Każdy Polak, który ma konto za granicą i uzyskuje dochody w postaci odsetek bankowych, powinien wykazać je przed polskim fiskusem.
Podatnicy od odsetek z zagranicznych kont powinni płacić podatek dochodowy. Za ukrywanie przed fiskusem dochodów z odsetek grożą sankcje karne skarbowe. Rząd powinien rozważyć wprowadzenie abolicji dla takich dochodów..
Każdy Polak, który ma konto za granicą i uzyskuje dochody w postaci odsetek bankowych, powinien wykazać je przed polskim fiskusem. W praktyce nie robi tego prawie nikt. Rząd – wzorem innych państw, np. Wielkiej Brytanii – powinien zastanowić się nad wprowadzeniem abolicji podatkowej od dochodów z zagranicznych odsetek bankowych.
Angielski problem
Kłopoty z egzekwowaniem podatków z zagranicznych odsetek ma nie tylko Polska. Podobnie jest w Wielkiej Brytanii, która jednak wprowadziła abolicję dla tego typu dochodów, a teraz ją przedłuża. Brytyjska amnestia umożliwia podatnikom ujawniającym dochody na ograniczenie wysokości grzywny. Zgodnie z pierwotnymi założeniami brytyjskiego rządu program umożliwiający dobrowolne ujawnianie dochodów ukrywanych za granicą miał obowiązywać do 30 listopada. Ostatecznie termin przedłużono do 4 stycznia 2010 r.
– Porównanie Polski z Wielką Brytanią jest o tyle zawodne, że tam zjawisko nieujawniania zagranicznych kont i naliczonych na nich odsetek jest bardziej powszechne, występuje od dawna i dotyczy większej liczby podatników, a więc i skala ewentualnych uszczupleń budżetowych jest większa – ocenia dr Janusz Fiszer, partner w Kancelarii Prawnej White & Case i docent Uniwersytetu Warszawskiego.
Dochód do wykazania
Dochód z odsetek zagranicznych powinien być zgodnie z ustawą o PIT rozliczony w Polsce, jeżeli został uzyskany przez polskiego rezydenta podatkowego.
– Zjawisko nieopodatkowania dochodów z zagranicznych odsetek z pewnością przekracza unormowane niedawną abolicją podatkową dochody z pracy poza krajem – ocenia Rafał Chmielewski, prawnik, specjalista w zakresie międzynarodowego prawa podatkowego.
Również Marek Kolibski, doradca podatkowy w KND & Partnerzy, podkreśla, że ustawodawca zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania niezależnie od miejsca położenia źródła przychodów opodatkował także odsetki od lokat posiadanych w zagranicznych bankach. Po objęciu ustawą o PIT odsetek zagranicznych konieczne stało się wprowadzenie jednej z dwóch metod unikania podwójnego opodatkowania. Niestety, nie zdecydowano się na metodę wyłączenia z progresją, co byłoby bardziej korzystne dla podatników, gdyż nie musieliby płacić w Polsce podatku od zagranicznych odsetek. Odsetki te miałyby jedynie wpływ na stawkę podatkową stosowaną tylko do polskich odsetek. Wprowadzono jednak jako metodę unikania podwójnego opodatkowania metodę odliczenia proporcjonalnego.
– Oznacza to, że jeśli za granicą odsetki bankowe są opodatkowane, np. według 10-proc. stawki, to w Polsce dopłacamy 9 proc. podatku. Jeśli za granicą odsetki w ogóle nie są opodatkowane, to w Polsce płacimy 19-proc. podatek – wyjaśnia Marek Kolibski.
Fiskus posiada informacje
Zgodnie z unijną Dyrektywą (2003/48/EC) w sprawie opodatkowania dochodów z oszczędności w formie płatności odsetkowych, kraje członkowskie mają obowiązek stosować zasady wzajemnej wymiany informacji o dochodach z odsetek wypłacanych osobom fizycznym. Jak mówi Grzegorz Ogórek, ekspert w PricewaterhouseCoopers, zastosowanie tej dyrektywy oznacza, że Polak (polski rezydent podatkowy) uzyskujący odsetki na rachunku w zagranicznym banku powinien liczyć się z tym, że informacja o uzyskanych przez niego odsetkach na tym koncie trafi do polskiego fiskusa.
Obecnie, jeśli podatnik nie ujawnił tych dochodów w swoim rocznym zeznaniu podatkowym, musi liczyć się z tym, że urząd skarbowy wezwie go do wyjaśnienia zaistniałej sytuacji. Interwencja urzędu kończy się tym, że podatnik koryguje swoje zeznanie podatkowe, wykazując taki dochód, oraz płaci zaległy podatek wraz z odsetkami od zaległości podatkowych.
– W przypadku braku korekty urząd skarbowy może wydać decyzję, na podstawie której trzeba będzie zapłacić podatek od zaległości wraz z odsetkami. Fiskus może również ukarać grzywną za nieujawnienie dochodu – ostrzega Grzegorz Ogórek.
Doktor Janusz Fiszer przypomina, że niezapłacenie odsetek naliczonych na zagranicznym koncie bankowym, czyli nieujawnienie organowi skarbowemu osiągniętego dochodu, jest przestępstwem lub wykroczeniem karnym skarbowym, zależnie od wysokości nieujawnionej kwoty.
– Podatnicy, którzy nie ujawniają tego rodzaju dochodów, liczą na to, że polski fiskus nie uzyska z zagranicznego banku albo od zagranicznych organów skarbowych informacji o takich dochodach. W wielu przypadkach będzie to prawda, w innych – niekoniecznie – konkluduje dr Fiszer.
Potrzebna abolicja
Skoro problem jest duży, może rząd powinien zastanowić się nad wprowadzeniem abolicji podatkowej. Abolicja taka była już wprowadzona w Polsce do dochodów uzyskiwanych z pracy za granicą.
– Procedura związana z przeprowadzeniem amnestii byłaby dość skomplikowana, a ewentualne efekty budżetowe zapewne mizerne. A więc, czy ewentualna gra byłaby warta świeczki – pyta retorycznie dr Janusz Fiszer.
Podobnego zdania jest Rafał Chmielewski, który stwierdza, że u podłoża np. rozwiązania abolicyjnego powinny leżeć konkretne cele, które ustawodawca zamierza osiągnąć. Może to być np. zachęta do powrotu do kraju, ale wiemy już, że poprzednia abolicja nie odniosła w tym zakresie pożądanego skutku. Ponadto nie można zapominać o możliwości naruszenia konstytucyjnego zakazu dyskryminacji wobec osób, u których w Polsce pobierany jest tzw. podatek Belki.
Z kolei Marek Kolibski uważa, że gdy z zagranicznych wyciągów bankowych lub z innych danych otrzymanych od tego banku nie można się dowiedzieć o wysokości potrąconego podatku od odsetek, organy podatkowe nie powinny stosować sankcji karnych skarbowych, tym bardziej że wielu podatników w ogóle nie wie, że ma obowiązek dopłaty podatku w Polsce, jeśli za granicą jest on niższy niż liczony według 19-proc. stawki.
– Te względy zdecydowanie dają ministrowi finansów podstawy do zaniechania poboru podatku – podsumowuje Marek Kolibski.
