Dane o podróżnych mają pomóc celnikom zwalczać przestępstwa i wykroczenia.

Naczelnik urzędu celnego będzie mógł prosić przewoźnika lotniczego lub morskiego o podanie danych pasażerów, którzy przypłyną lub przylecą do Polski. Informacje te mają trafiać do celników jeszcze przed lądowaniem samolotu lub dobiciem statku do portu. Będą mogli wtedy podjąć odpowiednie działania, aby wykryć i zapobiec ewentualnym naruszeniom prawa. Takie założenia znajdują się w projekcie zmieniającym ustawę o Służbie Celnej, autorstwa MF.

Spore zmiany resort zaplanował w zakresie zapobiegania korupcji i faworyzowania członków rodziny (nepotyzm) w szeregach celników. Osobami odpowiedzialnymi za przeciwdziałanie tym zjawiskom będą szef Służby Celnej oraz dyrektorzy izb celnych. Urzędnicy ci będą mogli zbierać i wykorzystywać niezbędne informacje zawierające dane osobowe, a także je przetwarzać. Ponadto Służba Celna będzie mogła korzystać z danych uzyskanych od innych uprawnionych organów, które dokonają czynności operacyjno-rozpoznawczych.

W celu ograniczenia nepotyzmu funkcjonariusz celny będzie wyłączany z danej sprawy, jeśli będzie ona dotyczyć m.in. osób, z którymi celnik jest spokrewniony. Osoba zatrudniona w Służbie Celnej będzie też musiała powiadomić przełożonego o tym, czy w służbie pracuje ktoś z jej rodziny lub osób pozostających we wspólnym pożyciu.

Resort finansów chce zwiększyć też bezpieczeństwo wytwarzanych i przetwarzanych informacji. W związku z tym zaproponował, aby materiały będące wynikami analizy ryzyka objąć tajemnicą celną np. materiały, na podstawie których celnik wytypuje przedsiębiorcę do kontroli, będą tajne.

Funkcjonariusz pracujący w oddziałach celnych lub w komórkach zwalczania przestępczości w czasie wykonywania obowiązków nie będzie mógł mieć prywatnego telefonu komórkowego

Ponadto dyrektor izby celnej i jego zastępca, a także naczelnik urzędu celnego i jego zastępca będą mogli być przeniesieni do innego urzędu na równorzędne stanowisko. Funkcjonariusz celny będzie mógł być też delegowany do pracy za granicą.

Ministerstwo planuje też badania: psychologiczne, psychofizjologiczne – także z wykorzystywaniem wariografu (wykrywacz kłamstw), w zakresie sprawności fizycznej funkcjonariuszy pełniących służbę w granicznych oddziałach celnych oraz w komórkach zwalczania przestępczości.

Zmieni się także tryb naboru do SC, organizacja i wydawanie dokumentów, czy kontrola wyrobów akcyzowych.

Celnicy będą mogli sprawdzić, czy podatnik wpłacił – w jakiej wysokości i terminie – akcyzę od aut osobowych. Aby zatrzymać auto, celnik nie będzie musiał znajdować się w oznakowanym pojeździe. Pojazdy o niemożliwych do ustalenia danych identyfikujących będą mogły być wykorzystywane przez funkcjonariuszy do obserwacji i rejestrowania zdarzeń z miejsc publicznych.

Etap legislacyjny

Projekt założeń zmian do ustawy o Służbie Celnej oraz niektórych innych ustaw