Jeżeli połączenie spółek nie wiąże się z podwyższeniem kapitału zakładowego, to z przychodu wyłączona jest wartość emisyjna udziałów przydzielonych wspólnikom spółki przejmowanej – potwierdził dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.
DGP
Chodziło o połączenie spółki A (córka) ze spółką B (matka). Miało to być tzw. połączenie odwrotne, a więc spółka córka (A) przejęłaby spółkę matkę (B), w wyniku czego majątek B (obejmujący wszystkie jej aktywa i pasywa) zostałby przeniesiony na A. Tym samym na A przeszłyby też jej udziały własne, należące dotychczas do spółki matki.
Udziały te nie zostałyby umorzone, tylko wydane udziałowcom B w zamian za otrzymany przez A majątek B. W ramach tej procedury nie doszłoby więc do podwyższenia kapitału zakładowego i wyemitowania dla udziałowców spółki B nowych udziałów. Udziałowcy spółki B dostaliby udziały własne spółki A nabyte przez nią w wyniku połączenia ze spółką matką.
Taką opcję przewiduje obecnie art. 515 par. 1 kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z nim spółka przejmująca może wydać wspólnikom spółki przejmowanej udziały albo akcje własne, które nabyła w wyniku połączenia z tą spółką.
Drugą możliwością przewidzianą w k.s.h. jest podwyższenie kapitału zakładowego, emisja nowych udziałów i wydanie ich wspólnikom spółki przejmowanej (w tym wypadku B). Taką formę jednak spółki odrzuciły.
Zaznaczyły, że połączenie będzie przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, a jego głównym bądź jednym z głównych celów nie będzie uniknięcie ani uchylenie się od opodatkowania.
Wątpliwość dotyczyła tego, czy połączenie odwrotne, w ramach którego nie dojdzie do emisji nowych udziałów przez A, będzie transakcją neutralną podatkowo.
A uważała, że tak właśnie będzie, bo zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 3e ustawy o CIT z przychodów należy wyłączyć wartość majątku spółki przejmowanej otrzymanego przez spółkę przejmującą, odpowiadającą wartości emisyjnej udziałów (akcji) przydzielonych udziałowcom (akcjonariuszom) spółek łączonych. Przepis ten pozwala więc spółce przejmującej pomniejszyć przychód określony zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 8c ustawy o CIT o wartość emisyjną udziałów przydzielonych udziałowcom spółki przejmowanej.
Zgodnie z art. 4a pkt 16a ustawy o CIT „wartością emisyjną udziałów” jest cena, po jakiej obejmowane są udziały (akcje), określona w statucie lub umowie spółki, nie niższa od wartości rynkowej tych udziałów (akcji). A podkreślała przy tym, że nie chodzi o taką cenę, jak w przypadku zwykłej sprzedaży udziałów, bo połączenie spółek jest raczej rodzajem wymiany świadczeń między nimi. Tak więc ceną, która jest „płacona” spółce przejmującej, jest w tej sytuacji równowartość majątku spółki przejmowanej.
A uważała także, że ceną „po jakiej obejmowane są udziały spółki przejmującej” jest nie tylko wartość nowo wyemitowanych udziałów (przez spółkę przejmującą), ale również wartość udziałów własnych spółki przejmującej nabytych przez nią w związku z połączeniem, a następnie objętych przez udziałowców spółki przejmowanej.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej to potwierdził. Przyznał, że jeżeli odwrotne połączenie nie wymaga podwyższenia kapitału zakładowego, a więc nie dochodzi do emisji nowych udziałów, to nie powstaje przychód do opodatkowania.
Ustalając bowiem wartość emisyjną udziałów, należy odnieść się – w przypadku połączeń i podziałów – do warunków „obejmowania” udziałów (akcji). Są one ustalane zgodnie z procedurą wskazaną w k.s.h. Powinien być więc określony plan połączenia, a w nim szczegółowy parytet wymiany udziałów (akcji). Wskazywana jest w nim również wartość obejmowanego majątku spółki przejmowanej w przeliczeniu na udziały (akcje).
W przypadku połączenia odwrotnego wartością, w jakiej obejmowane są udziały (akcje), jest wartość majątku spółki przejmowanej, a więc właśnie wartość emisyjna – wyjaśnił dyrektor KIS.
Dodał, że jeżeli takie połączenie zostanie przeprowadzone na warunkach uzasadnionych ekonomicznie, to znajdzie zastosowanie art. 12 ust. 4 pkt 3e ustawy o CIT. A zatem z wartości majątku spółki przejmowanej (B) otrzymanego przez spółkę przejmującą (A) wyłączona zostanie wartość udziałów przydzielonych przez A udziałowcom spółki przejmowanej B.
Takie samo stanowisko zajął dyrektor KIS w interpretacjach z: 15 listopada 2019 r. (nr 0111-KDIB2-3.4010. 275.2019.2.HK), z 13 maja 2020 r. (nr 0114-KDIP2-2.4010. 93.2020.2.SJ) oraz z 26 maja 2020 r. (nr 0111-KDIB1-2.4010. 94.2020.1.AK).
OPINIA

Opodatkowanie jest odroczone do momentu zbycia „na zewnątrz”

Daria Górka doradca podatkowy, starszy konsultant w NGL Tax
Odwrotne połączenie (downstream merger) polegające na przejęciu spółki dominującej przez spółkę zależną jest zdarzeniem, które nie zostało w sposób szczególny unormowane w przepisach podatkowych. Do określenia skutków podatkowych połączenia, niezależnie od jego kierunku, stosuje się bowiem te same przepisy.
Stanowisko organów podatkowych było jednak dotąd rozbieżne: raz fiskus twierdził, że zwolnienie z opodatkowania dotyczy wyłącznie połączenia „tradycyjnego”, innym razem dopuszczał możliwość zastosowania ich także do połączeń odwrotnych. Przykładowo na brak neutralności podatkowej dla połączeń odwrotnych wskazał dyrektor KIS w interpretacji z 3 lipca 2019 r. (nr 0114-KDIP2-2.4010.163.2019.1.AM).
Jednak w najnowszej interpretacji – z 16 września 2020 r. – organ zajął stanowisko przeciwne. Stwierdził, że odwrotne połączenie będzie transakcją neutralną podatkowo. Warto podkreślić, że jest to już kolejna interpretacja idąca w tym kierunku.
Neutralność w przypadku niektórych działań reorganizacyjnych w grupach kapitałowych wynika z dyrektywy UE i ma na celu odroczenie momentu opodatkowania przeniesienia aktywów pomiędzy podmiotami w grupie do chwili ich rzeczywistego zbycia „na zewnątrz”. Innymi słowy, jeżeli działalność gospodarcza jest kontynuowana w ramach grupy kapitałowej, to zmiana podmiotu, który tę działalność będzie prowadził, nie powinna powodować opodatkowania CIT.
Za takim stanowiskiem przemawia też obecne brzmienie przepisu polskiej ustawy. Odnosi się on do udziałów przydzielonych udziałowcom spółek łączonych. Nie wprowadza warunku, aby udziały te zostały wyemitowane przez spółkę przejmującą.
Interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 16 września 2020 r., nr 0111-KDWB.4010.16.2020.1.MJ