Spółka w 2017 r. zainwestowała środki w bitcoiny. Czy powinniśmy je wycenić w sprawozdaniu finansowym za zeszły rok? Jak ująć ich częściowe rozliczenie w kwietniu 2018 r.?
Na gruncie polskiego prawa kryptowalut nie można traktować na równi z prawnym środkiem płatniczym, bowiem nie funkcjonują one jako instrument rynku pieniężnego w rozumieniu odrębnych przepisów. Kryptowaluty nie są pieniądzem elektronicznym, nie mieszczą się w zakresie ustawy z 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2003 ze zm.) oraz ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1768 ze zm.). A zatem w świetle obowiązujących przepisów prawa kryptowaluty nie są walutami uznawanymi jako prawny środek płatniczy. Nie są również stosowane w rozliczeniach międzynarodowych w sensie prawnym, ponieważ nie posługują się nimi żadne instytucje publiczne.
Fiskus nie podpowie, jak uniknąć podatku

Zobacz również
Ewidencja
Jednak dają prawo do wymiany ich na inne aktywa, zatem spełniają definicję inwestycji określoną w art. 3 ust. 1 pkt 17 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (dalej: u.r.) i należy je ujmować tak jak inne inwestycje.
Gdy podatnik nie poda PKWiU, nie otrzyma interpretacji
Gdy podatnik nie poda PKWiU, nie otrzyma interpretacji

Zobacz również
Zgodnie z art. 35 ust. 1 u.r. na dzień nabycia ujmuje się je w cenie nabycia, chyba że koszty transakcyjne nie są istotne. Wtedy można zastosować cenę zakupu. Nabycie ujmuje się wtedy:
  • Wn Inwestycje
  • Ma Pozostałe rozrachunki.
Inwestor powinien określić horyzont czasowy swojego zaangażowania. W przypadku kryptowalut, czyli bitcoin, bitcoin cash, bitcoin gold, litecoin, ethereum, game, dash, lisk, jest to zwykle krótki okres. Inwestorzy liczą na zyski z tzw. kopania i spekulacji.
Jeśli inwestor ocenia swoje zaangażowanie na czas do 12 miesięcy, to kwalifikuje kryptowaluty do inwestycji krótkoterminowych i odnosi skutki wyceny oraz ich rozliczenia do przychodów lub kosztów finansowych zgodnie z art. 35 ust. 3 u.r. [przykłady 1 i 2]
Skutki sprzedaży będą prezentowane w rachunku zysków i strat w pozycji:
  • przychody finansowe – zysk z tytułu rozchodu aktywów finansowych – jeśli jednostka rozliczy sprzedaż z zyskiem,
  • koszty finansowe – strata z tytułu rozchodu aktywów finansowych – jeśli jednostka rozliczy sprzedaż ze stratą.
Podkreślić należy, że transakcje związane z kryptowalutami oraz informacje do ich wyceny powinny być należycie udokumentowane w świetle art. 20 i 21 u.r. Przepisy te wskazują jedynie minimalną zawartość informacyjną dowodów księgowych.
Dokumentowanie
Dowody mogą mieć postać elektroniczną. Właśnie w przypadku kryptowalut są to najczęściej pliki CSV pochodzące z giełd opisujących wykonywane transakcje, w szczególności:
  • jaką operację wykonano,
  • na jakiej kryptowalucie,
  • w jakiej cenie,
  • jaką poniesiono prowizję,
  • kiedy wykonano operację,
  • jaka ilość kryptowaluty brała udział w operacji.
Organy skarbowe akceptują taki sposób udokumentowania transakcji na potrzeby podatkowe. Potwierdzenie tego znajdujemy np. w interpretacji indywidualnej dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 4 kwietnia 2018 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.184.2018.1.MD. Czytamy w niej: „Zatem jeżeli w istocie dokumenty, które posiada wnioskodawca, zawierają niezbędne informacje, na podstawie których jest w stanie prawidłowo wykazać wysokość uzyskanego przychodu oraz kosztów uzyskania przychodów, to mogą one stanowić podstawę ustalenia przychodów oraz kosztów ich uzyskania. Jednocześnie zastrzec należy, że ostateczna ocena, czy transakcja została właściwie udokumentowana, leży w kompetencjach organów podatkowych właściwych dla wnioskodawcy w danej sprawie, w toku ewentualnego postępowania podatkowego”. Ustawy o PIT i o CIT, jak również przepisy wykonawcze do tych ustaw, nie zawierają szczególnych uregulowań dotyczących sposobu dokumentowania transakcji kupna/sprzedaży kryptowalut. Mogą to być wszelkie dowody, które nie są sprzeczne z prawem, a które jednoznacznie potwierdzą, iż dokonano transakcji kupna – sprzedaży kryptowalut, a także że wydatek na ich nabycie został faktycznie dokonany i spełnia definicję kosztu uzyskania przychodu.
VAT
W tym miejscu należy zaznaczyć, że wykorzystanie kryptowalut do nabywania towarów i usług nie podlega opodatkowaniu VAT. Opodatkowaniu VAT będzie natomiast podlegała dostawa towarów i świadczenie usług, których wartość wyrażona została w bitcoinach. Kluczowe znaczenie dla ujednolicenia w ramach UE kwestii opodatkowania VAT transakcji z udziałem wirtualnej waluty bitcoin miał wyrok wydany przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 22 października 2015 r. w sprawie C-264/14. TSUE rozstrzygnął na gruncie przepisów prawa unijnego, że dla celów opodatkowania VAT waluta bitcoin powinna być traktowana na takich samych zasadach jak prawne środki płatnicze.
Budynek na potrzeby własne pozwala wybrać VAT
Budynek na potrzeby własne pozwala wybrać VAT

