Dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej podatnicy niejednokrotnie nabywają kosztowne urządzenia, które po przyjęciu do używania są wprowadzane do ewidencji środków trwałych i amortyzowane. Niestety, w praktyce zdarzają się sytuacje, że nowonabyte urządzenie w okresie gwarancji będzie ulegało awariom. Ze względu na powtarzające się usterki zapadnie decyzja gwarancyjnej wymiany wadliwego na nowe urządzenia.

Zasady ogólne

Przepisy podatkowe nie regulują jednoznacznie konsekwencji w zakresie amortyzacji podatkowej, powstałych z gwarancyjnej wymiany środka trwałego, stąd należy stosować ogólne zasady. W przypadku wymiany gwarancyjnej mamy do czynienia z dwoma składnikami majątkowymi. Wymiana ta oznacza zwrot sprzedawcy niesprawnego urządzenia i nabycie nowego, wolnego od wad. W sytuacji wymiany urządzeń nie można kontynuować amortyzacji niesprawnego, lecz należy ją zakończyć i rozpocząć nową.

Zwrócone urządzenie należy wykreślić z ewidencji środków trwałych

Nowe urządzenie po spełnieniu kryteriów uprawniających do amortyzacji podatkowej powinno mieć ustaloną wartość początkową stanowiącą podstawę odpisów amortyzacyjnych. W tej wartości wprowadza się środek trwały do ewidencji i rozpoczyna jego amortyzację podatkową według ogólnych zasad uregulowanych w art. 16a – 16m ustawy o CIT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 z późn. zm.).

Korekta odpisów

W momencie wymiany gwarancyjnej pojawia się wątpliwość, jak należy potraktować ujęte w kosztach uzyskania przychodu odpisy amortyzacyjne dokonane od wartości początkowej zwróconego urządzenia? Dopuszczalne jest jedno z trzech rozwiązań.
Podatnik może skorygować koszty o ujęte w nich odpisy amortyzacyjne. Ponieważ urządzenie było wykorzystywane na potrzeby działalności gospodarczej, to dotychczasowe odpisy amortyzacyjne stają się kosztami niepodatkowymi dopiero w chwili dokonania zwrotu środka trwałego. Ich korekta (zmniejszenie) powinna być przeprowadzona w miesiącu dokonania zwrotu. Zatem nie ma konieczności korygowania kosztów wstecz, tj. za miesiące, w których odpisy amortyzacyjne księgowane były w kosztach.
Drugie rozwiązanie polega na tym, że podatnik może równowartość odpisów amortyzacyjnych ujętych w kosztach wykazać jako przychody.
Przyjęcie jednego z dwóch rozwiązań spowoduje, że odpisy amortyzacyjne dokonane od wadliwego środka trwałego zostaną podatkowo wyeliminowane, dzięki czemu amortyzacja nowego środka trwałego przeprowadzana od początku nie powinna sprawiać trudności.
Trzecie rozwiązanie polega na tym, że podatnik nie musi korygować kosztów podatkowych, jak również nie musi zwiększać przychodów. Wartość dotychczasowych odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej starego należy uwzględnić przy amortyzacji nowego środka trwałego.
Innymi słowy, skoro odpisy amortyzacyjne od zwróconego środka trwałego były ujmowane w kosztach, pomniejszając tym samym podstawę opodatkowania CIT, to odpisy amortyzacyjne od nowego środka trwałego w wysokości im odpowiadającej nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.
Trzecie rozwiązanie polegające na uwzględnianiu przy amortyzacji nowego środka trwałego dokonanych odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej starego środka jest najbardziej optymalne, szczególnie że preferują je także organy podatkowe.