dotyczący odnawialnych źródeł energii (solary), polegający na tym, że zawiera z właścicielami nieruchomości umowy cywilnoprawne do wykonania i montażu systemów odnawialnych źródeł energii na ich nieruchomościach, oraz – po upływie określonego czasu – przekazuje im własności tych systemów? A jeśli gmina działa jako podatnik, to czy do podstawy opodatkowania należy wliczyć otrzymane przez gminę dofinansowanie ze środków unijnych? | Wyrok TSUE powinien de facto przesądzić, jaki będzie kierunek uchwały NSA w tej sprawie. Oba rozstrzygnięcia będą miały istotne znaczenie dla rozliczeń gmin. |
| VAT od usuwania azbestu przez gminę | TSUE/Postanowienie NSA z 16 kwietnia 2021 r., sygn. akt I FSK 1490/20 (w TSUE C-616/21) | Czy gminę (organ władzy publicznej) należy uznać za podatnika VAT w zakresie realizacji programu usuwania azbestu z nieruchomości znajdujących się na terenie tej gminy, stanowiących własność mieszkańców, którzy nie ponoszą z tego tytułu żadnych wydatków?Czy też taką działalność gminy należy uznać za realizację jej zadań służących ochronie zdrowia i życia mieszkańców oraz ochronie środowiska, w związku z którą gmina nie jest uważana za podatnika VAT? | Kolejny wyrok, który będzie istotny dla gmin, ale jedynie tych, które usuwają azbest z budynków należących do mieszkańców. |
| Zbycie przedsiębiorstwa lub ZCP | TSUE/Postanowienie NSA z 27 lipca 2021 r. w sprawie I FSK 892/18 | Czy aby zbycie majątku było wyłączone spod opodatkowania VAT, nabywca powinien być następcą prawnym zbywającego, czy nie jest to niezbędny warunek?Chodzi o transakcje zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej jego części, które są wyłączone z opodatkowania VAT. Ustawa o VAT (art. 6 pkt 1 ustawy) nie zawiera warunku, o którym mowa w art. 19 dyrektywy VAT, a więc aby pomiędzy zbywcą a nabywcą istniało następstwo prawne. Trybunał ma zbadać, czy brak takiego warunku nie narusza unijnej dyrektywy. W razie gdyby TSUE uznał, że jest to dopuszczalne, ma również odpowiedzieć na kolejne pytania, m.in. o to, czy konieczne jest przekazanie wszystkich składników zorganizowanej części majątku zbywcy na nabywcę. | Rozstrzygnięcie powinno dać jasne wskazówki nabywcom kupującym nieruchomość (aktywo) lub zorganizowaną część przedsiębiorstwa. |
| Sankcja w VAT, gdy nie było oszustwa | TSUE/ Postanowienie NSA z 30 czerwca 2020 r., sygn. akt I FSK 1785/17 | Czy można uniknąć obowiązku rozpoznania tzw. sankcyjnego WNT, gdy wykaże się, że nabywca rozliczył VAT w państwie przeznaczenia?Chodzi o skutki błędnego rozliczania transakcji łańcuchowych. Sprawa dotyczyła spółki B, która kupowała towary od polskiego dostawcy A i sprzedawała je do podmiotów C w innych krajach europejskich. Rozliczenia VAT wyglądały tak, że A wystawiał na B faktury dokumentujące dostawy na terytorium kraju (z 23 proc. VAT). B klasyfikował dostawy jako WDT (0 proc. VAT). W rezultacie B odliczał podatek naliczony i nie płacił należnego. Okazało się, że rozliczenia powinny wyglądać inaczej, bo WDT dokonywał już polski dostawca (A), a pośrednik (B) dokonywał dostawy lokalnej w kraju przeznaczenia. B nie miał więc prawa do odliczenia VAT z faktur wystawionych przez A. Oprócz tego fiskus zobowiązał B do rozpoznania