Organ podatkowy może nadać rygor natychmiastowej wykonalności decyzji, która nie określa zobowiązania podatkowego, tylko podatek do zwrotu – orzekł NSA.
Zasadniczo decyzja nieostateczna nie może zostać wykonana. Chyba że zostanie jej nadany rygor natychmiastowej wykonalności. Przesłanki jego nadawania są określone w art. 239 b par. 1 pkt 1 i 2 oraz par. 2 ordynacji podatkowej. Musi być spełniona co najmniej jedna z nich:
  • organ posiada informację, że wobec podatnika toczy się postępowanie egzekucyjne w zakresie innych należności pieniężnych;
  • podatnik nie ma majątku o wartości odpowiadającej zaległości podatkowej, na którym można by ją zabezpieczyć;
  • podatnik zbywa majątek;
  • okres do upływu terminu przedawnienia jest krótszy niż trzy miesiące.
Dodatkowo organ musi uprawdopodobnić, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane.
Rząd dał zielone światło dla tańszej egzekucji podatkowej
Rząd dał zielone światło dla tańszej egzekucji podatkowej

Zobacz również
Skutek nałożenia rygoru jest taki, że urząd może wszcząć postępowanie egzekucyjne, czyli dążyć do ściągnięcia należności, mimo że decyzja jest wciąż nieostateczna.

Musi być zobowiązanie

W sprawie rozpatrzonej przez NSA chodziło o podatnika, który złożył deklarację VAT-7, wykazując w niej nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym. Naczelnik urzędu skarbowego zwrócił mu ją na rachunek bankowy, ale niedługo potem zorientował się, że na konto podatnika trafiła zbyt duża kwota. W tym czasie bowiem wobec podatnika była prowadzona kontrola skarbowa. Zakończyła się ona stwierdzeniem zaległości w innych podatkach i wydaniem decyzji określającej niższą kwotę VAT do zwrotu. Decyzji tej został nadany rygor natychmiastowej wykonalności. Pozwolił on ściągnąć 800 tys. zł z rachunku bankowego podatnika.
Podatnik nie kwestionował tego, że ma zaległości w innych podatkach. Uważał jednak, że nie można nadać rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji, która nie określa zobowiązania podatkowego, tylko kwotę podatku do zwrotu.
Zwrócił uwagę na art. 239b par. 2 ordynacji, który mówi, że rygor ten nadaje się, jeżeli organ podatkowy uprawdopodobni, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane. W tym wypadku zobowiązania nie ma, bo decyzja określa podatek do zwrotu, a nie do zapłaty – podkreślał podatnik. Uważał, że organ mógł dochodzić zwrotu nienależnie zwróconej kwoty podatku w innym trybie.

Przepis na to pozwala

Nie zgodziły się z tym sądy. Uznały, że rygor natychmiastowej wykonalności został nałożony zgodnie z prawem.
WSA w Łodzi zwrócił uwagę na to, że podatnik, kwestionując ustalenia kontroli, wniósł już odwołanie. W wyniku tego decyzja pozostawała nieostateczna i gdyby nie nadanie jej rygoru natychmiastowej wykonalności, nie podlegałaby wykonaniu aż do dnia doręczenia decyzji organu odwoławczego. Do tego czasu podatnik nie uregulowałby dobrowolnie zaległości podatkowych. Uzasadnia to zatem obawy, że decyzja nie zostanie dobrowolnie wykonana.
Majątek osobisty małżonka będzie bardziej chroniony
Majątek osobisty małżonka będzie bardziej chroniony

Zobacz również
Uzasadniając wyrok NSA, sędzia Zbigniew Łoboda przywołał art. 239d par. 1 ordynacji podatkowej. Przepis ten mówi, że w zakresie objętym wnioskiem o interpretację nie nadaje się rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji:
  • ustalającej lub określającej: wysokość zobowiązania podatkowego, wysokość zwrotu podatku lub wysokość odsetek za zwłokę albo
  • orzekającej o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta, osoby trzeciej lub spadkobiercy.
– A contrario można więc nadać rygor natychmiastowej wykonalności decyzji określającej zwrot VAT, jeżeli w tym zakresie podatnik nie posiada interpretacji, która dawałaby mu ochronę – wyjaśnił sędzia Łoboda.

ORZECZNICTWO

Wyrok NSA z 11 września 2019 r., sygn. akt I FSK 566/18.