Od początku 2014 r. obowiązek podatkowy będzie powstawał w momencie wystawienia faktury tylko w przypadkach wskazanych wprost w ustawie o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 z późn. zm.).
Chodzi o – zgodnie z art. 19 ust. 5 pkt 3 – świadczenie usług budowlanych lub budowlano-montażowych, dostawę i drukowanie określonych książek, czasopism i magazynów, o ile wystawienie faktury za wykonane czynności będzie konieczne – przepis nie dotyczy więc podatników rozliczających swoje czynności za pomocą kas fiskalnych. Powyższa redakcja przepisu sugerować może, że w takim wypadku będzie można przesunąć moment powstania obowiązku podatkowego, odsuwając w czasie wystawienie faktury. Należy jednak pamiętać, że ustawodawca dodatkowo uregulował sytuacje, kiedy podatnik zwleka z wystawieniem faktury za wykonane czynności. Zgodnie z art. 19a ust. 7 ustawy o VAT gdyby faktura dokumentująca powyższe czynności nie została wystawiona w terminie, to obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminu przewidzianego na jej wystawienie. Co za tym idzie, warto zwrócić uwagę na terminy wystawiania faktur.
Zgodnie z art. 106i ust. 3 pkt 1 ustawy w przypadku świadczenia usług budowlanych i budowlano-montażowych podatnik ma 30 dni od wykonania usługi na wystawienie faktury. Przyjmując, że usługa będzie wykonana pod koniec danego miesiąca, fakturę będzie można wystawić w następnym miesiącu (wyjątkiem będzie wykonanie usługi w ostatnim bądź przedostatnim dniu stycznia – wtedy faktura może być wystawiona nawet na początku marca).
W praktyce więc podatnik rozliczy taką usługę o miesiąc później niż gdyby rozliczał ją na zasadach ogólnych.
Jeżeli chodzi o dostawę książek, czasopism i magazynów, fakturę należy wystawić nie później niż 60. dnia od ich wydania, na co wskazuje art. 106i ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT. Co istotne, przepis mówi o wydaniu książek, a nie o ich dostawie (czyli o przeniesieniu ich faktycznego posiadania, a nie władztwa nad rzeczą). Wydaje się, że w tym wypadku obowiązek wystawienia faktury może być dodatkowo przesunięty o moment tego właśnie wydania. W tym miejscu warto również zaznaczyć, że jak wskazuje art. 106i ust. 4 ustawy o VAT, gdy umowa przewiduje rozliczenie zwrotów wydawnictw, fakturę należy wystawić nie później niż 120. dnia od pierwszego dnia wydania towarów. Jeżeli zaś chodzi o drukowanie książek, magazynów i czasopism to podatnik jest zobowiązany wystawić fakturę dokumentującą taką czynność do 90. dnia od dnia jej wykonania.

PRZYKŁAD 1
30 stycznia 2014 r. w księgarni sprzedano dwa komplety książek. Nabywcami były osoba fizyczna nieprowadząca działalności oraz firma szkoleniowa (podatnik VAT). Księgarnia wystawiła osobie fizycznej paragon, przez co transakcja została zaewidencjonowana dla VAT już 30 stycznia 2014 r., a VAT do urzędu skarbowego zostanie wykazany do 25 lutego 2014 r. Faktura dla firmy została z kolei wystawiona 1 marca 2014 r. – obowiązek podatkowy dla tej transakcji powstanie więc 1 marca 2014 r., a zapłata VAT będzie dokonana do 25 kwietnia 2014 r.

PRZYKŁAD 2
Firma budowlana podjęła się wykonania u klienta prac wykończeniowych w okresie 15 stycznia – 25 stycznia 2014 r. Faktura została wystawiona 1 marca 2014 r., obowiązek podatkowy z tytułu wykonanych prac nie powstanie w dacie wystawienia faktury, gdyż doszło do tego po upływie ustawowego terminu. VAT należny powinien zostać zaraportowany 24 lutego 2014 r. i ujęty w deklaracji za luty (składanej do 25 marca 2014 r. w przypadku podatników rozliczających się miesięcznie).

Magdalena Jaworska, doradca podatkowy, menedżer Accreo