tzw. sankcyjnego WNT w Polsce (art. 25 ust. 2 ustawy o VAT). W rezultacie B musiał oddać 23 proc. podatku, który zdążył już odliczyć, a dodatkowo zapłacić kolejne 23 proc. z tytułu sankcyjnego WNT. Pytanie NSA sprowadza się do tego, czy możliwe jest stosowanie tak dotkliwej sankcji w sytuacji, gdy podatek został rozliczony na terytorium państwa członkowskiego przez finalnych nabywców, a nieprawidłowe rozliczenia były wynikiem błędu, a nie oszustwa. | Od 1 lipca 2020 r. kwestia straciła nieco na znaczeniu, ponieważ weszły w życie nowe przepisy dotyczące rozliczania transakcji łańcuchowych. Wyrok trybunału będzie miał jednak znaczenie dla transakcji dokonanych przed tą datą.Orzeczenie TSUE będzie też miało wymiar bardziej generalny, bo da odpowiedź na pytanie, czy można stosować sankcje, gdy nie doszło do oszustwa. |
| Rozliczanie VAT we wspólnym gospodarstwie rolnym | TSUE/ Postanowienie NSA z 22 lipca 2020 r., sygn. akt I FSK 2024/17 | Czy małżonkowie prowadzący odrębne działalności we wspólnym gospodarstwie rolnym nie powinni być jednak uznawani za odrębnych podatników VAT?Z art. 15 ust. 4 i 5 ustawy o VAT wynika, że podatnikiem jest ten, kto złożył zgłoszenie rejestracyjne dla celów VAT. Jeśli uczyni to np. żona, mąż nie może już zarejestrować się jako odrębny podatnik. Co więcej, traci też wtedy status rolnika ryczałtowego, który dawał wcześniej obojgu małżonkom zwolnienie z VAT. W takiej sytuacji obroty i podatek naliczony całego gospodarstwa muszą być rozliczane w jednej deklaracji VAT. Konsekwencją jest również to, że drugi małżonek – ten, który zarejestrował się na VAT – nie ma prawa do odliczenia podatku od zakupów dokonanych na potrzeby prowadzonej przez niego działalności. | Korzystny wyrok TSUE pozwoliłby na odzyskiwanie nadpłat podatnikom, którzy przegrali już prawomocnie w takich sprawach (pod warunkiem że ich zobowiązanie podatkowe jeszcze się nie przedawniło). Wyrok miałby też skutki na przyszłość. |
| Stawka VAT od subpartycypacji | TSUE/ Postanowienie NSA z 27 października 2020 r., sygn. akt I FSK 67/18 | Czy zwolnienie dotyczące udzielania kredytów, pośrednictwa kredytowego lub zarządzania kredytami ma zastosowanie również do umowy o subpartycypację?Chodziło o zwolnienie przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT. Dotyczy ono udzielania kredytów lub pożyczek oraz zarządzania nimi i pośrednictwa w ich udzielaniu. Powstała wątpliwość, czy w zakresie tego zwolnienia jest również umowa o subpartycypację. Ma ona trzy strony: dłużnika, wierzyciela i subpartycypanta. Ten ostatni nie kupuje wierzytelności (nadal jest ona własnością wierzyciela), ale prawa do należnych z niej przepływów pieniężnych. Subpartycypantem może być tylko fundusz inwestycyjny zamknięty (sekurytyzacyjny). Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał, że nie można zaliczyć subpartycypacji do udzielania kredytów i pożyczek ani związanego z nimi pośrednictwa lub zarządzania. Uznał, że usługi świadczone przez fundusz sekurytyzacyjny (FIZ) z tytułu subpartycypacji są z 23 proc. VAT. WSA w Warszawie uznał, że umowa subpartycypacji spełnia podobne cele jak umowa pożyczki, jest więc zwolniona z VAT. NSA skierował w tej sprawie pytanie prejudycjalne do TSUE. | Wyrok TSUE będzie miał znaczenie dla funduszy sekurytyzacyjnych. Jeśli będzie dla nich korzystny, wzrośnie atrakcyjność umów o subpartycypację. |
| PCC | |||
| PCC od goodwill | NSA/Postanowienie NSA z 19 października 2021 r., sygn. akt III FSK 271/21 | Czy dodatnia wartość firmy (tzw. goodwill), rozumiana jako nadwyżka ceny nabycia nad wartością rynkową składników majątkowych przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, jest prawem majątkowym w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych?Chodzi o rozstrzygnięcie, czy od goodwill jest PCC. W NSA są dwie sprzeczne linie orzecznicze w tej sprawie, dlatego ma to rozstrzygnąć poszerzony skład NSA. W sprawie, w której zadano pytanie na uchwałę, chodziło o przedsiębiorcę, który kupił od innej firmy zorganizowaną część jej przedsiębiorstwa. Cena, którą zapłacił, przekroczyła wartość rynkową składników majątku przedsiębiorstwa, co oznaczało, że powstała dodatnia wartość firmy w rozumieniu art. 16g ust. 2 ustawy o CIT. Spór powstał o to, czy od tej wartości trzeba zapłacić PCC. | Uchwała powinna dać jasną wykładnię nabywcom przedsiębiorstw lub ich zorganizowanych części dotyczącą opodatkowania PCC. |
| AKCYZA | |||
| Jak liczyć zwrot akcyzy od samochodów | TSUE/Postanowienie NSA z 27 kwietnia 2021 r., sygn. akt I FSK 128/21 | Czy podatnik może otrzymać zwrot akcyzy od wyeksportowanego samochodu osobowego w całości czy proporcjonalnie do okresu jego użytkowania w kraju?Zasadniczo w przypadku eksportu samochodów osobowych zapłaconą w Polsce akcyzę trzeba zwrócić (po spełnieniu przesłanek z art. 107 ustawy o podatku akcyzowym). TSUE ma wyjaśnić, czy akcyzę zwraca się w całości czy proporcjonalnie do okresu użytkowania samochodu w kraju. Polskie przepisy o podatku akcyzowym nie pozwalają na proporcjonalne zwroty. Trybunał Sprawiedliwości UE ma odpowiedzieć, czy jest to zgodne z art. 56 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zasadą jednofazowości podatku akcyzowego (podatek pobierany w momencie faktycznej konsumpcji) oraz zasadą proporcjonalności. | Korzystny wyrok TSUE pozwoliłby uzyskać zwrot akcyzy od wywożonego z kraju samochodu osobowego w całości. |
| Akcyza od importu alkoholu do produkcji leków | TSUE/ Skarga Komisji Europejskiej z 30 października 2020 r. | Czy polskie przepisy o podatku akcyzowym od alkoholu wykorzystywanego w produktach leczniczych nie są zbyt restrykcyjne?Unijna dyrektywa alkoholowa stanowi, że państwa członkowskie powinny zwolnić alkohol wykorzystywany do produkcji lekarstw „na warunkach, które zostaną przez nie określone w celu zagwarantowania prawidłowego i uczciwego stosowania takich zwolnień i zapobiegania wszelkim ewentualnym wypadkom uchylania się, omijania lub naruszania tych przepisów”. Zgodnie z polskimi regulacjami importerzy mają prawo do zwolnienia z podatku, jeśli spełniają warunki, o których mowa w art. 32 ust. 4 pkt 3 lit. b i art. 32 ust. 5 ustawy o podatku akcyzowym. Przepisy te wymagają, aby obrót importowanym alkoholem odbywał się w procedurze zawieszenia poboru akcyzy (np. między składami podatkowymi). Zwolnienie nie przysługuje, gdy importerzy alkoholu nie decydują się na korzystanie z tej procedury. Zdaniem KE importerzy alkoholu wykorzystywanego w produktach leczniczych powinni mieć prawo do zwolnienia z podatku niezależnie od tego warunku. | Ewentualna porażka Polski przed TSUE oznaczałaby obowiązek zmiany przepisów pod groźbą wysokich sankcji finansowych. Wyrok miałby też skutki dla przeszłości, tj. w odniesieniu do transakcji, które zostały już dokonane. |
