Nie każda rekompensata, którą pracownik otrzyma od szefa, może być zwolniona z podatku. Fiskus pobierze go najczęściej od tych wypłacanych na podstawie ugody między stronami. Daniny co do zasady nie trzeba płacić za odszkodowania za wywłaszczenie oraz z ubezpieczeń majątkowych i osobowych.
Czy odszkodowanie od szefa może być z PIT
Pracowałam przez dwa lata w fabryce. Szef zwolnił mnie, ale odwołałam się od tej decyzji do sądu pracy. Podczas rozprawy zawarliśmy ugodę, na mocy której były pracodawca zobowiązał się wypłacić mi odszkodowanie. Nie pobrał od niego zaliczek na podatek. Dziś jednak znajoma księgowa powiedziała, że zrobił błąd i danina fiskusowi się należała. Czy miała rację?
Znajoma słusznie wytknęła błąd pani byłego pracodawcy. Z ustawy o PIT wynika, że przychodem ze stosunku pracy są wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego. Warunkiem jest, aby miały one swoje źródło w umowie łączącej pracownika i pracodawcę. W praktyce dotyczy to też pieniędzy wypłacanych na mocy ugody sądowej.
Samo odszkodowanie także co do zasady stanowi opodatkowany przychód. Duża część z nich jest jednak wolna od podatku. Dotyczy to m.in. tych, które wypłacane są na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości w nich określonej. Nawet w tym przypadku istnieją jednak niekorzystne dla podatników wyjątki. Jeden z nich mówi o odszkodowaniach i zadośćuczynieniach dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. To ostatnie zastrzeżenie jest bardzo ważne, bo do niego odwołuje się fiskus w podobnych sprawach. Jego zdaniem pieniądze, które otrzymują w sądzie pracownicy, są rekompensatą za wynagrodzenie, którego nie otrzymują z powodu zwolnienia z pracy. Potwierdza to m.in. interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 4 lutego 2014 r. (nr IPTPB1/415-706/13-2/DS.). Organ podatkowy stwierdził wtedy, że skoro odszkodowanie pracownicze wynika jedynie z ugody między stronami, ma charakter czysto umowny, zabezpiecza interesy obu stron, to należy się od niego PIT. Co więcej przypomniał także, że co do zasady wolne od daniny są odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw (taka zasada zawiera wiele wyjątków). Jeśli pracownik i były pracodawca nie zapiszą w ugodzie, że wynagrodzenie wypłacane jest na podstawie przepisów kodeksu pracy, to nie mogą jednak skorzystać także z tej drogi do zwolnienia.
Podstawa prawna
Art. 11, art. 12, art. 21 ust. 1 pkt 3–3b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Czy od odsetek za zwłokę zapłacę podatek
W wypadku samochodowym zginęła moja mama. Ubezpieczyciel nie chciał wypłacić odszkodowania, więc wystąpiłem do sądu. Tam wygrałem, ale uznałem, że przyznana mi kwota jest rażąco niska. Zgodził się z tym sąd drugiej instancji, który ją podwyższył oraz przyznał odsetki naliczane od dnia złożenia pozwu do sądu pierwszej instancji. Zastanawia mnie, czy teraz muszę zapłacić od odsetek daninę.
Istnieje jednak kilka wyjątków od takiej reguły, w tym jeden bardzo istotny (choć nie ma znaczenia w tej sprawie). Co do zasady jednak fiskus uznaje, że niezależnie od preferencji podatkowych przyznanych dla odszkodowania należy mu się PIT od ewentualnych odsetek. Najważniejszy wyjątek od tej reguły dotyczy tych odnoszących się do opóźnionej wypłaty wynagrodzeń. Inne rzadziej spotykane wyjątki dotyczą odsetek otrzymanych na podstawie przepisów o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe, od papierów wartościowych wyemitowanych przez Skarb Państwa i obligacji jednostek samorządu terytorialnego (ale tylko w części) oraz odsetek od obligacji oferowanych przez Skarb Państwa.
W opisanej sytuacji żaden z tych wyjątków nie ma miejsca, więc trzeba liczyć się z koniecznością zapłaty PIT. Istnieje pewna szansa na wygraną z fiskusem przed sądem, co potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17 stycznia 2014 r. (sygn. akt II FSK 289/12). Sąd kasacyjny uznał w nim, że odsetki należy przypisać do tego samego źródła przychodów co należność główną. To zaś oznacza, że są w ten sam sposób opodatkowane. Fiskus nadal jest jednak innego zdania i podatku zażąda. Potwierdza to interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 1 lipca 2014 r. (nr ITPB1/415-385/14/AK).
Podstawa prawna
Art. 21 ust. 1 pkt 52, pkt 95, pkt 113, pkt 130 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Czy pieniądze za zwolnienie z pracy są opodatkowane
W 2011 r. otrzymałem wypowiedzenie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia. Pracodawca oskarżył mnie o kradzież. Niezwłocznie wniosłem pozew do sądu pracy o wypłatę odszkodowania. W grudniu 2012 r. wygrałem sprawę i otrzymałem rekompensatę wraz z odsetkami. Sąd w wyroku zastrzegł, że jej wysokość wynika z przepisów prawa pracy. Czy muszę teraz zapłacić PIT?
