W objaśnieniach w sprawie MDR Ministerstwo Finansów poszło na rękę podatnikom i wprowadziło zapisy łagodzące rygorystyczne regulacje ordynacji podatkowej, określające, kiedy informacje o schematach podatkowych powinny być przekazywane do szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Niestety zdaniem ekspertów takie rozwiązanie nie likwiduje kłopotów podmiotów zobowiązanych i samo może się stać źródłem kolejnych sporów.
ikona lupy />
Katarzyna Dokukin prawnik, administratywista / DGP

opinie ekspertów

Objaśnienia podatkowe nie mogą wykraczać poza zakres przepisów

Katarzyna Dokukin prawnik, administratywista
ikona lupy />
Jarosław Ferdyn doradca podatkowy w Grupie Gumułka / DGP
Wobjaśnieniach podatkowych wdwóch przypadkach, „przedłużony” został ustawowy termin raportowania schematów podatkowych do szefa Krajowej Administracji Skarbowej: „Wprzypadku, gdy promotor przekazał korzystającemu informację oobowiązku przekazania przez niego informacji oschemacie podatkowym zadekwatnym (np. kilkudniowym) wyprzedzeniem względem upływu terminu przekazania tej informacji, zaś korzystający zdecydował się na zwolnienie promotora ztajemnicy zawodowej «wostatniej chwili» (np. wdniu upływu terminu przekazania informacji MDR-1), wypełnienie obowiązku przekazania przez promotora informacji oschemacie podatkowym do Szefa KAS nieznacznie po upływie 30 dni od dnia, wktórym termin rozpoczął bieg (mimo podjęcia przez promotora wszelkich starań celem niezwłocznego zaraportowania) nie powinno prowadzić do negatywnych konsekwencji dla promotora.” –s. 52 objaśnień podatkowych. Z kolei na s. 57 czytamy: „Wprzypadku gdy korzystający otrzyma od promotora informację oobowiązku zaraportowania schematu podatkowego tuż przed upływem terminu raportowania, przekazanie przez korzystającego informacji o schemacie podatkowym do Szefa KAS nieznacznie po upływie 30 dni od dnia, w którym termin rozpoczął bieg (mimo podjęcia przez korzystającego wszelkich starań celem niezwłocznej weryfikacji otrzymanych od promotora informacji, ich modyfikacji izaraportowania) nie powinno prowadzić do negatywnych konsekwencji dla korzystającego”.
Zapisy te nijak się mają do regulacji wustawie z29 sierpnia 1997 r. –Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z2019 r. poz. 900; dalej: ordynacja podatkowa), co więcej – znacznie przekraczają jej zakres. Ustawa nie przewiduje tego typu wyjątków, a wręcz przeciwnie, wskazuje sztywne iprecyzyjne terminy raportowania, np. promotor przekazuje informację oschemacie podatkowym wterminie 30 dni od dnia następnego po udostępnieniu schematu, od następnego dnia po przygotowaniu do wdrożenia schematu, lub od dnia dokonania pierwszej czynności związanej zwdrożeniem schematu –w zależności od tego, które ztych zdarzeń nastąpi wcześniej.
Zgodnie zaś zKonstytucją RP źródłami powszechnie obowiązującego prawa wPolsce są konstytucja, ustawa, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia oraz na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego. Do przytoczonego powyżej zamkniętego katalogu aktów prawnych, które mogą wywierać wpływa na prawa iobowiązki obywateli, urzędowe objaśnienia nie należą. Objaśnienia podatkowe (jak sama nazwa wskazuje), co zresztą akcentuje ministerstwo na s. 1, „stanowią ogólne wyjaśnienie przepisów prawa podatkowego dotyczące stosowania tych przepisów.” Objaśnienia zatem wykraczać poza ich zakres nie mogą.
Ponadto katastrofalna wskutkach okazać by się mogła sytuacja, kiedy podmiot, który faktycznie nie dotrzyma ustawowych terminów raportowania oschematach podatkowych, powoływałby się na ministerialne ich „przedłużenie” w sądzie. Przypomnieć należy, że zgodnie zart. 80f par. 1 pkt 1 ustawy z10 września 1999 r. –Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z2018 r. poz. 1958 ze zm.; dalej k.k.s.) niewywiązanie się zobowiązków informacyjnych lub wywiązanie się znich po terminie podlega karze grzywny do wysokości 720 stawek dziennych, zatem w2019 r. –do 21,6 mln zł.
Interesujące jest również to, co należy rozumieć pod pojęciem „nieznacznego” przekroczenia terminu do przekazania informacji oschemacie do KAS ‒ czy jest to dzień, tydzień, amoże miesiąc? Kolejno, jak „racjonalnie” (na marginesie: ten niedookreślony przymiotnik użyty został wministerialnych objaśnieniach aż 11 razy) zdiagnozować iocenić „wszelkie starania zmierzające do niezwłocznego zaraportowania”?©℗

