Ministerstwo Finansów chce zlikwidować zwolnienie z VAT przy sprzedaży samochodu, gdy przy jego nabyciu podatnik nie miał pełnego prawa do odliczenia.
Zwolnienie z VAT przy sprzedaży samochodów / Dziennik Gazeta Prawna
Janina Fornalik, doradca podatkowy, starszy menedżer w MDDP / Media
Nadchodzi rewolucja w rozliczaniu VAT od samochodów. Obejmie nie tylko zasady odliczania podatku przy nabyciu czy leasingu aut, ale też zasady opodatkowania ich sprzedaży.
Po zmianach, które nastąpiły 1 stycznia 2014 r., podatnicy trafili do raju. Mogą kupić auto, odliczyć część VAT i nie czekając pół roku (a tak było), sprzedać je bez naliczania podatku. Resort finansów zapowiedział już, że to ukróci. Zwłaszcza że te przepisy są niezgodne ze wspólnotowymi. I wraz ze zmianami w odliczeniu zlikwiduje zwolnienie dotyczące sprzedaży. W efekcie firma, która kupiwszy auto, odliczyła 50 proc. lub 60 proc. VAT (nie więcej niż – odpowiednio – 5 tys. zł lub 6 tys. zł), będzie musiała przy sprzedaży doliczyć 23 proc. VAT.
I tu, zauważa Łukasz Blak, doradca podatkowy z Certus LTA, problemem będzie określenie ceny rynkowej. Nikt nie będzie chciał kupić od firmy auta, jeśli będzie droższe (o VAT) od tego sprzedawanego przez osoby fizyczne. Firma będzie musiała obniżyć cenę.
Na szczęście resort przewiduje system korekt, który pozwoli częściowo odzyskać VAT od fiskusa. Jeden warunek – auto trzeba będzie sprzedać w ciągu 5 lat. Najwięcej stracą ci przedsiębiorcy, którzy sprzedadzą auta po upływie 60 miesięcy od zakupu. Nie dość, że przy nabyciu odliczą tylko część VAT, to przy sprzedaży będą musieli zapłacić 23 proc. podatku.
Jeżeli sprzedaż nastąpi wcześniej, będzie można odzyskać część VAT – proporcjonalnie do czasu, jakiego brakuje do skończenia 5-letniego okresu.
Informację o tych planach resort zawarł w uzasadnieniu do projektu nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), nad którym pracuje właśnie Sejm. Przewiduje on zmiany w odliczaniu VAT od aut, paliwa do nich i wydatków eksploatacyjnych.
Z obecnych przepisów wynika, że jeżeli podatnik przy zakupie samochodu osobowego odliczył 50 proc. lub 60 proc. podatku naliczonego (odpowiednio nie więcej niż 5 tys. lub 6 tys. zł), to przy jego sprzedaży nie nalicza podatku, bo przysługuje mu zwolnienie przewidziane w par. 3 ust. 1 pkt 20 rozporządzenia ministra finansów w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (Dz.U. z 2013 r. poz. 1722).
Tak było również do końca 2013 r. Jednak wówczas można było sprzedać samochód bez VAT (obowiązywało zwolnienie analogiczne do obecnego) pod warunkiem, że podatnik użytkował go przez co najmniej sześć miesięcy od momentu nabycia. Obecnie nie ma takiego wymogu. To oznacza, że podatnik może dziś kupić samochód, odliczyć część VAT, a następnego dnia sprzedać go, korzystając ze zwolnienia. – Decyzja resortu finansów o zachowaniu zwolnienia po 31 grudnia 2013 r. była zaskakująca dla podatników. Spodziewali się jego likwidacji, a tymczasem zostało ono utrzymane – przyznaje Janina Fornalik, doradca podatkowy i starszy menedżer w MDDP.

Ogólne zasady

Z uzasadnienia do projektu nowelizacji ustawy o VAT wynika, że resort finansów planuje również zmianę powyższego rozporządzenia – zniknie zwolnienie dla sprzedaży samochodów, od których podatnik odliczył część VAT. – W tym wypadku zastosowanie będą miały ogólne przepisy ustawy o VAT dotyczące towarów używanych. Obejmą one również sprzedaż samochodów – wyjaśnia Łukasz Blak, doradca podatkowy w Certus LTA.
Z drugiej strony sprzedaż z VAT będzie oznaczała, że podatnik nie będzie musiał korygować podatku naliczonego odliczonego przy zakupie samochodu (dotyczy to np. samochodów użytkowanych po zakupie przez podatnika przez okres krótszy niż 5 lat). To częściowo zrekompensuje utratę zwolnienia.
Obecnie, jeśli podatnik sprzedaje auto ze zwolnieniem w ciągu pięciu lat od zakupu, a wcześniej odliczał choćby część VAT, to w przypadkach określonych wyżej musi skorygować przynajmniej częsciowo podatek naliczony. Po zmianach będzie musiał opodatkować sprzedaż, ale nie będzie musiał korygować VAT, czyli zwracać fiskusowi podatku naliczonego odliczonego przy zakupie samochodu.