To odszkodowanie otrzymane na podstawie wyroku sądowego odnoszącego się do przepisów kodeksu pracy. To zaś oznacza, że jego wysokość i tryb ustalania wynika z przepisów odrębnej ustawy. Zgodnie zaś z ustawą o PIT tego typu rekompensaty są wolne od daniny. Potwierdza to interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 16 maja 2014 r. (nr IPTPB2/415-117/14-2/AK).
Fiskus przypomniał w niej jednak, że opodatkowane byłyby m.in.: odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę, odprawy pieniężne wypłacane na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn ich niedotyczących, odszkodowania przyznane na podstawie przepisów o zakazie konkurencji, za szkody dotyczące majątku firmowego bądź wykorzystywanego do prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej oraz wynikające z umów lub ugód innych niż sądowe.
Podstawa prawna
Art. 21 ust. 1 pkt 3, lit. a–g ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Art. 56, art. 58 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).
Czy zapłacę podatek od pieniędzy z polisy
Mój mąż zmarł w 2013 r. podczas pracy w Belgii. Jego pracodawca wykupił wszystkim zatrudnionym polisy na życie. Dzięki temu otrzymałam odszkodowanie wraz z odsetkami za opóźnienie przy wypłacie. Czy muszę od tych pieniędzy zapłacić PIT?
Z ustawy o PIT wynika, że wolne od daniny są zarówno ubezpieczenia majątkowe, jak i osobowe. W pierwszym przypadku przedmiotem umownej ochrony jest mienie, a w drugim dobra osobiste człowieka (życie i zdrowie). Ubezpieczyciel powinien wypłacić odpowiednio albo odszkodowanie za szkodę, albo umówioną sumę pieniężną, rentę lub inne podobne świadczenie. Zwolnienie rozciąga się także na wypłaty odszkodowań z zagranicy tak jak w pani przypadku. Potwierdza to m.in. interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 18 czerwca 2014 r. (nr ITPB2/415-313/14/IB). Organ podatkowy zastrzegł wtedy jednak, że opodatkowane będą odsetki (jako przychód z innych źródeł) i przypomniał, że preferencje podatkowe nie dotyczą dochodów z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w fundusze kapitałowe.
Podstawa prawna
Art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Czy rekompensata za brak eksmisji podlega PIT
Prowadzę działalność gospodarczą w zakresie wynajmowania mieszkań. Postanowiłem eksmitować część lokatorów, ale mimo prawomocnych wyroków sądowych gmina nie znalazła im lokali socjalnych. Otrzymałem w związku z tym odszkodowanie od samorządowców. Czy powinienem zapłacić podatek dochodowy?
Zgadzają się co do tego zarówno sądy, jak i fiskus. Różni je tylko kwalifikacja podatkowa przychodu. Zdaniem urzędników pochodzi on z tzw. innych źródeł (a to oznacza, że wypłacająca gmina powinna wystawić i przesłać m.in. do urzędu skarbowego do końca lutego następnego roku druk PIT-8C). Sądy są zdania, że jest to przychód z najmu. Potwierdza to m.in. nieprawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 11 marca 2014 r. (sygn. akt I SA/Łd 1509/13). Sąd przypomniał, że najemca w takiej sytuacji powinien płacić odszkodowanie w wysokości czynszu i ewentualnie mediów. Jeśli tego nie robi i zastępuje go w tym gmina, to jest de facto równowartość opłat za najem i tak powinna być kwalifikowana. Oznacza to np., że można je rozliczyć według 8,5 proc. ryczałtowej stawki podatku.
Podstawa prawna
Art. 10 ust. 1 pkt 6, pkt 9, art. 20 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Art. 18 ust. 3, ust. 5 ustawy z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 266).
Czy zapłacę PIT od odszkodowania za wywłaszczenie
Dwa dni temu otrzymaliśmy z urzędu miasta informację, że w miejscu naszego domu, w którym mieszkamy ponad pięć lat, ma przebiegać obwodnica. Dostaniemy wysokie odszkodowanie za wywłaszczenie. Czy fiskusowi należy się od niego podatek?
W opisanej sytuacji jest możliwość skorzystania z preferencji, ale muszą być spełnione pewne warunki. Trzeba być właścicielem nieruchomości dłużej niż dwa lata, a wysokość wypłaty z gminy musi przekroczyć 50 proc. ceny zakupu domu. Takie odszkodowanie musi być także wypłacone na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami. Jeśli wszystkie powyższe warunki są spełnione, to można skorzystać ze zwolnienia od podatku. Potwierdza to m.in. interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 20 września 2012 r. (IPPB4/415-545/12-2/JK3). Ważne jest również to, że osoba, która nie jest podatnikiem VAT, otrzyma całe wypłacone odszkodowanie. W innym przypadku należy je pomniejszyć o VAT wyliczony według metody „w stu”: 1 000 000 – 1 000 000 x 23/123 (186 991) = tylko 813 009 zł.
Podstawa prawna
Art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Art. 119 ust. 1 pkt 1–7 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 261, poz. 2603 ze zm.).