Rada Ministrów zgodziła się, aby opłaty egzekucyjne na rzecz fiskusa nie mogły wynosić więcej niż 40 tys. zł. Nowelizacja wejdzie jednak w życie dopiero półtora roku po ogłoszeniu jej w Dzienniku Ustaw.
Na razie zaakceptowany przez rząd projekt trafi do Sejmu.
Nowelizacja ma być odpowiedzią na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 28 czerwca 2016 r. (sygn. akt SK 31/14). Trybunał zakwestionował wtedy brak przepisów określających maksymalną wysokość opłat za czynności egzekucyjne oraz manipulacyjnej. Często ciężar ten ponosili sami wierzyciele, np. burmistrzowie miast, którzy próbowali odzyskać należny im podatek (bywało, że bezskutecznie).
Ministerstwo Finansów nie śpieszyło się jednak ze zmianą. Co więcej, gdy przepisy zostaną w końcu znowelizowane, wejdą w życie po 18 miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. W efekcie zostaną zmienione po upływie kilku lat od wydania orzeczenia przez TK, a i to przy założeniu, że parlamentarzyści pośpieszą się z ich uchwaleniem.
W komunikacie po posiedzeniu rządu nie wyjaśniono, dlaczego ma to tak długo trwać. W uzasadnieniu do projektu znalazł się natomiast argument podnoszony już wcześniej przez Ministerstwo Finansów – o konieczności dostosowania systemów informatycznych do nowych rozwiązań.
Co do tego czasu? Organy egzekucyjne twierdzą, że wyrok TK nie uchylił przepisów, dlatego nadal mają obowiązek stosować dotychczasowe regulacje. Temu, kto nie zgadza się z wysokością pobieranych opłat (w sprawie rozstrzygniętej przez TK chodziło o 35 mln zł opłaty egzekucyjnej), nie pozostaje nic innego, jak dochodzić swoich praw w sądzie administracyjnym (powołując się na wyrok trybunału). Dobrą wiadomością jest to, że sądy orzekają w takich sytuacjach na korzyść skarżących.
Określone granice
Docelowo – jak wynika z przyjętego przez rząd projektu – opłaty za czynności egzekucyjne będą stanowić 10 proc. wyegzekwowanej należności, ale nie więcej niż 40 tys. zł. Dziś wahają się one od 4 proc. do 10 i nie ma górnej granicy.
Nowe przepisy będą też zachęcać do dobrowolnego uiszczania zobowiązań. Jeżeli dłużnik sam ureguluje zobowiązanie, zapłaci opłatę w wysokości 5 proc. egzekwowanej kwoty, ale nie więcej niż 20 tys. zł.
Z kolei opłata manipulacyjna nie będzie już naliczana procentowo (dziś to 1 proc. egzekwowanych należności), ale kwotowo, od każdego tytułu wykonawczego. Ma wynosić 40 zł przy wszczęciu postępowania i być podwyższana do 100 zł z chwilą wszczęcia egzekucji.
Wprowadzone zostaną też przepisy regulujące przedawnienie m.in. obowiązku zapłaty kosztów egzekucyjnych. Stanie się to z upływem trzech lat od dnia, w którym postanowienie w sprawie wysokości tych kosztów stało się ostateczne.
Rozszerzony ma być katalog wydatków egzekucyjnych, m.in. o koszty pokrycia opłaty sądowej należnej od wniosku o wpis w księdze wieczystej i od wniosku o wpis w Krajowym Rejestrze Sądowym oraz o koszty: uzyskania dokumentów i informacji niezbędnych do prowadzenia postępowania egzekucyjnego, przesłania pism organu egzekucyjnego, udzielania pomocy lub asystowania przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych m.in. przez policję, Służbę Ochrony Państwa.
Inna zmiany
Organ prowadzący postępowanie egzekucyjne będzie mógł umorzyć w całości lub części koszty egzekucyjne, w tym z urzędu, jeśli ich wysokość nie przekroczy czterokrotności wysokości kosztów upomnienia. W przypadku częściowego umorzenia – w pierwszej kolejności będzie umarzana opłata egzekucyjna. Zostaną też wskazane przesłanki do umorzenia.
Kosztami egzekucyjnymi w ogóle nie będzie obciążany wierzyciel będący państwową jednostką budżetową lub działający w ramach takiej jednostki.
Opłata komornicza nie będzie obciążać wierzycieli korzystających z egzekucji administracyjnej. W przeciwnym razie stawiałoby ich to w gorszej sytuacji niż wierzycieli korzystających z egzekucji sądowej.
Niezależnie od tego trwają prace nad innym projektem nowelizacji ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (UD326), który ma doprecyzować zasady egzekucji. Nadal jest on jednak w konsultacjach. O tym projekcie pisaliśmy w artykule „Fiskus będzie sprawniej ściągał podatki” (DGP nr 40/2019).
Etap legislacyjny
Projekt nowelizacji ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw – przyjęty przez rząd
