Wątpliwości w tej sprawie są od lat, a biorą się z brzmienia art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT (i analogicznie art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT).
Z przepisu tego wynika, że nie są kosztem uzyskania przychodu kary umowne i odszkodowania z tytułu:
  • wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz
  • zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.
Wyłączenie to nie dotyczy natomiast kar za opóźnienia w dostawach niewadliwych towarów lub usług.
Zero podatku, a polski fiskus żąda odsetek. Oceni to TSUE
Zero podatku, a polski fiskus żąda odsetek. Oceni to TSUE

Zobacz również
O to, jak interpretować ten przepis, spytał wykonawca budowlany, który musiał zapłacić karę umowną za opóźnienie w realizacji kontraktu. Tłumaczył, że opóźnienie było wypadkową różnych, niezawinionych przez niego okoliczności, m.in. innego, niż wynikałoby to z dokumentacji projektowej, poziomu wód gruntowych, konieczności wykonania dodatkowych robót, problemów na rynku pracy.
Wykonawca chciał zaliczyć zapłaconą karę umowną do podatkowych kosztów. Powołał się na interpretacje, w których dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej na to zezwalał. W jednej z nich – z 20 lutego 2019 r. (sygn. r 0114-KDIP2-3.4010.285.2018.2.MC) – dyrektor KIS potwierdził, że z podatkowych kosztów wyłączone są tylko kary umowne i odszkodowania z określonych tytułów i wyłączenie to nie dotyczy kar za opóźnienia w dostawach niewadliwych towarów lub usług.
W najnowszej interpretacji dyrektor KIS uznał to stanowisko za nieprawidłowe. Stwierdził, że pojęcie „wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług” obejmuje również opóźnienie w wykonaniu świadczenia (nawet jeśli jest ono niezawinione).
Jeżeli z przepisów lub zawartej umowy wynika, że dłużnik ponosi odpowiedzialność wobec wierzyciela w razie wystąpienia opóźnienia, to nie może on zaliczyć kwoty zapłaconego odszkodowania lub kary umownej do kosztów uzyskania przychodów – uznał organ. Dodał, że nie ma znaczenia, czy wypłata kary jest skutkiem szkody powstałej w następstwie winy zobowiązanego.
Dyrektor KIS powołał się też na wyrok z 21 grudnia 2016 r. (sygn. akt III SA/Wa 2631/15), w którym WSA w Warszawie orzekł, że wadliwa usługa to taka, która została wykonana w sposób niepełny, tj. nie zostały spełnione wszelkie obowiązki ciążące na podatniku zgodnie z umową oraz przepisami prawa, w tym dotyczące terminowego wykonania świadczenia.
Interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 24 października 2019 r., sygn. 0111-KDIB2-1.4010.387.2019.1.AR