24 stycznia 2009 r. została zniesiona tzw. zasada walutowości, która ograniczała możliwość wyrażania świadczeń w transakcjach pomiędzy podmiotami polskimi wyłącznie w polskiej walucie. Jaki to ma wpływ na rozliczenia VAT?
Kwestię tą reguluje art. 31 a ustawy o VAT, nakazując dla potrzeb przeliczenia wartości podstawy opodatkowania na złote – a więc najczęściej na moment wystawienia faktury – przyjęcie kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. W przypadku gdy podatnik może wystawić fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego i wystawi ją w przewidzianym przepisami terminie, a kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej na tej fakturze, przeliczenia na złote należy dokonać według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury. Zgodnie z przepisami rozporządzenia regulującego zasady wystawiania faktur kwoty VAT na fakturach wykazuje się w złotych bez względu na to, w jakiej walucie określona jest kwota należności na fakturze.
Procedura ta nie zmienia faktu, że wartość należności w walucie obcej w stosunku do złotego będzie podlegała stałej zmianie. W rezultacie kupujący lub sprzedający zapłaci więcej lub mniej w odniesieniu do należności wykazanej na fakturze również w części dotyczącej VAT w stosunku do wartości na dzień jej wystawienia. Nastąpi więc faktyczny ubytek lub przysporzenie w części dotyczącej VAT, którego wartość w złotych dla potrzeb urzędu skarbowego już się nie zmieni. Kwestią sporną jest, czy taki ubytek (przysporzenie) może być uwzględniony w rachunku podatkowych dla potrzeb podatku dochodowego. Stanowisko organów podatkowych w tym zakresie jest negatywne. Argumentują one, że nie są to różnice kursowe, tak jak je definiują przepisy o podatku dochodowym, czy wręcz, że różnice te dotyczą VAT, a ten nie może być traktowany jako koszt lub przychód w rozumieniu podatku dochodowego.
not. mgm