Z danych GUS wynika, że w Polsce żyje ok. 700 tys. osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, a w ciągu kilkunastu najbliższych lat liczba ta ma wzrosnąć do 2,5 mln. Na polskim rynku ciągle wzrasta zapotrzebowanie na prywatne placówki opiekuńcze dla seniorów. Naprzeciw tym potrzebom wyszedł ustawodawca, który w 2004 r. usankcjonował możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w postaci placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku. Dzięki temu, że placówki całodobowej opieki, potocznie zwane domami seniora lub domami opieki działają na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej i funkcjonują na zasadach wolnorynkowych, podmioty je prowadzące mają dowolność w kształtowaniu oferty i pakietu świadczeń, które mogą być znacznie bardziej rozbudowane i atrakcyjne (oczywiście również droższe) niż w placówkach państwowych. Osoby, które planują założenie prywatnego domu seniora, muszą jednak liczyć się z koniecznością spełnienia wielu wymogów prawnych i formalnych, a także z koniecznością dokonywania rozliczeń z fiskusem.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054) placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub w podeszłym wieku, działające na podstawie zezwolenia wojewody, są zwolnione z VAT. Oznacza to, że bez względu na osiągnięte obroty nie mają obowiązków rejestracyjnych, nie muszą składać deklaracji VAT. Zwolnienie to obejmuje również świadczone usługi w zakresie wyżywienia, które traktować należy nie jako usługi gastronomiczne, ale jako świadczenie pomocnicze w stosunku do usługi zasadniczej, czyli opieki.

Od 1 maja 2011 r. usługi ochrony zdrowia i opieki społecznej (w tym również placówki całodobowej opieki nad osobami starszymi) powinny prowadzić ewidencję przy zastosowaniu kas rejestrujących

Aby spełnić normy ustawowe i zapewnić odpowiedni komfort mieszkańcom, domy seniora muszą dysponować sporą powierzchnią, co może wiązać się z koniecznością zapłaty dużego podatku od nieruchomości, którego kwota związana jest z powierzchnią budynków i gruntów. Szansą na zmniejszenie tego podatku może być uzyskanie przez placówkę całodobowej opieki statusu podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych, dla którego przewidziano preferencyjną stawkę podatku od nieruchomości. Zgodnie z przepisami ustawy o działalności leczniczej, domy opieki, które posiadają w swojej ofercie świadczenia zdrowotne (zgodnie z przepisami ustawy zalicza się do nich m.in. pielęgnacja, opieka i rehabilitacja pacjentów), powinny rozważyć wpisanie placówki do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą, co oprócz innych korzyści pozwoli im na skorzystanie z preferencyjnej stawki podatku od nieruchomości.
Dla ustalenia podstawy opodatkowania w celu obliczenia podatku dochodowego dla prowadzenia placówek całodobowej opieki dla osób starszych najczęściej wybieraną formą ewidencji przychodów i kosztów jest podatkowa księga przychodów i rozchodów.
Podatnicy osiągający dochody z tego tytułu są zobowiązani wpłacać w ciągu roku podatkowego miesięczne zaliczki na podatek dochodowy. Po zakończeniu roku, w terminie do końca kwietnia, składa się zeznanie roczne na deklaracji PIT-36 (lub PIT-36L, gdy placówka rozlicza się na zasadach liniowego PIT).
Magdalena Stawiarska