Sprawa dotyczyła spółki produkującej i sprzedającej alkohol. Przez 10 lat jej strategią był rozwój marek własnych i zagranicznych (głównie rosyjskich). W celu realizacji tej strategii, zwłaszcza na rynku wschodnim, spółka nabyła udziały w luksemburskiej spółce holdingowej B, która kontrolowała kilka wiodących rosyjskich spółek z branży wyrobów spirytusowych i win. W kolejnym roku przejęła rosyjską spółkę C (nabyła udziały jej udziałowca).
W celu sfinansowania tych zakupów spółka zaciągnęła dwie pożyczki od amerykańskiej spółki powiązanej D. Musi je teraz spłacać wraz z oprocentowaniem. Odsetki uiszcza dwa razy do roku.
Zamiana pożyczki na udziały z prawem do odjęcia kosztów
Zamiana pożyczki na udziały z prawem do odjęcia kosztów

Zobacz również
W związku ze zmianami w CIT wprowadzonymi od 2018 r. spółka miała wątpliwości, do jakiego źródła przychodów powinna zaliczać odsetki od pożyczek zaciągniętych w celu przejęcia kontroli nad rosyjskimi spółkami produkcyjno-dystrybucyjnymi: do zysków kapitałowych czy do pozostałych przychodów (w tym operacyjnych)?
Spółka uważała, że odsetki od pożyczek są kosztem pośrednim i skoro uzyskuje przychody zarówno ze źródła zyski kapitałowe, jak i z pozostałych źródeł (operacyjnych), to również odsetki powinna zaliczać do kosztów związanych z przychodami z obu tych źródeł.
Była zdania, że gdyby w danym roku osiągnęła przychody wyłącznie z jednego źródła, to powinna zaliczyć odsetki do kosztów w ramach tego źródła, z którego w danym roku osiągnęła przychody.
Spółka zastrzegła, że gdyby zdaniem organu możliwe było zaliczanie odsetek wyłącznie do jednego źródła, to powinny to być przychody z działalności operacyjnej.
Nie zgodził się z nią dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Stwierdził, że powinna ona zaliczać koszty odsetek od pożyczek zaciągniętych na zakup udziałów wyłącznie do zysków kapitałowych. Wyjaśnił, że ustawa o CIT nie uzależnia sposobu kwalifikowania przychodów związanych z udziałami (akcjami) od celu ich nabycia. W każdej sytuacji koszty pośrednie związane z nabyciem udziałów (akcji) powinny być zaliczane do kosztów związanych z zyskami kapitałowymi – stwierdził organ.
Tego samego zdania był WSA w Poznaniu. Wyjaśnił, że wydzielając w 2018 r. odrębne źródła przychodów, ustawodawca zamieścił w art. 7b ustawy o CIT katalog przychodów, które należy zaliczać do zysków kapitałowych. Odsetki od pożyczki powinny być więc kwalifikowane do tego źródła, analogicznie jak pożyczki, których dotyczą. Spółka nie może rozdzielać kosztów odsetkowych do obu źródeł – orzekł WSA.
Nie zgodził się z tym Naczelny Sąd Administracyjny. Sędzia Aleksandra Wrzesińska-Nowacka wyjaśniła, że w przypadku kosztów pośrednich, a także ogólnych, związanych z prowadzeniem firmy, art. 15 ust. 2b ustawy o CIT umożliwia przyporządkowanie ich do poszczególnych źródeł. Koszty pośrednie, jakimi są koszty odsetkowe, można więc przypisać proporcjonalnie do przychodów z obu źródeł. NSA zwrócił też uwagę, że pożyczka zaciągnięta przez spółkę służyła rozwojowi jej działalności operacyjnej, a nie miała na celu powiększania zysków kapitałowych.
– Przepis art. 15 ust. 2b w zw. z ust. 2 i 2a wskazuje na dużą racjonalność ustawodawcy – powiedziała sędzia Aleksandra Wrzesińska-Nowacka.

orzecznictwo

Wyrok NSA z 20 lipca 2021 r., sygn. akt II FSK 2627/20. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia