Samorząd, który otrzymuje dopłatę z tytułu zniesienia współwłasności gruntu bądź wynagrodzenie ze sprzedaży udziału w działce, musi rozliczyć z tego tytułu podatek. Działa bowiem podobnie do innych przedsiębiorców, a nie jako organ władzy publicznej.
Potwierdził to w kolejnych już wyrokach Naczelny Sąd Administracyjny. Obie sprawy dotyczyły nieruchomości, których współwłaścicielem był Kraków. Udziały w nich miasto nabyło nieodpłatnie, na podstawie decyzji wojewody (poprzednikiem prawnym gminy był Skarb Państwa).
W pierwszym przypadku drugi właściciel działki wniósł o sądowe zniesienie współwłasności z dopłatą na rzecz samorządu. W drugim z kolei miasto planowało sprzedaż udziału w nieruchomości na rzecz współwłaściciela.
Miasto uważało, że w obu transakcjach nie zapłaci VAT od otrzymanego wynagrodzenia. Nie będzie bowiem działać jako przedsiębiorca, a wykona jedynie swoje właścicielskie uprawnienia.
Nie zgodził się z tym dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Wyjaśnił, że zarówno zniesienie współwłasności nieruchomości, jak i sprzedaż udziału w miejskim gruncie nie mają wiele wspólnego z zadaniami publicznymi. W obu przypadkach miasto będzie działać jako przedsiębiorca, powinno więc odprowadzić 23 proc. VAT od otrzymanego wynagrodzenia.
Rację przyznał miastu WSA w Krakowie (sygn. akt I SA/Kr 917/18 oraz I SA/Kr 1170/18). Sędziowie zwrócili uwagę na to, że miasto zbywa udziały w nieruchomościach nabytych z mocy prawa i niewykorzystywanych dotąd w działalności gospodarczej. Przedmiotem transakcji jest więc mienie niepotrzebne, którego miasto mogłoby nie włączyć do swoich zasobów, gdyby tylko miało taką możliwość. WSA uznał więc, że jeśli miasto zbywa majątek, który generuje tylko niepotrzebne wydatki, to nie będzie w tym zakresie podatnikiem VAT.
Innego zdania był NSA. Nie zgodził się z argumentem, że chodzi o sporadyczne transakcje, mające na celu wyłącznie wykonanie uprawnień właścicielskich.
Sędzia Marek Kołaczek podkreślił, że gmina uzyska duże dochody z tytułu obu transakcji. Dodał, że Kraków posiada w zasobach komunalnych 28 tys. nieruchomości i gdyby przyjąć, że obrót nimi nie podlega VAT, to doszłoby do znaczącego zakłócenia konkurencji na rynku. W ten sposób zaś naruszona zostałaby unijna dyrektywa VAT.
orzecznictwo
Wyroki NSA z 10 marca 2020 r., sygn. akt I FSK 826/19, I FSK 828/19. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
