W małych miejscowościach jak grzyby po deszczu wyrastają nielegalne biura świadczące usługi doradczo-księgowe. Z powodu dużego bezrobocia rozliczania podatników coraz częściej podejmują się osoby niemające odpowiednich uprawnień, wiedzy, ale przede wszystkich ubezpieczenia. Eksperci ostrzegają podatników, by przed powierzeniem spraw księgowemu upewnili się, czy ma on odpowiednie kompetencje.
– Księgowy nie jest zawodem ustawowo regulowanym, choć jest zawodem zaufania publicznego i od jego rzetelnej, odpowiedzialnej i etycznej pracy zależy bezpieczeństwo obrotu gospodarczego. Jednak przez brak regulacji każdy, kto zaczyna pracę w dziale finansowo-księgowym, bez względu na wykształcenie i wykonywane czynności, może nazwać się księgowym – tłumaczy Stefan Czerwiński, sekretarz Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce.
Nasz rozmówca dodaje, że jedyną formą regulacji jest uprawnienie do prowadzenia ksiąg rachunkowych wydawane przez Ministerstwo Finansów, ale po jego uzyskaniu nie istnieje dalej obowiązek jakiegokolwiek dokształcania. Nie ma również instrumentów nadzoru.
– W praktyce zdarzają się liczne nieprawidłowości w prowadzeniu biur rachunkowo-księgowych. Najczęściej zdarza się, że biuro liczy np. 15 pracowników, a uprawnienia resortu finansów do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych posiada tylko jego właściciel. Niewykwalifikowani pracownicy, którzy dodatkowo nie podnoszą swoich kwalifikacji, mogą czasami niewłaściwe ocenić operacje gospodarcze, lub zadekretować dokumenty – obrazuje Stefan Czerwiński.
Najczęściej jest tak, że wszystkie usługi księgowe prowadzone są przez pracownika bez uprawnień, ale podpisuje je właściciel z certyfikatem. Problem jednak w tym, że ze względu na liczbę prowadzonych spraw ten właściciel fizycznie nie ma po prostu możliwości ich weryfikacji.
Rafał Olesiński, adwokat z kancelarii Olesiński i Wspólnicy dodaje, że błąd księgowego oznacza zwykle powstanie zaległości podatkowych zamiast zysku i odpowiedzialność karnoskarbową. W takim wypadku co prawda podatnik może dochodzić strat na drodze sądowej, ale roszczenia o odszkodowanie wobec nierzetelnych usługodawców rzadko kończą się sukcesem. Regułą jest, że biura księgowe dodają w umowie zapisy, które wyłączają odpowiedzialność i wprowadzają obowiązek kontroli rzetelności rozliczeń przez podatnika.
– Problemy z udowodnieniem podstaw odpowiedzialności wynikają także np. z oświadczeń, że dana czynność została rozliczona na wyraźne polecenie klienta lub podpisanie deklaracji bezpośrednio przez podatnika - podkreśla Rafał Olesiński.

Biura księgowe dodają w swoich umowach klauzule, które wyłączają odpowiedzialność i wprowadzają obowiązek kontroli rzetelności rozliczeń przez podatnika

Eksperci radzą podatnikom, żeby dokładnie sprawdzali biura księgowe i swoich księgowych, zanim powierzą im prowadzenie swoich spraw. Nie należy tylko kontrolować wykształcenia księgowego lub tego, czy ma certyfikat MF, ale przede wszystkim poprosić o przedstawienie umowy ubezpieczenia. Warto też dowiedzieć się, czy księgowy się dokształca, pytając o przebyte kursy. Nie należy wstydzić się poprosić o okazanie stosowanych certyfikatów. Największą gwarancję daje jednak sprawdzenie, czy biuro należy do jakiejś organizacji, która prowadzi wobec swoich członków działania nadzorujące poziom wiedzy, kwalifikacji i etyki. W razie jakichkolwiek problemów z biurem istnieje wówczas możliwość interwencji w takiej organizacji.