Związek Banków Polskich opublikował objaśnienia w sprawie stosowania przepisów o raportowaniu schematów podatkowych w sektorze bankowym. Eksperci nie kryją zaskoczenia.
– To chyba pierwszy przypadek w historii, w którym podatnicy sami wydają objaśnienia do przepisów podatkowych – komentuje Jarosław Józefowski, radca prawny w Enodo Advisors.
Co więcej, na początku dokumentu znalazła się formuła o następującym brzmieniu: „Zastosowanie się do niniejszych objaśnień powodować będzie więc objęcie zainteresowanego ochroną przewidzianą w przepisach podatkowych”.
To sugerowałoby, że objaśnienia wydał minister finansów, na podstawie art. 14a par. 1 pkt 2 ordynacji podatkowej (bo tylko w takim wypadku ma zastosowanie ochrona prawna).
Nic bardziej mylnego. Zapytani przez DGP przedstawiciele Ministerstwa Finansów odcinają się od tego dokumentu. Sugerują, że wyszedł on bezpośrednio z sektora bankowego.
Nie chronią przed fiskusem
Potwierdza to dr Mariusz Zygierewicz ze Związku Banków Polskich. – Dokument ma charakter instrukcji wewnętrznej i w założeniu ma ułatwić stosowanie przepisów o schematach podatkowych (MDR) przez instytucje finansowe. Nie został wydany przez resort finansów i nie zapewnia formalnej ochrony przed fiskusem – tłumaczy ekspert.
Skąd więc zapis, który sugerowałby co innego wynika?
Okazuje się, że to pozostałość z czasów, gdy ministerstwo, po opublikowaniu 31 stycznia 2019 r. urzędowych objaśnień dotyczących raportowania schematów podatkowych (MDR), obiecywało ich aktualizację w odniesieniu do sytuacji poszczególnych sektorów.
– Branża finansowa rozmawiała wtedy z ministerstwem o wydaniu dodatkowych, przeznaczonych dla niej objaśnień. Ostatecznie jednak się ich nie doczekała. Postanowiła więc wydać własną instrukcję – tłumaczy Mariusz Zygierewicz.
Niepotrzebne wyhamowanie
Zdaniem Jarosława Józefowskiego opublikowane przez ZBP wyjaśnienia wpisują się w pewne szersze zjawisko – wyhamowanie prac nad MDR na szczeblu Ministerstwa Finansów.
Ekspert zauważa, że z jednej strony trwają prace nad nowelizacją przepisów, która zobowiąże wspomagających do wstecznego raportowania informacji o schematach transgranicznych. Z drugiej jednak, wciąż nie ma zapowiadanych od dawna konsultacji w zakresie zmian do urzędowych objaśnień wydanych w styczniu br.
– Nie ma też wielkiej poprawy w zakresie nadawania numerów schematów podatkowych (NSP). Ostatnio otrzymaliśmy wezwanie do uzupełnienia braków informacji złożonej jeszcze w lutym 2019 r. Trudno więc się dziwić, że podatnicy zaczęli wyręczać resort finansów, tłumacząc sami sobie tak skomplikowane przepisy – podsumowuje ekspert.
Banki jako promotorzy
Najnowsza instrukcja szczegółowo wyjaśnia, w jakich sytuacjach banki mogą być promotorami, wspomagającymi i – ewentualnie – korzystającymi w rozumieniu przepisów o MDR.
Przypomnijmy, że najważniejsze obowiązki ciążą na promotorach. Muszą oni powiadomić szefa Krajowej Administracji Skarbowej o schemacie podatkowym po 30 dniach od jego udostępnienia, przygotowania do wdrożenia lub od dokonania pierwszej czynności związanej z wdrożeniem. Opublikowana przez ZBP instrukcja wyjaśnia, że banki mogą być promotorem, jeśli doradzają klientom, np. w ramach usług prywatnej bankowości czy bankowości inwestycyjnej. Przykładem produktów, których sprzedaż może rodzić obowiązki w zakresie MDR, są lokaty antybelkowe albo instrumenty dłużne o charakterze zbliżonym do długoterminowych obligacji QDS – wynika z dokumentu.
Doprecyzowano w nim, że muszą to być takie obszary działania, w których pracownicy banku mają bezpośredni kontakt z klientem i doradzają mu w imieniu swojego pracodawcy.
Banki jednak są co do zasady związane tajemnicą bankową, a więc mogą przekazać fiskusowi informację o schemacie jedynie wtedy, gdy klient zwolni je z obowiązku zachowania poufności. W przeciwnym razie obowiązek poinformowania fiskusa spoczywa na samym kliencie.
…i wspomagający
Najczęściej banki występują w roli wspomagającego, czyli podmiotu, który wspiera uzgodnienie przygotowane przez podmiot trzeci. W takiej sytuacji, jeśli podejrzewają, że chodzi o schemat, który powinien być zgłoszony szefowi KAS, powinny w ciągu pięciu dni roboczych wysłać do promotora lub firmy korzystającej pytanie o naturę transakcji i w tym samym czasie powiadomić szefa KAS o swoich podejrzeniach (art. 86d par. 2 pkt 2 i 86d ust. 3 ordynacji).
Takie zapytania, czy dane uzgodnienie nie jest aby schematem podatkowym, zdarzają się coraz częściej, o czym pisaliśmy w artykule „Nie tylko fiskus chce wiedzieć o optymalizacjach” (DGP nr 136/2019).
Obowiązki w zakresie MDR mają też kwalifikowani korzystający, czyli podmioty powiązane bądź posiadające odpowiednio wysoki poziom przychodów lub kosztów, lub wdrażające schemat o odpowiednio wielkiej wartości. Z instrukcji ZBP wynika jednak, że bank co do zasady nie występuje w tym charakterze. W nielicznych przypadkach może być nim klient instytucji finansowej (np. o odpowiednio wysokich przychodach lub kosztach), ale bank nie musi pobierać dodatkowych oświadczeń, by to weryfikować.