| Opodatkowanie sprowadzonych z zagranicy aut dostawczych | ETPC/Skarga Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka z 2019 r. | Helsińska Fundacja Praw Człowieka zaskarżyła do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przepisy dotyczące opodatkowania samochodów akcyzą. Twierdzi, że są one nieprecyzyjne, przez co urzędnicy mogą uznawać sprowadzone z zagranicy samochody dostawcze za auta osobowe i żądać akcyzy. To – zdaniem fundacji – narusza zasadę poszanowania własności zapisaną w art. 1 Europejskiej konwencji praw człowieka.Podatnik, którego dotyczy spór, wyczerpał drogę sądową w Polsce. Sprowadzał on z Niemiec samochody typu SUV i VAN przerobione tak, by służyły do przewozu towarów. Następnie sprzedawał je w Polsce. Zmiany konstrukcyjne powodowały, że były to samochody dostawcze (nieobjęte akcyzą). Potwierdzały to badania techniczne w stacji kontroli pojazdów. Podatnik nie płacił więc akcyzy od sprowadzonych samochodów, co zakwestionowały organy podatkowe. | Korzystne rozstrzygnięcie mogłoby być sygnałem do zmiany przepisów, aby podatnik sprowadzający samochody z zagranicy nie miał wątpliwości, kiedy musi zapłacić akcyzę. |
| PIT | |||
| PIT od wynagrodzeń, gdy płatnik nie pobrał zaliczki | NSA/ Postanowienie NSA z 26 października 2021 r., sygn. akt II FSK 210/19 | Czy art. 26a par. 1 ordynacji podatkowej trzeba stosować w sytuacji, w której płatnik, wypłacając podatnikowi wynagrodzenie ze stosunku pracy, nie obliczył, nie pobrał i nie odprowadził zaliczki na podatek dochodowy z uwagi na posiadaną interpretację indywidualną, do której się zastosował, a która to interpretacja została następnie zmieniona bądź wygasła?Istota sporu sprowadza się do tego, czy konsekwencją zastosowania się przez spółkę, pracodawcę – jako płatnika – do interpretacji indywidualnej jest brak ochrony podatnika wynikający z art. 26a ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem podatnik nie ponosi odpowiedzialności z tytułu zaniżenia lub nieujawnienia przez płatnika podstawy opodatkowania – do wysokości zaliczki, do której pobrania zobowiązany jest płatnik. Chodziło o sytuację, gdy pracownik skorzystał z programu dobrowolnych odejść (PDO). Pracodawca jako płatnik miał interpretację, z której wynikało, że nie musi pobierać zaliczki na PIT od wypłaconego odszkodowania, bo dla pracownika jest to przychód zwolniony z podatku. Pracownik zapłacił jednak PIT, ale zaraz wystąpił o nadpłatę. Organ mu odmówił, bo uznał, że to płatnik powinien pobrać zaliczki na PIT. Podatnik bronił się, że nie ponosi za to odpowiedzialności, bo chroni go art. 26a ordynacji. Uważał więc, że organ musi mu zwrócić nadpłatę. | Wyrok będzie miał znaczenie głównie dla podatników, których sprawy czekają na rozstrzygnięcie przez NSA. Takich spraw jest kilkadziesiąt. |
