Ponad 90 proc. księgowych zatrudnionych na podstawie umów o pracę to kobiety, których średni wiek wynosi 47 lat. Im większa firma, tym zatrudnia więcej osób zajmujących się księgowością i inwestuje w dodatkowe działy. Prawie 60 proc. księgowych nie obawia się utraty pracy, a jeśli ją straci, kolejnej również szuka w księgowości.
SONDAŻ
Księgowy to bezpieczny zawód. 55 proc. osób zajmujących się na co dzień księgowością nie obawia się utraty pracy. Ponad 90 proc. księgowych to kobiety. Takie wnioski płyną z badania: Doświadczenia i aspiracje księgowych zatrudnionych w polskich firmach, przeprowadzonego przez PBS DGA na zlecenie Gazety Prawnej i Wolters Kluwer Polska.
Księgowy w firmie
Z pierwszej części opublikowanego wczoraj badania wynika, że księgowi bardzo chętnie podnoszą swoje kwalifikacje. Są grupą zawodową ambitną, rozwijającą się, często sięgającą do nowinek, typu serwisy internetowe czy programy komputerowe. Dziś przedstawimy sytuację księgowych w firmach. Z naszego badania wynika, że w dużych firmach 98 proc. osób pracujących jako księgowi zatrudnionych jest na umowę o pracę. W średnich i małych firmach jest to po 97 proc. osób.
Zapewne taka forma zatrudnienia, a także doświadczenie w pracy księgowego – średni staż pracy wynosi 20 lat – powodują, że średnio 55 proc. księgowych w ogóle nie obawia się utraty pracy, ok. 23 proc. badanych w niewielkim stopniu obawia się zwolnienia, a 14 proc. trochę obawia się utraty pracy. A co w sytuacji, gdy firma będzie jednak musiała zrezygnować z księgowego?
Ważne!
Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że w Polsce jest 64 286 księgowych z uprawnieniami resortu finansów
Większość osób deklaruje, że będzie szukać pracy na tym samym stanowisku. Takiej odpowiedzi udzieliło średnio 55 proc. badanych. 20 proc. osób stwierdza, że założyłoby samodzielną działalność gospodarczą i świadczyłoby usługi samodzielnej księgowości.
Co do płci księgowych okazuje się, że im mniejsza firma, tym więcej pań zatrudnionych na stanowisku księgowego. W dużych firmach 81 proc. księgowych to kobiety. W średnich ten odsetek wynosi 87 proc., a w małych firmach 94 proc. Księgowi byli też zapytani o wiek. Najwięcej osób znajduje się w grupie wiekowej między 51 a 60 lat. Na drugim miejscu są księgowi w wieku od 41 do 50 lat. Średni wiek księgowych w dużych i małych firmach to 47 lat, w średnich przedsiębiorstwach – 48 lat.
Również przy wykształceniu występuje zależność między poziomem wykształcenia a wielkością firmy. W małych firmach 54 proc. osób legitymuje się wyższym wykształceniem, w średnich przedsiębiorstwach – 64 proc., a w dużych – 80 proc.
Forma zatrudnienia
Dość ciekawie prezentują się wyniki, jeśli chodzi o strukturę zatrudnienia księgowych w firmie. Pytania dotyczyły tego, czy w firmie znajduje się: osobne stanowisko dyrektora finansowego, dział prawny, dział windykacji, dział controllingu. Również w tym przypadku odpowiedzi były powiązane z wielkością danej firmy. W dużych firmach w 59 proc. jest stanowisko dyrektora finansowego, w 78 proc. jest dział prawny, w 66 proc. dział controllingu i w 36 proc. dział windykacji. W pozostałych firmach – czyli średnich i małych – te wartości są znacznie niższe.
Przejdźmy teraz do liczby księgowych. Im większa firma, tym większy zespół księgowych zatrudnia. W 47 proc. dużych firm zatrudniona jest tylko jedna księgowa. Jednocześnie w 42 proc. dużych firm są działy księgowości składające się z ponad pięciu osób. W średnich firmach 48 proc. ma jednego księgowego, 26 proc. – dział składający się z 3–5 osób, a 20 proc. – działy księgowe ponad pięcioosobowe. W małych przedsiębiorstwach w 63 proc. zatrudniany jest jeden księgowy. W 13 proc. jest to od trzech do pięciu osób, a w 9 proc. – grupy ponadpięcioosobowe.
Firmowe obowiązki
Księgowi zatrudnieni w firmach zajmują się różnymi kwestiami. W każdej firmie pierwsze miejsce wśród dodatkowych obowiązków zajmują: rachunkowość zarządcza, kwestie związane z windykacją, funkcje controllingowe, doradztwo podatkowe oraz rozstrzyganie kwestii prawnych niezwiązanych bezpośrednio z księgowością. Sporą część obowiązków zajmuje również sporządzanie umów handlowych. Niewielki odsetek respondentów – 13 i 16 proc. – wskazał, że w zatrudnionej firmie zajmuje się wyłącznie sprawami księgowymi.
