Instytucja, który w trakcie miesiąca zawiadomi Komisję Nadzoru Finansowego, że może mieć stratę, jest zwolniona z podatku od niektórych instytucji finansowych już za ten miesiąc – wynika z wyroku NSA.
Bank – objęty co do zasady podatkiem od niektórych instytucji finansowych – wskazał w marcu, że z powodu trudnej sytuacji finansowej może mieć stratę bilansową. Jest to przesłanką do rozpoczęcia postępowania naprawczego, zgodnie z art. 142 prawa bankowego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2187). Jeszcze w tym samym miesiącu (21 marca) zarząd banku przedstawił Komisji Nadzoru Finansowego program tego postępowania. Jego wszczęcie oznacza zwolnienie z podatku bankowego. Spór sprowadzał się do tego, od kiedy ma być ono stosowane.
Bank uważał, że nie musi płacić podatku począwszy od marca (aż do zakończenia realizacji programu postępowania naprawczego). Wskazał, że ustawa o podatku od niektórych instytucji finansowych nie precyzuje, od którego momentu podatnikowi przysługuje zwolnienie. Dlatego uważał, że będzie to już moment poinformowania Komisji Nadzoru Finansowego o wystąpieniu przesłanki obligującej do wszczęcia postępowania naprawczego. Mimo że nastąpiło to w trakcie miesiąca (21 marca), to zwolnienie powinno przysługiwać za cały marzec – uważał bank.
Argumentował, że wartość aktywów, od których nalicza się podatek, ustala się na ostatni dzień miesiąca (zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych). Skoro więc w ostatnim dniu miesiąca podatnikowi przysługuje zwolnienie, to nie musi on w ogóle obliczać i wpłacać podatku za ten miesiąc.
Innego zdania był minister finansów. W wydanej interpretacji indywidualnej wskazał, że, obowiązek podatkowy powstaje już w pierwszym dniu miesiąca, a więc w tym wypadku – 1 marca. Przyznanie zwolnienia w trakcie miesiąca nie wpływa więc na wymiar podatku za ten miesiąc. Bank będzie zatem zwolniony z podatku dopiero od kwietnia. A za marzec musi obliczyć i wpłacić daninę (termin upływa 25 kwietnia)” – stwierdził minister.
Bank wygrał w sądach obu instancji. WSA w Warszawie orzekł, że jeżeli w tym samym okresie rozliczeniowym (w marcu) wystąpi jednocześnie obowiązek podatkowy i zwolnienie z daniny, to nie dojdzie do przekształcenia się tego obowiązku w zobowiązanie podatkowe.
WSA zgodził się też z bankiem, że podstawa opodatkowania daniną od niektórych instytucji finansowych ustalana jest na ostatni dzień miesiąca. W pierwszym dniu miesiąca nie jest więc możliwe ani określenie podstawy opodatkowania, ani to, czy wystąpi obowiązek odprowadzenia podatku – stwierdził sąd.
Przypomniał, że zwolnienie zostało wprowadzone właśnie po to, żeby ograniczyć dodatkowe obciążenia nakładane na instytucje finansowe znajdujące się w trudnej sytuacji ekonomicznej. Wyrok ten utrzymał w mocy Naczelny Sąd Administracyjny. Zgodził się z fiskusem, że obowiązek podatkowy powstaje pierwszego dnia miesiąca, ale – jak powiedział sędzia Tomasz Kolanowski – skoro podstawę opodatkowania ustala się na ostatni jego dzień, to w przypadku zwolnienia obowiązek powstaje, ale nie powstaje zobowiązanie. Bank jest więc zwolniony z podatku już za marzec – orzekł NSA.

Orzecznictwo

Wyrok NSA z 19 grudnia 2018 r., sygn. akt II FSK 948/18.