Sprzedaż praw i obowiązków z umowy przedwstępnej lub deweloperskiej jest opodatkowana tak samo jak finalna dostawa nieruchomości – potwierdził WSA w Bydgoszczy.
Chodziło o spółkę, która handluje nieruchomościami i w związku z tym zawiera umowy przedwstępne oraz deweloperskie. Zobowiązują one sprzedawców do zawarcia umowy ostatecznej, przenoszącej własność nieruchomości.
Zdarza się, że spółka znajduje kupca na nieruchomość tuż po zawarciu umowy przedwstępnej lub deweloperskiej. Zawiera wtedy umowy trójstronne (cesje), na mocy których sprzedawca zwraca jej zaliczki, a w jej miejsce wstępuje nowy nabywca, który wpłaca takie same kwoty. Spółka zarabia na zbyciu praw i obowiązków z umowy przedwstępnej lub deweloperskiej.
Spór dotyczył tego, jak opodatkować takie zbycie. Spółka wskazała dwa przypadki: gdy ostateczna umowa sprzedaży jest zwolniona z VAT, a także gdy jest ona objęta stawką 8 proc. Sama uważała, że zbycie praw i obowiązków z umowy przedwstępnej lub deweloperskiej należy traktować analogicznie jak finalną dostawę nieruchomości, której te umowy dotyczą. Należy więc, zależnie od sytuacji, zastosować zwolnienie z VAT lub stawkę 8 proc.
Nie zgodził się z tym dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Stwierdził, że czym innym jest dostawa nieruchomości, a czym innym sprzedaż praw wynikających z umowy przedwstępnej lub deweloperskiej. Zdaniem organu w tym drugim przypadku spółka (cedent) świadczy usługę, a nie dostawę towaru (nieruchomości). A zatem przeniesienie praw i obowiązków z umowy przedwstępnej lub deweloperskiej, w wyniku zawarcia umowy cesji, jest opodatkowane stawką 23 proc. VAT – stwierdził organ.
Interpretację tę uchylił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy. Orzekł, że o sposobie opodatkowania cesji praw i obowiązków wynikających z umowy przedwstępnej i deweloperskiej decyduje kryterium ekonomiczne i celowościowe, a nie formalna, cywilistyczna sfera zawieranych transakcji.
– Zarówno umowy: przedwstępna i deweloperska, jak i cesja uprawnień z tych umów oraz umowa przyrzeczona zmierzają do jednego celu ekonomicznego – dostawy lokali mieszkalnych – wskazał WSA.
Przypomniał, że w wyniku cesji w miejsce dotychczasowego wierzyciela (zbywcy wierzytelności) wchodzi inny podmiot (cesjonariusz). Nie zmienia się jednak sytuacja dłużnika ani samo świadczenie – dłużnik jest nadal zobowiązany je spełnić tylko na rzecz innego podmiotu (cesjonariusza).
Sąd dodał, że co prawda cesja praw i obowiązków nie oznacza rozporządzenia towarem, ale skoro dostawą towaru ma być czynność przyrzeczona w umowie przedwstępnej lub deweloperskiej, to tak samo należy traktować cesję praw i obowiązków. W konsekwencji, skoro zawarcie umowy przedwstępnej prowadzi do dostawy lokali, to nie można traktować cesji praw i obowiązków jako usługi.
Sprzedaż praw i obowiązków z umowy przedwstępnej lub deweloperskiej będzie więc, zależnie od sytuacji, zwolniona z podatku lub ze stawką 8 proc. VAT. Wyrok jest nieprawomocny.

orzecznictwo

Wyrok WSA w Bydgoszczy z 23 lipca 2019 r., sygn. akt I SA/Bd 314/19. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia