Polski Ład spowoduje, że składka zdrowotna dla przedsiębiorców co miesiąc może mieć inną wysokość. Trzeba samemu ją obliczyć i przekazać informację do ZUS.

Polski Ład zmieni zasady obliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Dla przedsiębiorców jej wysokość co do zasady będzie wyższa niż do tej pory bez względu na to, jaką formę opodatkowania stosują. Zwróćmy uwagę na jeszcze jeden, techniczny aspekt reformy. Dotąd składka zdrowotna dla firm wynosiła co do zasady 381,81 zł co miesiąc, do tego większą część tej kwoty odliczało się od podatku. Po zmianach wysokość składki może być w każdym miesiącu inna.

Oznacza to, że rozliczenia z ZUS staną się bardziej skomplikowane. Dla przykładu, jednoosobowy przedsiębiorca w 2021 r., o ile nie korzysta z ulg, co miesiąc przelewa do ZUS 1457,49 zł. W tej kwocie mieszczą się składki społeczne (emerytalna, rentowa, chorobowa i wypadkowa), składka zdrowotna oraz opłaty na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Przedsiębiorca może z góry zaplanować, jaką kwotę będzie musiał zapłacić w kolejnych miesiącach.

Fiskus pomaga zrozumieć przepisy Polskiego Ładu
Fiskus pomaga zrozumieć przepisy Polskiego Ładu

Zobacz również

W 2022 r. składki wzrosną, o czym pisaliśmy w artykule „Składki ZUS w 2022 r. Przedsiębiorcy zapłacą więcej”. O ile wyższe okażą się łączne obciążenia składkowe dla konkretnego przedsiębiorcy, nie sposób jednak podać. Ponieważ składka zdrowotna nie będzie już miała stałej wysokości (w wielu przypadkach; wyjątki stanowią m.in. przedsiębiorcy osiągający co miesiąc identyczny dochód lub rozliczający się kartą podatkową), również łączna suma należności wobec ZUS w każdym miesiącu może być inna. Co miesiąc składka zdrowotna będzie obliczana w oparciu o dochody (przy opodatkowaniu na zasadach ogólnych lub liniowo) bądź też przychody (przy opodatkowaniu ryczałtem).

„W związku z tym, że osiągane przez przedsiębiorców przychody / dochody mogą się różnić w poszczególnych miesiącach, obowiązkiem płatnika będzie przekazanie informacji o ustalonej podstawie wymiaru i należnej składce na ubezpieczenie zdrowotne w dokumentach rozliczeniowych przekazywanych za każdy miesiąc kalendarzowy” – odpowiada na nasze pytania o nowe obowiązki Grzegorz Dyjak z centrali ZUS.

Jak zapłacić składkę zdrowotną

Składka na ubezpieczenie zdrowotne uprawnia do bezpłatnego leczenia. Zasila Narodowy Fundusz Zdrowia, stąd też bywa nazywana potocznie składką na NFZ. Nie płaci się jej jednak na konto NFZ, a do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - wraz z pozostałymi składkami. To ZUS przekazuje ją potem do NFZ.

Składki za siebie i wszystkich ubezpieczonych płaci się jednym przelewem na nadany przez ZUS indywidualny numer rachunku składkowego (NRS). Najprościej zrobić to przez przelew bankowy, chociaż mikroprzedsiębiorcy - a zatem firmy o rocznym obrocie netto do 2 mln euro i zatrudniające mniej niż 10 pracowników - mogą regulować składki również za pomocą przekazu pocztowego. ZUS sam dzieli wpłatę na poszczególne ubezpieczenia i fundusze, nie trzeba więc określać, jaka część przelewu dotyczy składki zdrowotnej, a jaka np. ubezpieczenia emerytalnego.

Polski Ład, chociaż skomplikuje obliczenia, niczego nie zmieni jeśli chodzi o ogólną zasadę.

„Wykazane w dokumentach rozliczeniowych należne składki płatnik opłaci w ustawowym terminie jedną wpłatą na nadany indywidualny rachunek NRS. Wpłata musi obejmować wszystkie należne składki do jakich opłacania jest zobowiązany płatnik” – pisze Grzegorz Dyjak z ZUS.

