Pan Janusz otrzymał od naczelnika urzędu skarbowego decyzję dotyczącą wymiaru podatku od spadków i darowizn. Urząd twierdzi, że nasz czytelnik musi go zapłacić od spadku po babci, która zmarła 11 kwietnia 2013 r., bo do 11 października nie zgłosił nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych. A jest to warunek zwolnienia z rozliczenia z urzędem. Podatnik jest przeciwnego zdania. Zwraca uwagę, że orzeczenie sądu o nabyciu spadku uprawomocniło się w kwietniu 2014 r., a w maju złożył stosowną deklarację naczelnikowi US. – Chcę się odwołać od jego decyzji, ale nie wiem, jak to zrobić w praktyce – pisze pan Janusz.
ikona lupy />
Rafał Dąbrowski menedżer w departamencie doradztwa podatkowego Russell Bedford Poland / Dziennik Gazeta Prawna
Zwolnienie, z którego chce skorzystać czytelnik, dotyczy członków najbliższej rodziny. Zgodnie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn daniny fiskusowi nie muszą płacić m.in. spadkobiercy, jeśli odziedziczą spadek po małżonku, zstępnych (np. syn, córka), wstępnych (rodzice, babcia, dziadek), rodzeństwie, ojczymie oraz macosze. Przepis określa jednak pewne warunki, które musi spełnić zainteresowany, aby skorzystać ze zwolnienia. Przede wszystkim trzeba zgłosić nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku (w praktyce – sądu rejonowego).
Dla naszego czytelnika znaczenie ma ten ostatni fragment przepisu. Dla rozliczenia podatkowego istotne będzie orzeczenie sądu stwierdzającego nabycie własności rzeczy (np. mieszkania) i praw majątkowych. Dopiero od uprawomocnienia tego wyroku biegnie termin na zgłoszenie spadku naczelnikowi urzędu skarbowego. Co do zasady trzeba złożyć w urzędzie lub przesłać pocztą formularz SD-Z2.
Skoro więc wyrok sądu rejonowego zapadł w kwietniu 2014 r., nasz czytelnik miał sześć miesięcy od tego terminu na złożenie formularza SD-Z2. Jeśli wypełnił ten obowiązek (złożył stosowne dokumenty już miesiąc później – w maju tego roku), to skorzysta ze zwolnienia z podatku od spadków. Decyzja urzędu jest więc błędna, a pan Janusz może i powinien się od niej odwołać.
Odwołanie od decyzji naczelnika urzędu skarbowego trzeba złożyć do dyrektora izby skarbowej. Do niego adresujemy dokument, ale zanosimy go do urzędu skarbowego. Zgodnie bowiem z art. 223 ordynacji podatkowej odwołanie wnosi się za pośrednictwem tego organu podatkowego, który wydał decyzję, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Pan Janusz nie ma więc za wiele czasu na odwołanie.
Fiskus wzywa na przesłuchanie? Za milczenie grozi kara porządkowa
Fiskus wzywa na przesłuchanie? Za milczenie grozi kara porządkowa

Zobacz również
Przepisy ordynacji podatkowej określają też, co należy zawrzeć w odwołaniu (art. 222). Musi ono zawierać zarzuty oraz dowody uzasadniające odwołanie. Bo to podatnik powinien wskazać, że decyzja urzędu skarbowego, ponieważ jest ona błędna. Do odwołania można dołączyć dokumenty potwierdzające, że nasze stanowisko jest prawidłowe. Skoro pan Janusz otrzymał wyrok sądu rejonowego i złożył formularz SD-Z2 w urzędzie, może do odwołania załączyć odpis wyroku oraz kopię formularza wraz z datą wpływu dokumentu do urzędu skarbowego, a jeśli wysłał go pocztą – potwierdzenie nadania pisma.
W praktyce zdarza się, że postępowanie prowadzone przez organ kończy się decyzją niekorzystną dla podatnika, a mimo to nie składa on odwołania. Wtedy decyzję– np. naczelnika urzędu skarbowego można wzruszyć w trybie nadzwyczajnym, ale jest to bardzo trudne. Możliwość taką przewiduje art. 240 ordynacji podatkowej. Przykładowo, można wznowić postępowanie, jeżeli dowody, na których podstawie ustalono istotne okoliczności, okazały się fałszywe; decyzja wydana została w wyniku przestępstwa; wyjdą na jaw nowe okoliczności lub nowe dowody. W praktyce jednak niełatwo udowodnić np., że w sprawie pojawiły się nowe dowody, co potwierdza orzecznictwo.
Innym trybem nadzwyczajnym jest stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznej (art. 247 ordynacji podatkowej). W tym postępowaniu podatnik musi jednak udowodnić, że decyzja organu np. została wydana bez podstawy prawnej albo z rażącym naruszeniem prawa. Skorzystanie z tego trybu również jest problematyczne. Warto więc pamiętać o podstawowych trybach odwołania i dotrzymywać ustawowych terminów na ich złożenie.
Podstawa prawna
Art. 222, 223, 240, 247 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.). Art. 4a ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 93, poz. 768 ze zm.).
PORADA EKSPERTA
Bardzo ważną realizacją zasady czynnego udziału strony w postępowaniu podatkowym jest prawo do wniesienia odwołania od decyzji nieostatecznej, wydanej w pierwszej instancji. Odwołanie takie przysługuje tylko do jednej instancji i co do zasady powinna to być instancja wyższa, chyba że nie ma takiego organu. Wówczas gdy decyzja wydana została w pierwszej instancji przez ministra finansów, dyrektora izby skarbowej, dyrektora izby celnej lub przez samorządowe kolegium odwoławcze – odwołanie od decyzji będzie rozpatrywał ten sam organ podatkowy, stosując odpowiednio przepisy o postępowaniu odwoławczym.
Odwołanie od decyzji musi zawierać cztery obligatoryjne elementy, których brak skutkuje bezskutecznością odwołania i pozostawieniem go bez rozpatrzenia. Są to:
● zarzuty przeciwko decyzji (które mogą odnosić się np. do naruszenia podstawy materialno-prawnej lub podstaw faktycznych decyzji),
● istota żądania odwoławczego (czyli określenie w odwołaniu, o co ubiega się wnoszący, np. czy żąda uchylenia, czy zmiany decyzji etc.),
● zakres żądania odwoławczego (np. czy żąda zmiany decyzji w całości, czy tylko w części, a jeśli tak, to w jakiej),
● dowody uzasadniające żądanie odwoławcze.
Terminem przewidzianym do wniesienia odwołania od decyzji jest czternaście dni od momentu doręczenia jej stronie. Strona, która odwołała się od decyzji, ma również prawo do cofnięcia swojego odwołania, jeżeli zrobi to przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy. Organ odwoławczy może jednak w określonych przypadkach odmówić uwzględnienia cofnięcia odwołania (jeżeli uzna, że zachodzi prawdopodobieństwo pozostawienia w obrocie prawnym decyzji, która została wydana z naruszeniem przepisów prawa w stopniu uzasadniającym zmianę lub uchylenie decyzji).
Jeżeli strona – uczestnik postępowania odwoławczego – uzna, że organ pierwszej instancji nie zebrał dostarczającej liczby dowodów, może zażądać dodatkowego postępowania w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie. Organ odwoławczy może przeprowadzić takie postępowanie lub zlecić przeprowadzenie tego postępowania organowi, który wydał decyzję.