Mikrorachunek to po prostu indywidualny rachunek podatkowy, za pomocą którego wpłaca się podatki PIT, CIT i VAT. Od 1 stycznia br. ma go każdy podatnik, także płacąca daniny publiczne jednostka samorządu terytorialnego.
Numer mikrorachunku można utworzyć w generatorze na stronie podatki.gov.pl lub otrzymać w dowolnym urzędzie skarbowym. Wystarczy podać PESEL (dotyczy osób fizycznych) lub NIP w przypadku organizacji. Generator działa całodobowo i jest bezpłatny.
ZOBACZ TEŻ: Podatkowa księga przychodów i rozchodów 2020
Podatki inne niż PIT, CIT i VAT, można wpłacać na dotychczasowych zasadach, czyli na rachunki podatkowe urzędów skarbowych, zgodnie z wykazem numerów rachunków bankowych urzędów skarbowych Krajowej Administracji Skarbowej (obowiązującym od 1 stycznia 2020 r.). Co ważne, numer nadawany jest każdemu podatnikowi i płatnikowi automatycznie. Nie trzeba więc składać wniosków do urzędu skarbowego, wystarczy wejść na stronę podatki.gov.pl.

Który NIP

Niestety, nowe regulacje dotyczące mikrorachunków nie uwzględniają specyfiki gmin. JST w efekcie nie wiedzą, ile powinny wygenerować. Skąd wziął się problem? Otóż jak tłumaczy Paweł Buda, doradca podatkowy z Cabaj&Kotala, mikrorachunek jest generowany w oparciu o NIP, tymczasem jednostki organizacyjne JST mają de facto dwa NIP-y:
  • jeden NIP VAT-owski wspólny dla całej jednostki samorządu terytorialnego
  • drugi NIP dla celów rozliczania podatku dochodowego od osób fizycznych, ewentualnie CIT przy zakładach budżetowych.
Gmina i urząd gminy są traktowane jako dwa podmioty. Gmina wykorzysta mikrorachunek z NIP do wpłaty VAT, urząd gminy – mikrorachunek z NIP do wpłat PIT/CIT
Ministerstwo Finansów
– W przypadku zakładów budżetowych i jednostek budżetowych sprawa wydaje się prosta, tj. zakład budżetowy jako podatnik CIT i płatnik PIT powinien płacić te należności na mikrorachunek oparty o swój numer NIP pitowsko-citowski. Z kolei jednostka budżetowa – jako płatnik PIT – powinna płacić zaliczki na PIT na mikrorachunek PIT-owski oparty o swój numer NIP. Pojawia się jednak pytanie, który numer NIP ma wykorzystać gmina/urząd gminy na potrzeby wygenerowania mikrorachunku: NIP stosowany na potrzeby VAT czy NIP na potrzeby podatków dochodowych (PIT/CIT). Gmina płaci bowiem zarówno VAT, jak i wpłaca zaliczki na PIT, np. od pracowników – mówi Paweł Buda.
O zajęcie stanowiska w tej sprawie poprosiliśmy Ministerstwo Finansów. Okazuje się, że w gminie mikrorachunki muszą być dwa, bo – jak wskazuje resort – gmina i urząd gminy są traktowane jako dwa podmioty. Dlatego, jak wyjaśnia MF, gmina wykorzysta mikrorachunek z NIP do wpłaty VAT, a urząd gminy mikrorachunek z NIP do wpłat PIT/CIT. – Takie rozwiązanie ma uzasadnienie, bowiem traktuje ono urząd gminy/miasta, starostwo powiatowe oraz urząd marszałkowski jako tzw. urzędy obsługujące jednostkę samorządu terytorialnego, działające w formie samorządowych jednostek budżetowych – tłumaczy Paweł Buda. Tak samo – dodaje – urzędy gminy etc. są traktowane np. na gruncie rozporządzenia ws. prewspółczynnika VAT. Podobnie rzecz ma się z powiatami i województwami. Biorąc pod uwagę stanowisko Ministerstwa Finansów:
  • gmina, powiat czy województwo – jako podatnicy VAT (i podmioty, które nie płacą zaliczek na PIT) – powinny płacić VAT na mikrorachunek oparty na ich numerze VAT-owskim;
  • zakłady i jednostki budżetowe, w tym urzędy obsługujące JST, jako jedynie płatnicy PIT oraz ewentualnie płatnicy podatku u źródła i podatnicy CIT (tylko zakłady) i jednocześnie jako podmioty, które nie są podatnikami VAT (nie wpłacają VAT bezpośrednio do urzędów skarbowych, ale do centrali JST), powinny korzystać na potrzeby wpłat należności podatkowych z mikrorachunku opartego na ich NIP-ie jako płatnika.

Mandaty po staremu

To już kolejny problem, z którymi musieli się uporać samorządowcy w związku z wprowadzeniem mikrorachunków. Poprzedni dotyczył tego, czy powinny na nie trafiać także niepodatkowane należności budżetowe, czyli mandaty, opłaty za parkowanie, gospodarowanie odpadami komunalnymi i za wydanie karty pojazdu. Przy czym problem wziął się z tego, że Ministerstwo Finansów zapewniało, że mikrorachunki dotyczą wyłącznie wpłat trzech danin: PIT, CIT i VAT. Tymczasem co innego wynika z art. 61b ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2200), który jest podstawą prawną do dokonywania wpłat na mikrorachunki. Zgodnie z tym przepisem trzeba na nie wpłacać również ww. nieopodatkowane należności. Po publikacjach medialnych, resort wydał jednak stanowisko, że mikrorachunek służy wyłącznie do wpłat trzech wspomnianych danin. Przynajmniej w tym roku…
WAŻNEWłasne numery indywidualnych mikrorachunków podatkowych będą musiały wygenerować także samorządowe instytucje kultury oraz spółki komunalne. Mają one bowiem odrębną podmiotowość podatkową na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług.