Przy opodatkowaniu podatkiem dochodowym istotne znaczenie ma określenie okresu rozliczeniowego, za który jest należne zobowiązanie lub odpowiednio wykazywana jest strata. Okresem tym jest rok podatkowy. Jakie są zasady ustalania roku podatkowego?
MIROSŁAW MICHNA
doradca podatkowy, partner, Doradztwo Podatkowe KPMG
Rok podatkowy zasadniczo obejmuje okres 12 kolejnych miesięcy i jest tożsamy z rokiem kalendarzowym. W przypadku osób prawnych przyjmuje się, że może on obejmować inny niż rok kalendarzowy okres kolejnych 12 miesięcy. Ma to zastosowanie, jeśli podatnik wyraźnie wprowadzi takie postanowienie w umowie spółki i zawiadomi o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 30 dni od rozpoczęcia działalności.
W przypadku osób prawnych rozpoczynających działalność po raz pierwszy ich rok podatkowy trwa od dnia rozpoczęcia działalności do końca wybranego roku podatkowego, jednak nie dłużej niż 12 kolejnych miesięcy. Szczególną modyfikacją tego postanowienia jest prawo do wydłużenia pierwszego roku podatkowego w przypadku rozpoczęcia działalności w II połowie roku kalendarzowego, tj. począwszy od 1 lipca danego roku. W takim przypadku pierwszym rokiem podatkowym może być okres od rozpoczęcia działalności do zakończenia roku podatkowego następującego po roku rozpoczęcia działalności.
Skutkiem przyjęcia różnych okresów trwania roku podatkowego jest również prawo do ich zmiany. Zmiana roku podatkowego, aby była skuteczna, musi być poprzedzona zawiadomieniem naczelnika urzędu skarbowego, które powinno być złożone w terminie 30 dni od dnia zakończenia ostatniego roku podatkowego.
Pierwszy po zmianie rok podatkowy rozpoczyna się od miesiąca następnego po zakończeniu danego roku podatkowego, a kończy z końcem roku nowo przyjętego. Oznacza to, że pierwszy po zmianie – przejściowy rok podatkowy – trwa nie mniej niż 12 i nie dłużej niż 23 kolejne miesiące. Przykładowo zmiana roku podatkowego z kalendarzowego na rok podatkowy rozpoczynający się 1 lipca, a kończący się 30 czerwca spowoduje, że rok przejściowy trwał będzie 18 miesięcy. Konsekwencją powiązania roku podatkowego z obrotowym dla celów rachunkowości jest konieczność zakończenia roku podatkowego wszędzie tam, gdzie przepisy o rachunkowości nakazują zamknięcie ksiąg rachunkowych przed upływem przyjętego roku podatkowego. Takim zakończeniem jest np. dzień połączenia dla spółki przejmowanej (jeśli nie jest rozliczane metodą łączenia udziałów) lub dzień poprzedzający postawienie jednostki w stan likwidacji.