Coraz częściej pojawiają się porozumienia o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową przez spółki należące do tej samej grupy kapitałowej (tzw. cash pooling). Jak opodatkowane są VAT tego rodzaju usługi?
Decydujące znaczenie ma ich statystyczna klasyfikacja. Minister finansów w odpowiedzi na interpelację poselską powołał się na klasyfikację dokonaną przez GUS w Warszawie, z której wynika, że usługi typu cash pooling powinny być zaliczone do Usług pośrednictwa finansowego, gdzie indziej nie sklasyfikowanych (PKWiU 65.23.10-00.00). W konsekwencji korzystają one ze zwolnienia z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 1 w związku z załącznikiem nr 4 ustawy o VAT.
Pojawił się jednak problem, które podmioty w ramach umowy cash pooling są usługodawcami i powinny rozliczać VAT. Organy podatkowe nie reprezentują jednolitego stanowiska. Część organów uznaje, że każdy uczestnik systemu o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową jest jednocześnie usługodawcą (m.in. postanowienie Drugiego Śląskiego Urzędu Skarbowego w Bielsku Białej z 6 lipca 2002 r., nr PP/443-47/06/BKJ-45420).
Ze stanowiskiem takim nie można się zgodzić. Usługodawcą jest jedynie ta spółka (ewentualnie bank), która zarządza środkami finansowymi. To na niej spoczywa obowiązek koordynowania wszelkich działań związanych z wzajemnymi rozliczeniami spółek (m.in. odpowiedniego naliczania i przekazywania odsetek czy przekazywania środków spółkom, które nie spłaciły zadłużenia). Pozostali uczestnicy wspólnego systemu rozliczeń nie świadczą natomiast żadnych usług, a zatem nie są zobowiązani do rozliczania VAT. Takie stanowisko znajduje potwierdzenie m.in. w postanowieniu dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 4 lutego 2008 r. (IP-PP2-443-545/07-2/AZ).
W konsekwencji należy uznać, że poza tzw. pool leaderem uczestnictwo w systemie cash pooling jest neutralne na gruncie przepisów o VAT. Wbrew pojawiającym się czasem stanowiskom to samo dotyczy sytuacji, w której usługi świadczone byłyby przez podmiot zagraniczny, a zatem mielibyśmy do czynienia z importem usług przez uczestników systemu. Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę podatku należnego. Przez sprzedaż natomiast rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. W przypadku importu usług polska spółka nie świadczy ich na terytorium kraju, a zatem nie powstaje obrót. W konsekwencji wartość wynagrodzenia z tytułu importu usług nie powinna być brana pod uwagę przy obliczaniu proporcji naliczonego VAT podlegającego odliczeniu, o której mowa w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT.
Andrzej Dębiec
partner, Kancelaria Lovells