| Koszty przy konwersji wierzytelności na udziały w 2015 r. | NSA/Postanowienie NSA z 24 marca 2021 r., sygn. akt II FSK 3218/18 | Czy wspólnik miał prawo przed 2015 r. rozpoznać koszty uzyskania przychodów, jeśli objął udziały w spółce kapitałowej w zamian za wierzytelność z tytułu pożyczki udzielonej wcześniej tej spółce?Chodziło o wspólnika spółki z o.o., który udzielił jej pożyczki (700 tys. zł). Pieniądze wpłacił na konto spółki. Rok później, na mocy uchwały walnego zgromadzenia, mężczyzna objął 4,4 tys. udziałów o wartości 220 tys. zł w zamian za wkład niepieniężny, którym była wierzytelność z tytułu udzielonej wcześniej spółce pożyczki. Fiskus uznał, że w takiej sytuacji wspólnik uzyskał przychód w wysokości 220 tys. zł z tytułu zamiany wierzytelności na udziały i musi zapłacić 19 proc. PIT (41 800 zł). Podatnik twierdził, że wspólnicy, którzy w zamian za udziały wnieśli do spółki wkład niepieniężny w postaci wierzytelności nabytej od podmiotu trzeciego, mogli rozpoznać koszty podatkowe, a wnoszący wierzytelność z tytułu pożyczki udzielonej spółce takiego prawa nie mieli. Od 2015 r. przepisy się zmieniły i nie ma problemu. | Wyrok będzie miał znaczenie dla podatników, którzy są w trakcie postępowań sądowych, w których spór dotyczy stanu prawnego sprzed 2015 r. |
| PIT od zbycia rodowych nieruchomości | TK/Postanowienie Sądu Rejonowego w Lublinie z 14 grudnia 2018 r., sygn. akt w TK - P 1/19 | Czy rodzina, która otrzymała w spadku lub darowiźnie nieruchomość, musi czekać pięć lat, by móc ją sprzedać bez podatku?Z takim pytaniem zwrócił się do TK sąd rejonowy przy okazji rozpatrywania sprawy karnej. Zwrócił uwagę, że w lepszej sytuacji podatkowej są spadkobiercy lub obdarowani, którzy otrzymują pieniądze (od razu mogą rozporządzać nimi bez niekorzystnych skutków podatkowych). W przypadku nieruchomości otrzymanej w spadku lub darowiźnie, aby ją spieniężyć bez PIT, trzeba odczekać ze sprzedażą pięć lat (albo przeznaczać pieniądze ze zbycia na realizację własnego celu mieszkaniowego). Inaczej należy zapłacić 19-proc. podatek. Według sądu, który skierował pytanie do TK, nie powinno tak być. Argumentem w tej sprawie jest też nowelizacja ustawy o PIT obowiązująca od 1 stycznia 2019 r. Zmieniła ona zasady liczenia pięcioletniego terminu dla spadkobierców w ten sposób, że biorą oni pod uwagę datę nabycia nieruchomości przez spadkodawcę, a nie moment jego śmierci (dla obdarowanych zasady liczenia terminu pozostały bez zmian). | Jeśli TK orzeknie w tej sprawie (pytanie jest z 2018 r.) i uzna, że nieruchomości rodowe powinny być traktowane podatkowo tak samo jak gotówka, spadkobiercy i obdarowani będą mogli je sprzedawać bez podatku bez konieczności odczekania pięciu lat i wydając pieniądze na dowolny cel. Ci, którzy zapłacili podatek na podstawie prawomocnych orzeczeń i ostatecznych decyzji, będą mogli go odzyskać, jeśli wznowią postępowania sądowe bądź administracyjne. Po korzystnym wyroku TK ustawodawca musiałby zmienić przepisy, uniemożliwiając pobór daniny w takiej sytuacji. |
| Procedury | |||
| Doręczenie decyzji o zabezpieczeniu zobowiązania podatkowego | NSA/Postanowienie NSA z 15 października 2020 r., sygn. akt I FSK 79/18 | Czy urzędnicy mogą doręczać decyzje o zabezpieczeniu zobowiązania podatkowego bezpośrednio podatnikowi, jeżeli w postępowaniu wymiarowym reprezentuje go pełnomocnik?Chodziło o spółkę, której organ (urząd kontroli skarbowej) wydał w trakcie postępowania kontrolnego decyzję o zabezpieczeniu zobowiązań podatkowych w VAT. Doręczył ją bezpośrednio podatnikowi, mimo że w postępowaniu kontrolnym reprezentował ją radca prawny. Podatnik uważał, że decyzja nie została prawidłowo doręczona – urząd powinien ją skierować do pełnomocnika. Wskazywał, że przez błędne doręczenie decyzja nie weszła do obrotu prawnego i nie wywołała żadnych skutków prawnych. Organ podatkowy, a także WSA w Łodzi uznały, że doręczenie bezpośrednio podatnikowi było skuteczne. | Uchwała NSA będzie kolejną z serii uchwał dotyczących doręczeń w różnych postępowaniach. Przykładowo w uchwale z 18 marca 2019 r. (sygn. akt I FPS 3/18) NSA uznał, że jeżeli naczelnik urzędu skarbowego doręczył pismo podatnikowi zamiast ustanowionemu przez niego pełnomocnikowi, to nie doszło do zawieszenia biegu terminu przedawnienia. |
| Koszty kasacji w sądach administracyjnych | TK/Skarga konstytucyjna z 9 października 2019 r., sygn. akt SK 50/20 | Czy NSA musi zasądzić od podatnika koszty postępowania kasacyjnego, gdy sąd I instancji uchybił swoim obowiązkom?Chodzi o art. 203 pkt 2 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2325). Przepis ten reguluje kwestię zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego. Należą się one temu, czyja skarga kasacyjna zostanie uwzględniona przez NSA. Bez znaczenia jest to, czy powodem uchylenia wyroku sądu I instancji są względy merytoryczne, czy proceduralny błąd popełniony przez WSA (np. niedostateczne rozpoznanie sprawy, niewzięcie pod uwagę orzecznictwa albo niewłaściwe uzasadnienie). Pytanie sprowadza się do tego, kto w takiej sytuacji powinien zwracać koszty postępowania kasacyjnego organowi podatkowemu – podatnik czy jednak sąd I instancji. | Korzystne dla podatników rozstrzygnięcie TK pozwoliłoby podatnikom nie ponosić kosztów przegranego postępowania kasacyjnego w sytuacji, gdy wyrok sądu I instancji (korzystny dla podatnika) został następnie uchylony, przy czym stało się tak nie ze względów merytorycznych, lecz np. z powodu błędu popełnionego przez sąd. |
| Podatek od nieruchomości | |||
| Podatek od silosów | TK/Skarga konstytucyjna z 25 września 2020 r., sygn. akt SK 14/21 | Czy silos (magazyn), tj. obiekt budowlany, który ma wszystkie cechy budynku wymienione w art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, może mimo to być uznany za budowlę – na podstawie dodatkowych, niewskazanych w ustawie podatkowej kryteriów, takich jak funkcje, wyposażenie, przeznaczenie oraz w szczególności sposób i możliwość wykorzystywania obiektu jako elementu systemu technologicznego w procesie produkcji?Spór dotyczy określenia, czy silos należy opodatkować jako budynek czy jako budowlę. | Podatnicy oczekują korzystnego rozstrzygnięcia, zwłaszcza że w uchwale z 29 września 2021 r. (sygn. akt III FPS 1/21) NSA uznał, że silos może być budynkiem, jeśli spełnia cechy budynku wymienione w ustawie podatkowej i – to dodatkowy warunek – jego cechą wyróżniającą jest powierzchnia użytkowa.©℗ |
Podsumowanie ważnych orzeczeń podatkowych z 2021 r. – czytaj dziś w Tygodniku Podatki i Księgowość
Oprac. Łukasz Zalewski
