W tym tygodniu prasa triumfalnie ogłosiła, że wprowadzone kuchennymi drzwiami zmiany w zakresie VAT spowodowały zniesienie ograniczeń dotyczących odliczenia VAT naliczonego w przypadku leasingu tzw. samochodów z kratką, również po 1 stycznia 2011 r. Chodzi o zmiany w brzmieniu przepisów przejściowych do jednej z ustaw zmieniających ustawę o VAT.
Wprowadzono je przy okazji noweli ustawy o rachunkowości. Tomasz Siennicki, doradca podatkowy, partner w KNDP, wyjaśnia, że na skutek niedopatrzenia ustawodawcy zapomniano w tych przepisach wyłączyć z opodatkowania prywatne używanie takich samochodów. Z tego wyciągnięto wniosek, że leasingu nie dotyczą też ograniczenia w odliczaniu VAT od samochodów z kratką. Miałoby tak być z uwagi na niepełne zastosowanie się do treści unijnej decyzji pozwalającej Polsce na takie rozwiązania.
Pozwolenie Unii
Decyzja Rady Unii Europejskiej z września ubiegłego roku upoważniała Polskę do wprowadzenia ściśle określonych odstępstw od dyrektywy VAT. Dotyczyły one zwolnienia z opodatkowania prywatnego używania samochodów z kratką oraz jednocześnie zezwalały na wprowadzenie ograniczeń w prawie do odliczenia VAT.
– W konsekwencji decyzja Rady przyznaje prawo do ograniczenia do 60 proc. kwoty podatku odliczania wobec samochodów innych niż osobowe o ładowności powyżej 500 kg i dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t. Polska jest także uprawniona do nieopodatkowania prywatnego użytku pojazdów objętych decyzją – tłumaczy Tomasz Siennicki.
Z samej decyzji nie wynika jednak, że skuteczność zakładanych rozwiązań uzależniona jest od ich łącznego wprowadzenia przez Polskę. Według Andrzeja Nikończyka, doradcy podatkowego, partnera w KNDP, taki wniosek byłby być może uprawniony, gdyby faktycznie zgoda Rady na ograniczenie w prawie do odliczenia była warunkowana zniesieniem opodatkowania prywatnego użytkowania.
– To jednak nie wynika wprost z decyzji. To, że Polska wnioskowała o oba odstępstwa, o niczym jeszcze nie decyduje – dodaje Andrzej Nikończyk.



Decyzja jest prawem
Pismo Rady jest skierowane do konkretnego państwa członkowskiego i zmienia zakres jego zobowiązań wynikających z dyrektywy VAT. Tego rodzaju decyzje, zdaniem Trybunału Sprawiedliwości UE (np. wyrok w sprawie Franz Grad v. Finanzamt Traunstein C-9/70), stają się częścią prawa wspólnotowego i są bezpośrednio skuteczne (nie wymagają przeniesienia do przepisów krajowych). Gdy nie są wykonywane lub są wykonywane błędnie, podatnik może powołać się na treść takiej decyzji. O ile treść ta jest wystarczająco jasna, precyzyjna i bezwarunkowa.
– Dlatego nawet jeśli uznamy, że z decyzji wynika obowiązek wyłączenia z opodatkowania prywatnego użytku takich samochodów, to wniosek o braku ograniczenia odliczania VAT od leasingu tych pojazdów są zbyt daleko posunięte – ocenia Andrzej Nikończyk.
Działania podatników
Przy takim założeniu należałoby raczej uznać, że podatnik ma co najwyżej prawo do powołania się na prawo wspólnotowe w zakresie wyłączenia zastosowania art. 8 ust. 2 ustawy o VAT (Dz.U. z 2004 r. nr 54, poz. 535 z późn. zm.). Może zatem dowodzić, że z opodatkowania wyłączone jest prywatne użytkowanie także leasingowanych samochodów z kratką, co do których miał on ograniczony zakres odliczenia VAT.
Tomasz Siennicki uważa, że bardziej przekonująca jest teza, że występując z wnioskiem o prawo wprowadzenia odstępstw od dyrektywy, zaciągnęliśmy pewne zobowiązanie. Wskazaliśmy sami, że w następstwie ograniczenia prawa do odliczenia VAT podatnik nie będzie opodatkowywał wykorzystania takich pojazdów na cele prywatne.
– Wydaje się, że niewykonanie tego zobowiązania nie pozbawiło naszego ustawodawcy możliwości wprowadzenia ograniczeń w prawie do odliczenia podatku – stwierdza ekspert.
Co powinni zrobić podatnicy? Według naszych rozmówców powinni nie odliczać VAT od leasingu samochodów z kratką. Natomiast jeśli Trybunał unijny uznałby naruszenie przez Polskę decyzji, zawsze odzyskamy VAT naliczony i to razem z odsetkami. W tej chwili odliczanie VAT od leasingu pojazdów z kratką jest ryzykowne. O wiele bardziej realne jest wygranie sprawy dotyczącej zwolnienia z podatku (wyłączenia z opodatkowania) wykorzystania takich pojazdów do celów innych niż działalność gospodarcza.
ikona lupy />

Resort finansów nie przywrócił pełnego odliczenia VAT

Wiesława Dróżdż | Ministerstwo Finansów

Cała koncepcja o możliwości odliczania VAT od leasingowanych samochodów z kratką zasadza się na założeniu, że w noweli z 15 kwietnia br. przez zmianę art. 5 ustawy o VAT z 16 grudnia 2010 r. opodatkowano wykorzystanie tych samochodów na cele prywatne. Uważna lektura zarówno art. 5, jak i niezmienionego art. 6, prowadzi do wniosku, że założenie to jest błędne. Ta zmiana nie daje podstaw na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług do naliczania tego podatku w takich sytuacjach.