RAPORT
Jeśli matka i ojciec dziecka rozwiedli się, to przy rozliczeniu za 2008 rok muszą pamiętać, że prawo do wspólnego rozliczenia z dzieckiem przysługuje tylko jednemu z nich. Co więcej, rodzice nie mogą się umówić, kto skorzysta z ulgi.

Wyrok sądu nie decyduje

Dorota Stangreciak-Karpierz, prawnik w Auxilium, uważa za trafne stanowisko WSA w Łodzi (sygn. akt I SA/Łd 26/08, prawomocny), zgodnie z którym o uznaniu rozwiedzionego rodzica za osobę samotnie wychowującą dziecko decydują okoliczności faktyczne, a nie wyrok sądu okręgowego, w którym sąd określił miejsce zamieszkania dziecka u drugiego rodzica. A zatem wyrok rozwodowy nie przesądza w przypadku podatków o przyznaniu ulgi jednemu z rodziców.
Jak wyjaśnia ekspert, zgodnie z art. 27 f ust. 4 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.), w przypadku rodziców, w stosunku do których zostały orzeczone rozwód albo separacja, odliczenie przysługuje jednemu z nich - temu, u którego dzieci faktycznie zamieszkują.
- Wobec rozbieżnych oświadczeń obojga rodziców organ podatkowy powinien przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, by ustalić rzeczywiste miejsce i faktyczny czas pobytu dziecka, gdyż może znaleźć zastosowanie art. 27 f ust. 5 ustawy (odliczenie proporcjonalne ulgi przez każdego rodzica w zależności od długości okresu faktycznego zamieszkiwania dziecka z podatnikiem) - mówi ekspert z Auxilium.
Stanowisko takie potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt II FSK 617/2007).
Podobny problem rozstrzygnął też WSA w Krakowie (sygn. akt I SA/Kr 1200/07, prawomocny). Sąd stwierdził, że skoro przepisy prawa podatkowego nie przesądzają o tym, jakie dokładnie kryteria pozwalają uznać jedno z rodziców za tę stronę, która samotnie wychowuje dziecko, trzeba brać pod uwagę, kto faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem.

Samotny rodzic

Marzena Jasińska, koordynator zespołu w dziale usług kadrowo-płacowych FPA Group, zwraca uwagę, że art. 6 ust. 5 ustawy o PIT określający prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad rozliczania się jako osoba samotnie wychowująca dziecko wyraźnie wskazuje na jednego z rodziców. Również WSA w Krakowie przypomniał, że art. 6 ust. 4 ustawy o PIT jest skierowany do osoby samotnie wychowującej dziecko. Zdaniem naszej rozmówczyni należy uznać, że prawo do skorzystania z preferencyjnej formy opodatkowania ma osoba spełniająca kryterium wynikające z ustawy o PIT i jednocześnie sprawująca bezpośrednią opiekę nad dzieckiem.
- Dodatkową przesłanką sugerującą faktyczne sprawowanie opieki nad dzieckiem może być miejsce zamieszkania dziecka oraz powiązane z tym uczęszczanie do szkoły w miejscu zamieszkania - uważa Marzena Jasińska.
Również krakowski sąd wskazał, że za osobę samotnie wychowującą dziecko należy uznać rodzica, który faktycznie samotnie wychowuje dziecko, w pełni albo w przeważającej mierze, a nie automatycznie i bez względu na stan faktyczny ten, komu sąd w wyroku przyznał władzę rodzicielską lub nakazał opiekę.
Z uzasadnienia wyroku wynika też, że o wyborze, kto ma się rozliczyć jak samotny rodzic, nie może decydować umowa czy nieformalne porozumienie między rozwiedzionymi.
Znaczenie ma wyłącznie stan prawny, czyli przepisy prawa podatkowego stosowane w sprawie, oraz stan faktyczny.
ROZLICZENIA SAMOTNYCH RODZICÓW
Ojciec zatrudniony na umowę o pracę, zarabiający 6 tys. zł miesięcznie, zapłaci za 2008 rok
● 14 853,70 zł podatku, gdy rozlicza się jak osoba samotnie wychowująca małoletnie dziecko, które nie uzyskuje dochodu lub
● 16 119,25 zł na zasadach ogólnych
Matka zatrudniona na umowę o pracę, zarabiająca 4 tys. zł miesięcznie zapłaci za 2008 rok
● 7946,30 zł podatku, gdy rozlicza się jak osoba samotnie wychowująca małoletnie dziecko, które nie uzyskuje dochodu lub
● 8919,25 zł na zasadach ogólnych (w przykładzie nie uwzględniono składek ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego).
16 DNI zostało do rocznego rozliczenia PIT