Prezydent, korzystając ze swojej inicjatywy ustawodawczej, złoży projekt nowelizacji p.p.s.a. do Sejmu. Prace nad zmianami w tych przepisach trwają w NSA od dłuższego czasu, a główne problemy, jakimi zajmuje się zespół sędziów powołanych przez szefa NSA, dotyczą m.in. wykonywania wyroków sądów przez organy administracji, ale przede wszystkim uproszczenia postępowania i ograniczenia liczby skarg kasacyjnych. W 2011 roku do NSA złożono ponad 14,5 tys. skarg, co w skali roku oznacza wzrost o ponad 25 proc.
Wyższa opłata sądowa ograniczy konstytucyjne prawo podatnika do sądu
Wyższa opłata sądowa ograniczy konstytucyjne prawo podatnika do sądu

Zobacz również

Zahamowanie kasacji

Największym problemem jest to, że skargi kasacyjne są składane w sprawach oczywistych, w których jest już utrwalona linia orzecznicza i sąd po kilkanaście czy kilkadziesiąt razy musi wyznaczać sesje w celu rozpatrzenia niemal identycznych spraw. Tak jest np. w wielu sprawach podatkowych, szczególnie tych dotyczących interpretacji ministra finansów.

Obecnie NSA może orzec merytorycznie i nie przekazywać sprawy do ponownego rozpoznania sądowi wojewódzkiemu tylko w wyjątkowych sytuacjach.

Mariusz Gotowicz, doradca podatkowy prowadzący kancelarię doradztwa podatkowego w Bydgoszczy, zwraca uwagę, że organy coraz częściej zaskarżają skargą kasacyjną niekorzystne dla siebie rozstrzygnięcia. Jest to najczęściej wybieg, bo skargi później są i tak oddalane, ale mija ponad rok, zanim sąd kasacyjny wyda wyrok.
– Gdy zapytamy w urzędzie o to, co dzieje się w danej sprawie podatnika, to organy odpowiadają: czekamy, jeszcze ostateczny wyrok nie zapadł, proszę później – przyznaje Mariusz Gotowicz.
Projekt zmian w p.p.s.a. tym samym mógłby ograniczyć nadużywanie prawa do skargi w sprawach oczywistych.



Wyroki kończące

Prezydent Bronisław Komorowski już na ostatnim Zgromadzeniu Ogólnym Sędziów NSA, które odbyło się w kwietniu, zapowiedział, że złoży do Sejmu projekt zmiany modelu sądownictwa administracyjnego, gdy tylko taki zostanie wypracowany. Sam zasugerował model reformatoryjny, w którym sądy mogą merytorycznie rozstrzygać sprawy.
Andrzej Ossowski, adwokat z Kancelarii Adwokackiej A. Ossowski, przyznaje, że obecnie rola sądów administracyjnych ogranicza się do usuwania z obiegu prawnego aktów (m.in. decyzji, aktów prawa miejscowego) niezgodnych z prawem.
– Po wydaniu wyroku sprawa wraca zatem do organu administracji, który nie zawsze realizuje wytyczne sądu. W konsekwencji niejednokrotnie ta sama sprawa kilkakrotnie może pojawić się przed obliczem sądów obu instancji – dodaje ekspert.

Będzie tak, gdy nie ma naruszeń przepisów postępowania, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a zachodzi jedynie naruszenie prawa materialnego.

Na wokandę często wpisywane są sprawy podatników dotyczące zdarzeń sprzed ponad 10 lat. Dlatego ewentualne rozszerzenie zakresu uprawnień sądów i umożliwienie im orzekania co do istoty służyłoby przyspieszeniu załatwiania spraw.
W ocenie Andrzeja Ossowskiego innym sposobem przyspieszenia sprawy i usunięcia zaległości w sądach mogłoby być wprowadzenie jako zasady rozstrzygania w sądach wojewódzkich w składzie jednego sędziego (zamiast trzech). Możliwe byłoby to w sprawach mało skomplikowanych.