Nic dziwnego w takim zestawieniu. Każdy pracodawca chce mieć u siebie pracownika wszechstronnego, dobrze wykształconego i otwartego na nowości, naukę i współpracę. Księgowi świetnie te oczekiwania spełniają. Jak pokazały wczorajsze wyniki badania, księgowi to pracownicy z wieloletnim doświadczeniem, którzy chętnie podnoszą swoje kwalifikacje zawodowe. Trudno się więc dziwić, że księgowi nie obawiają się zwolnienia z pracy. Żaden pracodawca nie będzie pozbywał się dobrego pracownika.
CHARAKTERYSTYKA BADANIA
Badanie zrealizowane zostało przez PBS DGA w dniach 19–22 maja 2009 r. na ogólnopolskiej próbie 500 księgowych zatrudnionych w firmach małych (10–49 pracowników), średnich (50–249 pracowników) i dużych (250 i więcej pracowników). Respondentami były główne osoby w firmie odpowiedzialne za sprawy związane z księgowością. Badanie przeprowadzono w technice CATI (Computer Assisted Telephone Interview), czyli wywiadu telefonicznego wspomaganego komputerowo.
DEBATA GP
18 czerwca w redakcji GP odbędzie się debata ekspertów poświęcona tematyce wczorajszego i dzisiejszego sondażu. Każdy, kto chciałby zadać pytanie, może je przesłać do czwartku do 12.00 na e-mail: lukasz.zalewski@infor.pl
OPINIE
WIRGINIA AKSZTEJN
kierownik projektów PBS DGA
Wyniki badania pokazują, że bez względu na wielkość firmy pracodawcy jedynie ok. 13–16 proc. księgowych zajmuje się wyłącznie sprawami księgowymi. Pozostali badani zadeklarowali natomiast, że przynajmniej czasami powierzane są im kwestie finansowe wykraczające poza ramy prowadzenia ksiąg lub rola prawnika. W firmach małych częściej niż w przedsiębiorstwach o większym zatrudnieniu księgowi dodatkowo odpowiedzialni są za przygotowywanie umów handlowych oraz prowadzenie spraw kadrowych.
Co ciekawe, księgowi zajmują się rozstrzyganiem kwestii prawnych niemal tak samo często w firmach zatrudniających prawnika, jak i tych, które go nie zatrudniają. Natomiast odsetek księgowych zajmujących się windykacją lub controllingiem zazwyczaj znacząco spada w firmach, w których funkcjonują działy lub stanowiska powołane w celu realizowania tych zadań.
Ponad połowa księgowych deklaruje, że w ogóle nie obawia się utraty zatrudnienia. Dla porównania analogiczny odsetek wśród ogółu pracowników najemnych w Polsce wyniósł – według badania z listopada 2008 r. – 41 proc. Zważywszy jednak na to, że księgowi stanowią wysoko wykwalifikowaną grupę zawodową, ich poczucie większej pewności na rynku pracy uznać można za zrozumiałe.
Księgowi wydają się preferować stabilność zatrudnienia nad samodzielność. W hipotetycznej sytuacji utraty obecnej pracy jedynie co piąty badany chciałby założyć własną firmę świadczącą usługi z zakresu księgowości. Większość natomiast – tzn. niemal połowa księgowych z małych firm i około 60 proc. z dużych i średnich firm – poszukiwałaby etatu w innej firmie.
JOANNA FIJAŁKOWSKA
dyrektor strategiczny Wolters Kluwer Polska
Wyniki badania potwierdziły, że wśród księgowych dominują kobiety (90 proc. badanych), a powszechną formą zatrudnienia jest umowa o pracę (98 proc. badanych).
Zakres obowiązków księgowego znacznie wykracza poza tradycyjne księgowanie. W firmach niezatrudniających prawników (37 proc. badanych), często tę rolę przejmuje księgowa, jako osoba najbardziej związana z prawem, przygotowując umowy handlowe i rozwiązując bieżące kwestie prawne. Księgowi pełnią też funkcję doradców podatkowych, których firmy zatrudniają jeszcze stosunkowo rzadko. W ponad połowie badanych firm księgowi zajmują się rachunkowością zarządczą, controllingiem i windykują należności. Tylko 32 proc. badanych firm zatrudnia dyrektora finansowego oraz kontrolera finansowego, przy czym w dużych firmach te stanowiska występowały dwa razy częściej niż w małych podmiotach. Jedna trzecia badanych podmiotów zatrudnia specjalistę do spraw windykacji.
Biorąc pod uwagę bardzo wysokie kompetencje (zdecydowanie dominuje wyższe wykształcenie ekonomiczne) i duży zakres odpowiedzialności, zastanawiające jest to, że niemal połowa osób ma obawę przed utratą pracy, co jest tym bardziej zaskakujące, że przeważnie pracują w działach jednoosobowych. Ale księgowi, jako osoby przedsiębiorcze, mają na ewentualną utratę pracy gotowe rozwiązanie i połowa otworzyłaby własne biuro rachunkowe, a druga połowa szukałaby pracy etatowej w innej firmie. Biorąc pod uwagę wysokie kompetencje zawodowe, które w połączeniu z dużym doświadczeniem (średnia wieku to 47 lat) pozwalają domniemywać, że zarówno znalezienie nowej pracy, jak i prowadzenie własnego biura rachunkowego, zakończy się sukcesem.
