Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że antena nie jest budowlą. W przypadku elektrowni wiatrowej podatkowi podlegają tylko maszt i fundament. Niejasne przepisy muszą być interpretowane na korzyść przedsiębiorcy.
Dla przedsiębiorców podatek od nieruchomości to spory wydatek. Powodem jest jego wysoka stawka. Opodatkowanie podatkiem od nieruchomości firm w praktyce wywołuje wiele wątpliwości. Kontrowersje wzbudza zwłaszcza opodatkowanie elektrowni wiatrowych, linii energetycznych oraz anten nadawczych wykorzystywanych przez firmy telekomunikacyjne. Orzecznictwo sądowe w tych przypadkach coraz częściej jednak okazuje się być korzystne dla podatników. Świadczą o tym najnowsze rozstrzygnięcia Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Elektrownie wiatrowe

W przypadku firm zajmujących się wytwarzaniem energii elektrycznej przy pomocy elektrowni wiatrowych sporne kwestie dotyczyły zakresu opodatkowania. Władze samorządowe, które są organem podatkowym w zakresie podatku od nieruchomości, uznawały, że siłownie wiatrowe stanowią funkcjonalną całość. Składają się na nią obiekty budowlane (m.in. fundamenty, maszty, drogi) oraz urządzenia budowlane związane z tymi obiektami, zapewniające możliwość ich wykorzystywania zgodnie z przeznaczeniem, np. połączenia energetyczne, gondole z umieszczonymi w nich urządzeniami, skrzydła. Całości takiej nie stanowią poszczególne elementy siłowni, które oddzielnie nie dają możliwości ich użytkowania. Dlatego organy podatkowe domagały się podatku od dużo większej wartości, niż chciały płacić spółki.
Interpretacja ta okazała się jednak błędna. Korzystną dla podatników wykładnię potwierdził w jednym z wyroków Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok NSA z 30 lipca 2009 r., II FSK 202/08, niepublikowany). Sąd potwierdził, że elektrownia wiatrowa nie jest budowlą, tylko urządzeniem technicznym. Jako budowlę należy traktować jedynie części budowlane elektrowni jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową. Dlatego opodatkowaniu podlegają tylko fundament i maszt. Jak podkreślił NSA, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądów administracyjnych po 1 stycznia 2003 r. pojęcie budowli podlegających opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości należy ustalać na podstawie art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych z uwzględnieniem regulacji zawartych w art. 3 pkt 3 i 9 ustawy – Prawo budowlane (por. wyrok NSA 27 stycznia 2006 r., FSK 2316/04, niepublikowany; wyrok NSA z 3 lutego 2006 r., II FSK 656/05, niepublikowany).
W interesującym dla sprawy zakresie definicja budowli w rozumieniu prawa budowlanego jest w zupełności tożsama z definicją budowli w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. W rozumieniu tej ostatniej zakres pojęciowy jest bowiem szerszy o urządzenia budowlane związane z obiektem budowlanym, które zapewniają możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.
Sąd zwrócił uwagę, że w przykładowym wyliczeniu budowli, a więc obiektów budowlanych niebędących budynkiem lub obiektem małej architektury, ustawodawca wymienił części budowlane urządzeń technicznych – elektrowni wiatrowych. Części te są zatem budowlą, a więc obiektem budowlanym w rozumieniu prawa budowlanego. Przyjmując racjonalność ustawodawcy, który stwierdził, że elektrownie wiatrowe są urządzeniami technicznymi, nie można uznać ich jednocześnie za urządzenie budowlane – uznał sąd.
NSA uznał zatem, że podatnik musi opodatkować tylko maszt i fundament elektrowni wiatrowej.



