Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Urząd skarbowy nie może żądać spłacenia podatkowych zaległości przez podatnika, który ma już w ręku postanowienie sądu pozwalające mu uchylić się od przyjęcia spadku – orzekł NSA.
Wyrok ma duże znaczenie dla spadkobierców, którzy nie zdążyli w terminie odrzucić spadku. W takiej sytuacji istnieje niebezpieczeństwo, że wraz ze spadkiem przejmą odpowiedzialność za zaległości podatkowe zmarłego i że urząd skarbowy zażąda od nich spłaty tych długów. Co innego jednak, gdy rozpoczną – nawet po terminie – działania pozwalająca im odrzucić spadek.
Wyrok dotyczy mężczyzny, który stał się jednym z pięciu spadkobierców majątku po zmarłym bracie. Orzekł o tym Sąd Rejonowy dla Wrocławia Fabrycznej w prawomocnym postanowieniu. Wraz z majątkiem mężczyzna odziedziczył także długi zmarłego. Nie wiedział jednak o spadku i nie odrzucił go w terminie.
W tej sytuacji urząd skarbowy wydał decyzję, w której stwierdził o odpowiedzialności spadkobiercy za podatkowe długi zmarłego.
Mężczyzna odwołał się do izby skarbowej. Wyjaśnił, że wprawdzie nie odrzucił spadku w ciągu ustawowych sześciu miesięcy, ale wystąpił już do sądu o przywrócenie mu tego terminu. Uważał, że do czasu rozstrzygnięcia jego wniosku przez sąd rejonowy urząd skarbowy powinien zawiesić postępowanie.
Izba skarbowa uznała jednak, że argument ten jest niewystarczający do zawieszenia postępowania podatkowego. Stwierdziła, że dopiero gdy sąd zmieni swoje postanowienie ustalające krąg spadkobierców, urząd będzie mógł wydać inną decyzję.
Podobnie orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu. Zignorował nawet przekazane przez podatnika postanowienie sądu rejonowego z 9 maja 2013 r., które kasowało negatywne skutki nieodrzucenia spadku w terminie. WSA uznał – podobnie jak izba – że potrzebne byłoby uchylenie lub zmiana postanowienia ustalającego krąg spadkobierców. A sąd rejonowy jeszcze tego nie zrobił.
Podatnik złożył skargę kasacyjną. Twierdził, że prawomocne postanowienie, które kasuje negatywne skutki nieodrzucenia spadku w terminie, w praktyce zobowiązuje sąd do zmiany pierwotnego postanowienia ustalającego krąg spadkobierców. Tak wynika z art. 690 par. 2 kodeksu postępowania cywilnego – tłumaczył.
Zgodził się z nim Naczelny Sąd Administracyjny. Przyznał, że po wydaniu nowego postanowienia sąd rejonowy musi z urzędu zmienić postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. Jest to zatem już tylko czysta formalność, co potwierdził Sąd Najwyższy 7 listopada 2012 r. (sygn. akt IV CSK 139/12).
W takiej sytuacji – zdaniem sędziów NSA – fiskus powinien był zawiesić postępowanie i poczekać na rozstrzygnięcie procedury spadkowej przez sąd rejonowy. Dopiero po jej zakończeniu można prawidłowo ustalić, czy mężczyzna jest w ogóle odpowiedzialny za długi zmarłego wobec fiskusa.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 9 października 2014 r., sygn. akt II FSK 2589/14. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
