Spadkobiercy, z obawy przed długami spadkowymi i zobowiązaniami podatkowymi, zwykle odrzucają spadek, zwłaszcza gdy postępowanie o stwierdzenie jego nabycia wszczynane jest na wniosek wierzyciela. A często właśnie sprzedaż np. nieruchomości po zmarłym przedsiębiorcy wystarczyłaby na pokrycie długów spadkowych. Co zatem wstrzymuje przed tym spadkobierców? Przyczyną są przepisy podatkowe. Takie zbycie – jeśli doszłoby do niego przed upływem 5 lat – podlega PIT, a spłata długów nie wpłynie na obniżenie podstawy opodatkowania.
Jak wyjaśnił wiceminister Paweł Gruza, obowiązujące przepisy takiej możliwości nie dają. Dochód ze sprzedaży nieruchomości, w ciągu 5 lat od jej nabycia, podlega opodatkowaniu według 19-proc. stawki PIT. Przy jego ustalaniu uwzględnia się koszty uzyskania przychodu. Jeśli podatnik pozbywa się nieruchomości nabytej w spadku, za taki koszt może uznać poniesione i udokumentowane nakłady zwiększające jej wartość oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn (przy czym osoby najbliższe są zwolnione z jego zapłaty).
– Nie ma natomiast możliwości odliczania od podstawy opodatkowania wartości spłaconych zobowiązań spadkowych albo wykonanych obowiązków z zapisów lub poleceń – podkreślił Paweł Gruza.
Potwierdzają to także interpretacje indywidualne. W jednej z takich spraw mieszkanie po babci odziedziczył małoletni wnuk. Spadek został przyjęty, dopiero po pewnym czasie wyszło na jaw, że spadkodawczyni była zadłużona w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej. Ojciec spadkobiercy nie miał innego wyjścia niż możliwie szybko sprzedać nieruchomość, a część uzyskanych dzięki temu pieniędzy przeznaczyć na spłatę długów. Podstawę opodatkowania PIT chciał pomniejszyć o kwotę tych wydatków.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej odmówił mu takiego prawa (interpretacja z 30 maja 2017 r., nr 0111-KDIB2-2.4011.48.2017.1.BF). Wyjaśnił, że przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości jest cena określona w umowie sprzedaży, pomniejszona o koszty zbycia. Wprawdzie ustawa o PIT ich nie precyzuje, ale za takie koszty uważa się wszystkie wydatki bezpośrednio związane z transakcją sprzedaży, np. koszty wyceny nieruchomości przez rzeczoznawcę, prowizje pośredników, koszty ogłoszeń.
Bez znaczenia jest natomiast przeznaczenie kwoty ze sprzedaży nieruchomości na spłatę długów – podkreślił dyrektor KIS. Wyjaśnił, że taki wydatek nie jest ani kosztem zbycia (brak bezpośredniego związku z transakcją sprzedaży), ani kosztem uzyskania przychodu. Chcąc uniknąć negatywnych konsekwencji otrzymania spadku, podatnik mógł spadek odrzucić – stwierdził dyrektor KIS.
Inaczej w podatku od spadków i darowizn
Długi spadkowe wpływają natomiast na ustalenie podstawy opodatkowania w podatku od spadków i darowizn. Opodatkowaniu tym podatkiem podlega tzw. czysta wartość spadku, a więc po potrąceniu długów i ciężarów.
Odpowiedź wiceministra finansów Pawła Gruzy na interpelację poselską (nr 21418)