Subskrybuj nas na Youtube
Komornicy, którzy na skutek zmiany wykładni przez ministra finansów stali się podatnikami VAT dopiero w 2015 r., mogli odjąć podatek z wydatków poniesionych w latach wcześniejszych, na zasadzie korekty wieloletniej.
Potwierdził to właśnie Naczelny Sąd Administracyjny. Nie zgodził się z fiskusem, że odstąpienie w 2015 r. przez ministra od wcześniejszej interpretacji ogólnej i zastąpienie jej inną, całkowicie odmienną, nie zmieniło niczego w statusie komorników jako podatników VAT.
Nie mógł odliczyć
Chodziło o komornika sądowego, który w latach 2011–2014 rozbudował i przebudował dom mieszkalny, przeznaczając 40 proc. jego powierzchni pod własną kancelarię. Tę część budynku zaliczył do środków trwałych, pozostałą wykorzystywał do celów mieszkalnych.
Od poniesionych wydatków nie odliczył VAT, bo zgodnie z obowiązującą do końca września 2015 r. interpretacją ogólną ministra finansów (nr PP10-812-802/04/MR/1556PP) czynności komornicze były wyłączone z VAT.
Komornik uznał więc, że skoro nie wykonuje w tym zakresie czynności opodatkowanych VAT, to odliczenie mu nie przysługuje. Co prawda wykonywał też inne czynności, podlegające VAT, ale stanowiły one nie więcej niż 0,25 proc. wszystkich przez niego realizowanych.
Zmiana wykładni…
Sytuacja zmieniła się od 1 października 2015 r. Minister finansów wydał wtedy kolejną interpretację ogólną (nr PT1.050.1.2015.LJU.19), w której diametralnie zmienił swoją wykładnię. Uznał, że czynności komornicze, za które pobierane są opłaty egzekucyjne, są jednak opodatkowane VAT. W konsekwencji komornik uzyskał też prawo do odliczenia VAT naliczonego, który zapłacił w latach 2011–2014 r., ponosząc wydatki na budowę kancelarii.
Spór z fiskusem dotyczył tego, według jakiej metody (na jakiej podstawie prawnej) należy w takiej sytuacji skorygować VAT i odliczyć podatek naliczony.
Komornik uważał, że skoro w 2015 r. stał się podatnikiem VAT, to w tym samym roku nabył prawo do odliczenia VAT od wydatków poniesionych w latach 2011–2014 r. Liczył więc na to, że za każdy rok, którego dotyczy korekta, odliczy 1/10 kwoty podatku naliczonego związanego z inwestycją, aż do rozliczenia całej kwoty podatku naliczonego, zgodnie z art. 91 ust. 7 i 7a ustawy o VAT. Pierwszą korektę zamierzał więc uwzględnić w deklaracji za styczeń 2016 r., a ostatnią w 2025 r.
Innego zdania był dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy. Nie zgodził się z komornikiem, że dopiero w 2015 r. nabył on prawo do odliczenia VAT.
Stwierdził, że skoro komornik wykonywał czynności opodatkowane już w latach 2011–2014 (co potwierdziła druga interpretacja ogólna ministra finansów), to już w tamtym okresie mógł odliczyć VAT. Natomiast 1 października 2015 r. nastąpiła jedynie zmiana stopnia wykorzystania budynku do celów działalności gospodarczej – uznał organ. Wyjaśnił zatem, że komornik nie może zrobić korekty wieloletniej, a jedynie korektę na podstawie art. 90a ust. 1 ustawy o VAT, bo przepis ten odnosi się właśnie do zmiany stopnia wykorzystania nieruchomości do celów działalności gospodarczej. Zgodnie z tym przepisem korekty dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana – w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty.
…i jej skutki
Komornik wygrał w sądach obu instancji. WSA w Szczecinie potwierdził, że komornik nabył prawo do odliczenia dopiero w 2015 r. Wcześniej takiego prawa nie miał. Zatem od 2016 r. może skorygować VAT na zasadach korekty wieloletniej, o której mowa w art. 91 ust. 7 i 7a ustawy o VAT.
Tak samo orzekł NSA. Uzasadniając wyrok, sędzia Agnieszka Jakimowicz wskazała, że jeśli czynności opodatkowane nie przekraczają u podatnika 2 proc. wszystkich wykonywanych przez niego czynności (opodatkowanych i nieopodatkowanych), to należy uznać, że w ogóle podatnik nie prowadzi działalności objętej VAT. W efekcie nie przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Tak było – zdaniem NSA – w przypadku komornika. Sąd uznał więc, że dopiero zmiana w 2015 r. przez ministra finansów interpretacji ogólnej i uznanie komorników za podatników VAT spowodowało nabycie prawa do odliczenia podatku.
– To nie była zmiana stopnia wykorzystania nieruchomości, jak chciał organ podatkowy – podkreśliła sędzia Jakimowicz.
Komornik może więc odliczyć VAT na zasadzie korekty wieloletniej, o której mowa w art. 91 ust. 7 i 7a ustawy o VAT – uznał NSA.
orzecznictwo
Wyrok NSA z 6 sierpnia 2020 r., sygn. akt I FSK 480/20.