Zobacz również
Takie stanowisko znajduje też odzwierciedlenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, w tym m.in. z 15 września 2017 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.311.2017.1.JG., czy z 3 października 2017 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.358.2017.1.ISZ. Dyrektor KIS stwierdził w niej, że jednostki bitcoin, przez akceptację stron transakcji jako alternatywnego środka płatniczego, służą jako nośnik wartości pieniężnej oraz środek płatniczy, podobnie jak waluty używane jako prawny środek płatniczy. Zatem sprzedaż wirtualnych walut (m.in. jednostek bitcoin) za wynagrodzeniem będąca świadczeniem usługi, w ramach której pojęcie walut używanych jako prawny środek płatniczy obejmować będzie również jednostki bitcoin, może być uznana za usługę zwolnioną z opodatkowania.
PRZYKŁAD 1
Kwartalne sprawozdanie
Spółka ABSA nabyła w listopadzie 2017 r. bitcoiny za 15 000 zł. Ich wartość na 31 grudnia 2017 r. wyniosła 148 000 zł, a na 31 marca 2018 r. – 96 000 zł. Spółka sporządza kwartalne sprawozdania finansowe.
1. Nabycie bitcoinów:
● Wn Inwestycje krótkoterminowe 15 000 zł
● Ma Pozostałe rozrachunki 15 000 zł
2. Wycena na 31 grudnia 2017 r.
● Wn Inwestycje krótkoterminowe 133 000 zł
● Ma Przychody finansowe 133 000 zł
3. Wycena na 31 marca 2018 r.
● Wn Koszty finansowe 52 000 zł
● Ma Inwestycje krótkoterminowe 52 000 zł
PRZYKŁAD 2
Sprzedaż
Spółka nabyła bitcoiny za 54 000 zł, a sprzedała je za 30 000 zł. Ujęcie sprzedaży przebiegnie w następujący sposób:
1. Wb otrzymanie zapłaty z giełdy:
Wn Rachunek bankowy 30 000 zł
Ma Przychody finansowe 30 000 zł
2. PK wyksięgowanie rozlicznych bitcoinów:
Wn Koszty finansowe 54 000 zł
Ma Inwestycje krótkoterminowe 54 000 zł
W rachunku zysków i strat ta transakcja będzie prezentowana
Koszty finansowe – strata z tytułu rozchodu aktywów finansowych 24 000 zł
W ubiegłym tygodniu wokół kryptowaluty zrobiło się gorąco. Ministerstwo Finansów 9 kwietnia zapowiedziało, że zmieni zasady ich opodatkowania. Wcześniej 4 kwietnia pojawił się komunikat MF, który wywołał burzę medialną. Dotyczył on skutków podatkowych takich transakcji w PIT, VAT i PCC. W zakresie VAT resort nie zmienił zdania i potwierdził dotychczasowe interpretacje. Najwięcej wątpliwości wzbudziła część dotycząca PCC.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 395 ze zm.).