Dla kogo bez zmian

Łukasz Blak wyjaśnia, że jeżeli podatnik odliczył pełny VAT i po likwidacji zwolnienia będzie chciał sprzedać auto, to jego rozliczenie VAT będzie wyglądało tak samo jak dotychczas – zarówno obecnie, jak i po zmianach, nie obejmie go zwolnienie i sprzeda samochód ze stawką 23 proc. VAT.
– Jeśli natomiast podatnik w ogóle VAT nie odliczył przy nabyciu auta, bo np. wykorzystywał go wyłącznie do czynności zwolnionych z podatku, to zarówno w świetle obowiązujących obecnie przepisów, jak i w świetle planowanych zmian, może sprzedać samochód ze zwolnieniem z VAT – dodaje ekspert.

Korekta podatku

W związku z zakładaną likwidacją zwolnienia projekt nowelizacji ustawy o VAT przewiduje również zmiany w systemie korekt. Chodzi o sytuacje, gdy podatnik pierwotnie przeznaczył auto do użytku mieszanego, tj. do działalności gospodarczej i celów prywatnych, i odliczył 50 proc. podatku naliczonego, a następnie – przed upływem pięciu lat – postanowi sprzedać auto. W projekcie założono, że po likwidacji zwolnienia z VAT, sprzedaż takiego auta będzie oznaczała zmianę przeznaczenia auta – z „mieszanego” na związane wyłącznie z działalnością gospodarczą, z którą zasadniczo wiąże się prawo do odliczenia 100 proc. VAT. W takiej sytuacji podatnik będzie mógł skorygować na swoją korzyść VAT , który wcześniej, tj. przy nabyciu auta, odliczył tylko częściowo.
Wysokość korekty będzie uzależniona od miesiąca, w którym będzie miała miejsce zmiana przeznaczenia, czyli w praktyce – gdy nastąpi sprzedaż auta z podatkiem VAT. Korekta będzie następowała proporcjonalnie do pozostałego okresu z 60 miesięcy, w trakcie których to uprawnienie można stosować. A zatem, jeżeli podatnik zmieni przeznaczenie samochodu w 50. miesiącu, to korekcie będzie podlegać jedynie 1/6 podatku naliczonego. Po upływie 60 miesięcy, VAT-u nie będzie już można korygować.
Jeżeli wartość początkowa auta nie przekroczy 15 tys. zł, to korekta będzie możliwa, gdy od nabycia samochodu nie minęło 12 miesięcy.
W praktyce zatem, jeżeli podatnik w ciągu pięciu lat będzie sprzedawał samochód, od którego odliczył tylko część VAT, to będzie mógł odzyskać część tego podatku zapłaconego przy zakupie.
Dorota Borkowska-Chojnacka, doradca podatkowy w Grant Thornton wyjaśnia, że zmiana ta będzie też miała zastosowanie do sprzedaży w ciągu pięciu lat samochodów nabytych przed wejściem w życie nowelizacji, od których podatnik miał prawo do odliczenia 50 proc. lub 60 proc. (nie więcej niż odpowiednio 5 lub 6 tys. zł).
Zwolnienie niezgodne z prawem UE
Uzasadnieniem dla likwidacji obecnego zwolnienia przy sprzedaży aut jest m.in. to, że obecny stan powoduje nierówności w opodatkowaniu. Obecna sytuacja (od 1 stycznia 2014 r.) jest kuriozalna z tego względu, że firma, która przy nabyciu samochodu w ogóle nie odliczyła VAT (np. kupiła samochód zwolniony z podatku, na fakturze nie było VAT), przy jego sprzedaży musi doliczyć 23 proc. podatku. Natomiast firma, która odliczyła przy zakupie samochodu 60 proc. VAT (maksymalnie 6 tys. zł) stosuje zwolnienie z VAT. Likwidacja zwolnienia z VAT doprowadzi więc do wyrównania statusu podatkowego obu tych podmiotów.
Za likwidacją obecnego zwolnienia przy sprzedaży używanych aut przemawia również to, że obecne przepisy są niezgodne z dyrektywą unijną.
Etap legislacyjny
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw z projektem aktu wykonawczego – trafił do Sejmu (druk 2095).