Od 1 stycznia 2012 r. w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 z późn. zm.) obowiązują zmienione przepisy art. 25 ust. 1a i 1c, dotyczące odpowiednio miesięcznych i kwartalnych zaliczek (analogiczne rozwiązania przewidziano w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, modyfikując art. 44 ust. 6).

Nowe zasady i terminy

Zgodnie z nowymi regulacjami zaliczki miesięczne podatnik wpłaca co do zasady w terminie do 20. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczkę za ostatni miesiąc roku podatkowego wpłaca w terminie do 20. dnia pierwszego miesiąca następnego roku podatkowego. U podatników, u których rok podatkowy pokrywa się z kalendarzowym, zaliczka za grudzień 2012 r. płatna jest do 21 stycznia 2013 r. (20 stycznia przypada w niedzielę).
Przepis art. 25 ust. 1a ustawy o CIT stanowi także, że podatnik nie wpłaca zaliczki za ostatni miesiąc, jeżeli przed upływem terminu do jej wpłaty złoży zeznanie i dokona zapłaty podatku na zasadach określonych w art. 27 ust. 1.
Podatnicy mają więcej czasu na zmianę formy rozliczeń podatkowych
Podatnicy mają więcej czasu na zmianę formy rozliczeń podatkowych

Zobacz również
W podobny sposób przepisy regulują kwestię wpłacania zaliczek kwartalnych (do których mają prawo podatnicy rozpoczynający działalność – w pierwszym roku podatkowym, oraz tzw. mali podatnicy, tj. ci, których przychody ze sprzedaży brutto nie przekroczyły w poprzednim roku podatkowym równowartości 1,2 mln euro). Kwartalne zaliczki podatnik wpłaca w terminie do 20. dnia każdego miesiąca następującego po kwartale, którego dotyczy zaliczka, zaś zaliczkę za ostatni kwartał roku podatkowego – w terminie do 20. dnia pierwszego miesiąca następnego roku podatkowego. Podatnik nie wpłaca zaliczki za ostatni kwartał, jeżeli przed upływem terminu do jej wpłaty złoży zeznanie i dokona zapłaty podatku na zasadach określonych w art. 27 ust. 1.

Ułatwienia dla przedsiębiorców

Ideą, która przyświecała modyfikacji przepisów, było ułatwienie przedsiębiorcom zapłaty zaliczek na podatek dochodowy za ostatni miesiąc/kwartał roku podatkowego, w tym likwidacja obowiązku zapłaty zaliczki w podwójnej wysokości w ostatnim miesiącu/kwartale roku podatkowego (mając w perspektywie zapłatę zaliczki w podwójnej wysokości w celu zminimalizowania obciążenia finansowego podatnicy często dążyli do rozpoznania jak największej kwoty kosztów w przedostatnim miesiącu/kwartale roku podatkowego).
Wpłaty do urzędu skarbowego: przedsiębiorcy mają czas do 20 lutego
Wpłaty do urzędu skarbowego: przedsiębiorcy mają czas do 20 lutego

Zobacz również
Wydaje się jednak, że poprzez odesłanie do opisanych w art. 27 ust. 1 zasad zapłaty podatku ustawodawca zawarł w ustawie o CIT możliwość optymalizacji sprowadzającą się do tego, że samo tylko złożenie zeznania podatkowego przed upływem terminu płatności zaliczki za ostatni miesiąc/kwartał oznacza, że nie jest konieczna jej zapłata. Nie ma też potrzeby uregulowania podatku wynikającego z zeznania. Jak to możliwe?



Treść przepisów jest jasna

Analizując warunki, jakie muszą być spełnione, aby podatnik nie wpłacał zaliczki za ostatni miesiąc/kwartał, z przepisów art. 25 ust. 1a i 1c ustawy o CIT dowiadujemy się, że są to:
1) złożenie zeznania przed upływem terminu płatności ostatniej zaliczki,
2) dokonanie zapłaty podatku na zasadach określonych w art. 27 ust. 1 ustawy o CIT, zgodnie z którymi podatek należny (różnica między podatkiem należnym od dochodu wykazanego w zeznaniu a sumą należnych zaliczek za okres od początku roku) podatnicy są obowiązani wpłacić do końca trzeciego miesiąca roku następnego.
Trudno wyobrazić sobie, by taka była intencja ustawodawcy; z pewnością chodziło o możliwość niepłacenia ostatniej zaliczki, pod warunkiem że przed terminem jej zapłaty zostanie nie tylko złożone zeznanie podatkowe, ale także uregulowany wynikający z niego podatek. Dowodzi tego analiza druku Sejmu RP nr 666, w którym w projektowanych przepisach (nieco innych niż te ostatecznie przyjęte) brak niefortunnego odesłania do art. 27 ust. 1 ustawy o CIT, a zamiast tego w sposób opisowy wskazano oba warunki pozwalające zaniechać płatności ostatniej zaliczki.
Powyższe świadczy o tym, że uzasadnione jest oczekiwanie, by przepisy wolne były od nadmiernej liczby odesłań do innych jednostek redakcyjnych aktów prawnych. Brak przejrzystości w przepisach nie tylko utrudnia ich przyswojenie, ale jak się okazuje może prowadzić do rezultatów ewidentnie sprzecznych z intencjami ustawodawcy.
Regulowanie zaliczek przed zmianami
Dla przypomnienia, przed 1 stycznia 2012 r. przepisy wskazywały, że zaliczki miesięczne za okres od pierwszego do przedostatniego miesiąca roku podatkowego podatnik uiszcza w terminie do 20. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni; zaliczka za ostatni miesiąc była uiszczana do 20. dnia tego miesiąca – w wysokości zaliczki za miesiąc poprzedni. Ostateczne rozliczenie podatku za rok podatkowy następowało w terminie ustalonym do złożenia zeznania o wysokości dochodu osiągniętego (poniesionej straty) za ten rok (por. art. 25 ust. 1a ustawy CIT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2011 r.). W przypadku zaliczek kwartalnych, za okres od pierwszego do przedostatniego kwartału roku podatkowego miały być one uiszczane w terminie do 20. każdego miesiąca następującego po danym kwartale; zaliczka za ostatni kwartał miała być uiszczana w wysokości zaliczki za kwartał poprzedni do 20. dnia ostatniego miesiąca roku podatkowego, a ostateczne rozliczenie podatku za rok podatkowy następować miało w terminie ustalonym do złożenia zeznania o wysokości dochodu osiągniętego (poniesionej straty) za ten rok (por. art. 25 ust. 1c ustawy CIT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2011 r.).
Piotr Barczyk, ekspert podatkowy w KPMG