Podmioty zobowiązane zyskały jedynie iluzoryczną ochronę

Jarosław Ferdyn doradca podatkowy w Grupie Gumułka
O bjaśnienia podatkowe wsprawie MDR zostały wydane wtrybie art. 14a par. 1 pkt 2 ordynacji podatkowej, tak więc zarówno promotorowi (w okolicznościach, októrych mowa wzacytowanym fragmencie objaśnień ze s. 52), jak ikorzystającemu (w okolicznościach, októrych mowa wzacytowanym fragmencie objaśnień ze s. 57) przysługuje ochrona przewidzianą wart. 14k‒14m ordynacji podatkowej. Zatem np. nie powinno wszczynać się postępowania wsprawach oprzestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe. Należy mieć bowiem na uwadze to, iż kodeks karny skarbowy przewiduje określone sankcje za niestosowanie się do regulacji MDR.
Mając jednak na uwadze zacytowane sformułowania użyte wobjaśnieniach MDR, nie sposób nie poruszyć kwestii, czy wpraktyce objaśnienia te będą dawały realną ochronę podmiotom zobowiązanym. Użyte wobjaśnieniach sformułowania są nieprecyzyjne, wtym:
‒ przekazanie korzystającemu informacji zadekwatnym (np. kilkudniowym) wyprzedzeniem względem upływu terminu przekazania informacji do szefa KAS,
‒ wostatniej chwili (np. wdniu upływu terminu przekazania informacji MDR-1),
‒ wypełnienie obowiązku przekazania informacji nieznacznie po upływie 30 dni od dnia, wktórym termin rozpoczął bieg,
‒ mimo podjęcia wszelkich starań celem niezwłocznego zaraportowania,
‒ nie powinno prowadzić do negatywnych konsekwencji,
‒ tuż przed upływem terminu raportowania.
Znaczna ich część odnosi się zatem do kluczowego zagadnienia, jakim jest przekroczenie terminu dochowania określonych obowiązków wynikających zprzepisów MDR.
W ordynacji podatkowej, atakże innych aktach prawnych, brak definicji ww. sformułowań, atym samym objaśnienia MDR wpraktyce mogą dawać jedynie iluzoryczną ochronę podmiotom zobowiązanym. Pojęcia takie będą każdorazowo konfrontowane zkonkretnym stanem faktycznym. Przykładowo „adekwatne wyprzedzenie” nie powinno być interpretowane zawsze jako „kilkudniowe” wyprzedzenie względem upływu terminu. Zjednej strony można bowiem wyobrazić sobie sytuację np. korzystającego, który otrzyma od promotora informację w dniu roboczym, np. wponiedziałek, atermin złożenia MDR-1 upływa wpiątek, który jest także dniem roboczym. Zdrugiej natomiast strony, korzystający mógł otrzymać taką informację od promotora 2 maja 2019 r., a termin na złożenie MDR-1 upływał 6 maja. Organy mają pole do interpretacji iniewykluczone, że dwa różne wtakim samym stanie faktycznym zinterpretują sformułowanie inaczej.
W celu zastosowania zapewne niejednokrotnie sięgać będzie się np. do słownika języka polskiego. Tam „nieznacznie” rozumiane jest m.in. jako „wsposób mało widoczny”, „ledwo dostrzegalny”, „trochę”. „Nieznaczny” zaś to m.in. „niewielki pod względem ilości”.
Dla porządku trzeba też dodać, że np. sformułowanie „nieznacznie po upływie terminu” wodniesieniu do złożenia środka zaskarżenia używane jest wuzasadnieniach orzeczeń sądów administracyjnych czy też Sądu Najwyższego. Pojęcia takie są każdorazowo interpretowane wodniesieniu do konkretnego stanu faktycznego. Mogą one jednak dawać wskazówkę dla organów stosujących prawo oraz podmiotów, którym ewentualnie przyjdzie spierać się ztymi organami.