Co ze zleceniem stałym?

Niektóre banki umożliwiają ustawienie przelewu stałego do ZUS, inne nie. Czasem budzi to niezrozumienie klientów. „Ze strony ZUS nie ma przeszkód, by ustawić np. stałe zlecenie” – odpowiedział Zakład na pretensje pewnego przedsiębiorcy, zgłoszone na Twitterze.

W 2022 r. przeszkód formalnie ze strony Zakładu nadal nie będzie. „Decyzja co do wyboru sposobu regulowania należności (np. poprzez zlecenie stałe) należy do przedsiębiorcy” – potwierdza Grzegorz Dyjak. Zastrzega jednak: „Przy jej podejmowaniu płatnik składek musi pamiętać o obowiązku opłaty należnych składek w terminie i w pełnej należnej wysokości”.

Trudno będzie więc w banku zlecić przelew stały, skoro kwota należności do ZUS w każdym miesiącu może być inna. Jeśli okaże się, że przedsiębiorca zapłacił za dużo, jego nadpłata zostanie zaliczona na poczet przyszłych składek lub – na jego wniosek - zwrócona. Gorzej, gdy wpłata okaże się zbyt niska. Przedsiębiorca będzie musiał zapłacić wyrównanie, wraz z ewentualnymi odsetkami.

„W przypadku, gdy wpłata będzie niższa niż należne składki, wówczas zostanie rozliczona proporcjonalnie na wszystkie ubezpieczenia i fundusze. W konsekwencji składki na wszystkie ubezpieczenia i fundusze zostaną rozliczone (pokryte) tylko częściowo. Jeżeli w ustawowym terminie składki nie zostaną w pełni opłacone, wówczas płatnik będzie zobowiązany do uregulowania zaległości wraz z odsetkami za zwłokę” – czytamy dalej w naszej korespondencji z ZUS.

Termin płatności składek ZUS w 2022 r.

Poprosiliśmy ZUS o wskazanie innych zmian w płatności składek w 2022 r. Oto odpowiedź:

"Zmianie ulegają terminy składania dokumentów rozliczeniowych i opłacania składek do ZUS. Począwszy od składek należnych za styczeń 2022 r. będą to terminy:

  • do 5 dnia każdego miesiąca – dla jednostek i zakładów budżetowych,
  • do 15 dnia każdego miesiąca – dla płatników posiadających osobowość prawną, m.in.: spółki kapitałowe (spółki akcyjne i spółki z o.o.), spółdzielnie, stowarzyszenia, fundacje, jednostki samorządu terytorialnego (urzędy gminy, miasta), uczelnie wyższe, kościoły, ZUS, ZOZ, itp.,
  • do 20 dnia każdego miesiąca – dla pozostałych płatników składek (tj. nie posiadających osobowości prawnej i płatników opłacających składki wyłącznie za siebie).

Ograniczone zostanie grono płatników składek zwolnionych z obowiązku comiesięcznego składania dokumentów rozliczeniowych do ZUS. Będą to jedynie:

  • duchowni,
  • osoby rozliczający składki za nianie,
  • osoby, które podlegają dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie art. 7 ustawy o sus.

Przestaje obowiązywać dokument ZUS RZA. Począwszy od składek należnych za styczeń 2022 r. rozliczenie należy przygotować na dokumencie ZUS RCA, nawet gdy za ubezpieczonego jest opłacana tylko składka zdrowotna. Za osoby opłacające składki wyłącznie na własne ubezpieczenia składki nadal są rozliczane w dokumencie ZUS DRA".

Składka zdrowotna za styczeń 2022

Pamiętajmy też, że składki za grudzień 2021 r. należy rozliczyć i opłacić w terminie do 10 stycznia 2022 r., tj. na dotychczasowych zasadach.

Składka zdrowotna za styczeń 2022 (płatna w lutym) będzie liczona na starych zasadach. Oznacza to, że podstawą jej wymiaru będzie 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw włącznie z wypłatami z zysku w czwartym kwartale, ale – uwaga! – roku 2021, a nie 2020. GUS poda dane na temat tego wynagrodzenia ok. 20 stycznia 2022 r.