Antena nadawcza

Innym problematycznym obiektem do opodatkowania okazały się anteny (stacje bazowe telefonii komórkowej). W tym przypadku organy podatkowe chciały opodatkować anteny umieszczone na kominach, wieżach kościelnych, elewatorach i dachach. Niekorzystną dla podatników interpretację początkowo zaakceptował Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie, który oddalił skargę spółki (wyrok WSA w Lublinie z 13 grudnia 2007 r., I SA/Lu 598/07, niepublikowany). Co do zasady sąd zgodził się z organem odwoławczym, że stacje bazowe telefonii komórkowej są budowlami, czego potwierdzeniem są uzyskane przez spółkę pozwolenia na ich budowę. Potwierdził też, że organ odwoławczy słusznie uchylił decyzję, nakazując, aby wartość takich budowli wyliczył biegły.
Naczelny Sąd Administracyjny nie podzielił tego stanowiska. Jego zdaniem antena nie jest budowlą i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Jednocześnie NSA zwrócił uwagę na to, że obowiązki podatkowe muszą być określane precyzyjnie. Przepisy są pisane dla podatników, a nie dla teoretyków prawa. Podatnik powinien przeczytać przepis i otrzymać jasną odpowiedź, od czego i ile ma zapłacić. Tymczasem przepisy podatku od nieruchomości są co najmniej niezrozumiałe, a takie – w ocenie sądu – muszą być interpretowane na korzyść podatnika. Dlatego, jeżeli po analizie przepisu nie wiadomo, czy coś jest budowlą, czy nie, to zawsze taki spór trzeba rozstrzygać na korzyść podatnika (wyrok NSA z 7 października 2009 r., II FSK 635/08, niepublikowany).
Z powyższego orzeczenia wynika przede wszystkim to, że anteny przytwierdzone do kominów, dachów i innych obiektów co do zasady nie będą opodatkowane. Ponadto NSA po raz kolejny przypomniał, że wątpliwości w prawie podatkowym należy rozstrzygać na korzyść podatnika, a nie fiskusa.

Linie energetyczne

Ostatnią kwestią sporną, w jakiej wypowiedział się niedawno NSA, jest to, kto płaci podatek od nieruchomości od gruntów zajętych pod linie energetyczne. Chodziło o to, czy podatek od gruntu płaci spółka energetyczna – właściciel linii czy nadleśnictwo, tj. zarządca gruntów Skarbu Państwa.
W tym przypadku NSA uznał, że to spółka płaci podatek od nieruchomości. Najistotniejsze znaczenie w sprawie miały zapisy umowy zawartej między nadleśnictwem a spółką. To na jej podstawie nadleśnictwo udostępniło grunty odpłatnie spółce. Umowa została zawarta w celu utrzymania i umożliwienia eksploatacji linii elektroenergetycznej. Na jej podstawie obowiązek utrzymywania linii elektroenergetycznych i urządzeń z nimi związanych oraz gruntów pod tymi liniami, umożliwiających ich prawidłową eksploatację, w tym oczyszczanie z roślinności drzewiastej i krzewiastej, spoczywał na spółce. W takim przypadku NSA przyjął, że spółka jest posiadaczem zależnym. W związku z tym to ona, a nie właściciel zobowiązany jest to uiszczania podatku od nieruchomości (wyrok WSA we Wrocławiu z 11 października 2007 r., I SA/Wr 922/07, niepublikowany; wyrok NSA z 30 września 2009 r. II FSK 509/08 i II FSK 386/09, niepublikowany).
0,74 zł od 1 mkw. to maksymalna stawka podatku od gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej
19,81 zł od 1 mkw. powierzchni użytkowej to maksymalna stawka podatku od budynków lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej



Jak rozumieć pojęcie budowla
Budowla w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych musi być obiektem budowlanym w rozumieniu prawa budowlanego, które tego pojęcia w sposób zupełny nie definiuje. Wskazuje jedynie w art. 3 pkt 1, że ilekroć w ustawie jest mowa o obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć: budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, budowlę stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami, obiekt małej architektury. NSA zauważył, że po zmianie przepisów od 26 września 2005 r. przez budowlę w rozumieniu prawa budowlanego należy rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak:
● lotniska,
● drogi,
● linie kolejowe,
● mosty,
● estakady,
● tunele,
● sieci techniczne,
● wolno stojące maszty antenowe,
● wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe,
● budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne,
● oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów,
● stacje uzbrojenia terenu,
● budowle sportowe,
● cmentarze, pomniki,
● części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.
Podstawa prawna
Ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 121, poz. 844 z późn. zm.).