Sprawa dotyczyła miasta na prawach powiatu, które jest też czynnym podatnikiem VAT. Zdarza się, że staje się ono właścicielem nieruchomości. Nie kupuje ich jednak a dostaje w spadku (chodzi o przypadki gdy nie ma spadkobierców zmarłego) lub w drodze tzw. komunalizacji mienia państwowego. W obu przypadkach miasto nabywca nieruchomości z mocy prawa i nieodpłatnie. Następnie samorząd je sprzedaje, zbywa na podstawie decyzji o wywłaszczeniu lub wnosi aportem do spółki prawa handlowego.
Spór sprowadzał się do tego czy takie zbycie jest opodatkowane VAT. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach oraz WSA w Gliwicach uważały, że w takich przypadkach gmina nie działa jako podatnik VAT, a jedynie zarządza swoim majątkiem, podobnie jak osoba fizyczna rozporządza swoim mieniem prywatnym.
Inne zdaniem miał jednak NSA, który uznał, że działania gminy w zakresie nieruchomości wpływają na cały rynek nieruchomości w jej regionie. W związku z tym, miasto działa jako podatnik VAT, a więc również transakcja zbycia jest objęta VAT. Kluczowe w tym zakresie – zdaniem NSA – jest to, że gmina będzie osiągała stałe dochody oraz to, że wpływa na rynek mieszkaniowy w swoim regionie.
Wyrok NSA z 31 stycznia 2019 r., sygn. akt I FSK 1588/16