Sprawa dotyczyła banku, który zawarł umowę z grupą kapitałową. Na tej podstawie udzielił spółkom kredytu w rachunku bieżącym, kredytów obrotowych, gwarancji i akredytyw importowych. Kilka lat później w stosunku do części podmiotów z tej grupy toczyły się postępowania upadłościowe, a bank wypowiedział umowę. Wszystkie wynikające z niej wierzytelności stały się wymagalne.
Bank zgłosił do sądu rejonowego swoje wierzytelności względem jednego z podmiotów, który znajdował się wówczas w upadłości układowej. Podkreślał, że wskutek uruchomienia gwarancji i akredytyw, a następnie braku ich spłaty musiał – zgodnie z wcześniejszą umową – uruchomić kredyt odnawialny. W efekcie wierzytelności z gwarancji i akredytyw stały się wierzytelnościami kredytowymi – twierdził.
Gwarancja i poręczenie bankowe jest kosztem uzyskania przychodu
Gwarancja i poręczenie bankowe jest kosztem uzyskania przychodu

Zobacz również
Spór z fiskusem toczył się o to, czy umorzone należności z tytułu udzielonych gwarancji i akredytyw mogą być kosztem uzyskania przychodów.
Bank nie może odjąć od przychodu każdej umorzonej wierzytelności
Bank chciał je odliczyć od przychodu, bo uważał, że wszystkie wierzytelności wynikające z umowy wieloproduktowej – a więc zarówno kredyty, jak i gwarancje oraz akredytywy – są należnościami kredytowymi. Powołał się na art. 16 ust. 1 pkt 43 ustawy o CIT, z którego wynika, że zasadniczo do kosztów można zaliczyć umorzone kredyty (pożyczki) bankowe (z wyjątkami, które w tej sprawie nie miały zastosowania).
Skarbówka częściej podważy cenę sprzedaży auta lub domu
Skarbówka częściej podważy cenę sprzedaży auta lub domu

Zobacz również
Bank uważał, że skoro wierzytelności wynikające z gwarancji i akredytyw stały się wierzytelnościami kredytowymi, można je zaliczyć do podatkowych kosztów w momencie uprawomocnienia się postanowienia sądu upadłościowego o ukończeniu postępowania układowego.
Nie zgodził się z tym dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach. Zwrócił uwagę na to, że podatnik może zaliczyć do kosztów jedynie umorzone kredyty i pożyczki i tylko w sytuacjach wskazanych w art. 16 ust. 1 pkt 43 lit. b ustawy o CIT. To oznacza, że nie można odliczyć od przychodu innych umorzonych wierzytelności, w tym z tytułu udzielonych gwarancji i akredytyw – stwierdził organ.
Tego samego zdania były sądy obu instancji. Zarówno WSA w Gliwicach, jak i Naczelny Sąd Administracyjny uznały, że przesądzające w tej sprawie jest brzmienie art. 16 ust. 1 pkt 43 lit. b. Mowa jest w nim jedynie o umorzonych kredytach (pożyczkach), a nie o takich produktach bankowych, jak gwarancje i akredytywy – stwierdziły sądy.
Uzasadniając wyrok NSA, sędzia Maciej Kurasz podkreślił, że przekształcenie gwarancji i akredytyw w kredyt odnawialny było wtórne. Nie można więc ich było traktować jak kredytu.

orzecznictwo

Wyrok NSA z 3 sierpnia 2018 r., sygn. akt II FSK 3162/16.