Opodatkowane jest nie tylko objęcie certyfikatów w funduszu inwestycyjnym, lecz także ich późniejsza sprzedaż – uznał ostatnio NSA. Nie wszyscy sędziowie podzielają jednak ten pogląd.
W piątkowym wyroku Naczelny Sąd Administracyjny przychylił się do linii orzeczniczej, zgodnie z którą wniesienie akcji czy udziałów spółki kapitałowej do funduszu inwestycyjnego zamkniętego (FIZ) i objęcie w zamian certyfikatów inwestycyjnych jest przychodem podlegającym opodatkowaniu. Ma go rozliczyć ta osoba czy firma, która je otrzymuje.
Sąd zajął się dwiema analogicznymi sprawami. W jednej certyfikaty obejmowała spółka, w drugiej osoba fizyczna. W obu przypadkach sąd zgodził się z warszawską izbą skarbową, że wniesienie papierów wartościowych do funduszu inwestycyjnego jest równoznaczne z wpłatą.
Izba twierdziła, że taka transakcja powoduje zmianę własności papierów – ich właścicielem staje się fundusz inwestycyjny. Dlatego mamy do czynienia z odpłatnym zbyciem wniesionych akcji lub innych papierów wartościowych. To powoduje, że podatnik PIT otrzyma przychód z kapitałów pieniężnych, a dochód z tego źródła należy rozliczyć według 19-proc. stawki. Z kolei podatnik CIT otrzyma przychód z działalności gospodarczej opodatkowanej na zasadach ogólnych.
W skardze do sądu, zarówno spółka, jak i osoba fizyczna podnosiły, że objęcie certyfikatów nie generuje rzeczywistego przyrostu aktywów, ponieważ tego rodzaju instrumentom nie można przypisać wartości pieniężnej. Przychód może więc powstać dopiero z chwilą zbycia lub umorzenia certyfikatów.
Przed sądem pełnomocnicy izby wskazywali, że w razie objęcia certyfikatów i ich późniejszego zbycia mamy do czynienia z dwiema odrębnymi transakcjami – jedną związaną ze zbyciem akcji, drugą ze zbyciem certyfikatów. Są to dwie transakcje, które generują dochód lub stratę.
Oba sądy wojewódzkie: w Lublinie i w Warszawie zgodziły się z argumentacją organu. Ich rozstrzygnięcia zaakceptował NSA. Sędzia Bogdan Lubiński wyjaśnił, że wartość pieniężna certyfikatów wynika z ustawy o funduszach inwestycyjnych (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 157) oraz ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 94). Dlatego w momencie ich objęcia powstaje przychód. Taki sam pogląd NSA przedstawił m.in. w wyrokach z 14 czerwca 2011 r. (sygn. akt II FSK 189/10), z 6 kwietnia 2011 r. (sygn. akt II FSK 2056/09) i z 19 października 2010 r. (sygn. akt II FSK 1047/09).
Bywa jednak, że NSA w analogicznych sytuacjach orzeka korzystnie dla podatników (np. w wyrokach z 8 marca 2013 r., sygn. akt II FSK 1479/11 i z 19 października 2010 r., sygn. akt II FSK 1047/09). Zgadza się z nimi, że przychód w momencie objęcia certyfikatów nie powstaje, a pochodny instrument finansowy w postaci certyfikatu inwestycyjnego nie stanowi wartości pieniężnej. O powstaniu przychodu można mówić dopiero przy zbyciu instrumentów.
ORZECZNICTWO
Wyroki NSA z 21 marca 2014 r., sygn. akt II FSK 924/12, II FSK 928/12.