Polska Agencja Nadzoru Audytowego zaprezentowała 22 czerwca br. skrót wytycznych przygotowanych przez ICAEW Technical Advisory Service (dział doradztwa technicznego Instytutu Biegłych Księgowych Anglii i Walii)
Standard MSB 501 Dowody badania – szczegółowe rozważania dla wybranych pozycji zawiera i omawia procedury związane z inwentaryzacją. Wymagania wynikające z tego standardu nie zostały zmienione w wyniku pandemii. Standard wskazuje, że jeśli są zapasy istotne dla sprawozdania finansowego, biegły rewident uzyskuje wystarczające i odpowiednie dowody badania dotyczące istnienia i stanu zapasów poprzez obecność podczas spisu z natury, chyba że jest to niewykonalne. ICAEW, która jest organizacją członkowską IFAC, w swoich wytycznych rozpatruje właśnie poszczególne możliwe przypadki i zwraca uwagę biegłych na zagadnienia szczegółowe.

Wirtualnie

Biegły rewident może podjąć próbę uczestnictwa w inwentaryzacji w sposób wirtualny. Może to zrobić na przykład za pomocą urządzeń lub połączeń wideo. Do tej metody należy jednak podchodzić z ostrożnością, ponieważ występują w niej ryzyka wynikające z konieczności zaufania osobie obsługującej urządzenia oraz braku możliwości dotarcia do niewidocznych, przestarzałych lub uszkodzonych zapasów. ICAEW w takim przypadku wskazuje na konieczność zwiększenia liczebności próby i zaleca dodatkowe wykonanie procedur kontrolnych w późniejszym terminie.

Udział w innym terminie

Zgodnie ze standardem, jeśli biegły rewident nie jest w stanie uczestniczyć w inwentaryzacji w drodze spisu z natury, może wykonać niektóre procedury w innym terminie. Może zastosować wtedy przeliczenia umożliwiające prezentację stanu przeliczanych zapasów na dzień bilansowy. Jest to szczególnie możliwe do wykonania, jeśli obroty ulegną znacznemu zmniejszeniu. ICAEW wskazuje jednak, że należy rozważyć, jaki wpływ ma upływ czasu pomiędzy wykonaniem procedur przez biegłego a dniem bilansowym. Trzeba też pamiętać, że każde podejście do badania zapasów wymaga uwzględnienia jakości ewidencji zapasów oraz wewnętrznej kontroli jednostki nad tą ewidencją.

Zapasy w posiadaniu strony trzeciej

Zgodnie ze standardem MSB 501 w przypadku zapasów w posiadaniu strony trzeciej można polegać na potwierdzeniu otrzymanym od tej strony w odniesieniu do ilości i stanu zapasów. ICAEW wskazuje jednak na zachowanie zawodowego sceptycyzmu, co może wymagać starannej oceny potwierdzeń dostarczonych przez strony trzecie.

Sprawozdanie biegłego rewidenta

Niemożliwość uczestnictwa w inwentaryzacji zapasów może mieć różne implikacje dla sprawozdania biegłego rewidenta – w zależności od uzyskanych dowodów badania. Jeśli przeprowadzenie alternatywnych procedur dostarczy wystarczające i odpowiednie dowody do stwierdzenia, że w zapasach nie występują istotne błędy, to sprawozdanie biegłego rewidenta nie będzie wymagało zastrzeżenia w tym względzie.
Jeżeli jednak nie będzie możliwe przeprowadzenie procedur dostarczających takich dowodów, to biegły rewident powinien zmodyfikować swoją opinię w sprawozdaniu. Jak wskazuje ICAEW, w wielu przypadkach spowoduje to wydanie opinii z badania z zastrzeżeniem ze względu na ograniczenie zakresu badania.
Polska Agencja Nadzoru Audytowego (PANA) przypomniała, że biegli rewidenci, badając sprawozdanie finansowe, powinni zgromadzić odpowiednie i wystarczające dowody z przeprowadzonej procedury. Zatem powoływanie się na ograniczenie zakresu badania powinno być wyjątkiem, a nie regułą przy wydawaniu opinii. Ponadto PANA zwróciła uwagę, że wybierając pracę zdalną jako zasadę pracy biegłego rewidenta, należy zachować w całości procedury wskazane w omawianym standardzie MSB 501. Wymagania związane z koniecznością zebrania wystarczających i odpowiednich dowodów badania nie zależą od warunków oraz trybu pracy firmy audytorskiej; zadaniem firmy audytorskiej jest dostarczenie wiarygodnego poświadczenia prawdziwości i rzetelności przedstawianych przez podmioty sprawozdań finansowych.
WAŻNE Jako jeden z możliwych sposobów rozwiązania problemu z inwentaryzacją w okresie pandemii ICAEW wskazuje rozważenie przez klienta wydłużenia okresu rozliczeniowego (czyli zmiany dnia bilansowego na późniejszą datę).