Jednostka budżetowa zleciła wykonanie prac remontowych w nieruchomości stanowiącej siedzibę jednostki. Wynagrodzenie za prace remontowe zgodnie z zawartą umową ustalono na kwotę 123 000 zł. W związku z wykonaniem prac remontowych z przekroczeniem ustalonego terminu umownego jednostka naliczyła karę umowną w wysokości 5000 zł i wezwała wykonawcę do jej zapłaty.

Wykonawca kary nie uregulował w wyznaczonym terminie. W związku z powyższym kierownik jednostki podjął decyzję o potrąceniu naliczonej kary z wynagrodzenia wykonawcy, na które wykonawca przedłożył stosowną fakturę. Możliwość dokonania takiego potrącenia zawierały postanowienia umowne. W wyniku powyższego jednostka przekazała na rachunek bankowy wykonawcy kwotę 118 000 zł. Pozostałą kwotę, tj. 5000 zł (kara umowna), jednostka przekazała na rachunek dochodów. Jednostka nie jest czynnym podatnikiem VAT. Jak należy ująć powyższe operacje w księgach rachunkowych jednostki?
Na uldze B+R mogą szczególnie skorzystać instytucje finansowe
Na uldze B+R mogą szczególnie skorzystać instytucje finansowe

Zobacz również
W myśl art. 483 kodeksu cywilnego (dalej: k.c.) strony umowy mogą w niej zastrzec, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy, np. kary umownej. Sposób uregulowania kary umownej w zależności od postanowień umownych może nastąpić poprzez:
  • bezpośrednią zapłatę na rachunek wierzyciela,
  • potrącenie.
W przypadku braku takich uregulowań w umowie skuteczność potrącenia wierzytelności zależy od spełnienia następujących warunków wskazanych w art. 498 par. 1 k.c.:
  • przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku,
  • obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.
Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Potrącenia dokonuje się poprzez złożenie oświadczenia drugiej stronie.
Należy dodatkowo podkreślić, że z uwagi na to, iż do potrącenia można przedstawić tylko wymagalną wierzytelność z tytułu kary umownej, wierzyciel dla skuteczności potrącenia musi wcześniej wezwać dłużnika o zapłatę tej kary, gdyż wymagalność musi występować na dzień złożenia oświadczenia o potrąceniu.
W omawianym przypadku mamy do czynienia z potrąceniem dokonanym na podstawie decyzji kierownika podjętej z powołaniem się na postanowienia umowne. Dlatego ewidencja księgowa operacji opisanych w pytaniu, biorąc przy tym zasady określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia ministra rozwoju i finansów z 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów bud żetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, powinna przebiegać w sposób przedstawiony w ramce.
Dla mechanizmu podzielonej płatności wystarczy jedno nowe konto w ewidencji
Dla mechanizmu podzielonej płatności wystarczy jedno nowe konto w ewidencji

Zobacz również
Ewidencja potrącenia kary umownej z wynagrodzenia wykonawcy
1. Faktura wykonawcy za wykonanie prac remontowych – 123 000 zł:
  • Wn konto 402 „Usługi obce” (analityka: par. 427),
  • Ma konto 201 „Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami”.
2. Nota księgowa z tytułu obciążenia wykonawcy karą umowną – 5000 zł:
  • Wn konto 221 „Należności z tytułu dochodów budżetowych”,
  • Ma konto 760 „Pozostałe przychody operacyjne” (analityka: par. 095).
3. Zapłata na rzecz wykonawcy zobowiązania pomniejszonego o potrącone kary – 118 000 zł:
  • Wn konto 201 „Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami”,
  • Ma konto 130 „Rachunek bieżący jednostki – subkonto wydatków” (analityka: par. 427).
4. Zaliczenie zobowiązania wobec wykonawcy w poczet naliczonych kar umownych – 5000 zł:
  • Wn konto 201 „Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami”,
  • Ma konto 221 „Należności z tytułu dochodów budżetowych”.
5. Przekazanie środków z rachunku wydatków na rachunek dochodów jako zapłatę naliczonych kar umownych – 5000 zł:
  • Wn konto 141 „Środki pieniężne w drodze”,
  • Ma konto 130 „Rachunek bieżący jednostki – subkonto wydatków” (analityka: par. 427).
6. Wpływ na rachunek dochodów środków z tytułu zapłaty kar umownych – 5000 zł:
  • Wn konto 130 „Rachunek bieżący jednostki – subkonto dochodów” (analityka: par. 095),
  • Ma konto 141 „Środki pieniężne w drodze”.
Podstawa prawna
Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. ‒ Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025).
Rozporządzenie ministra rozwoju i finansów z 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2017 r. poz. 1911).