Kontrakt na badanie sprawozdania finansowego za 2017 r. musi być zawarty na dwa lata, nawet jeżeli został podpisany przed wejściem w życie nowych zasad. Potwierdził to w odpowiedzi na pytanie DGP resort finansów.
Przypomnijmy: zasady dotyczące audytów sprawozdań już za 2017 r. zmieniły się ponad trzy miesiące temu. Od 21 czerwca obowiązuje bowiem nowa ustawa o biegłych rewidentach, firmach audytorskich i nadzorze publicznym. Znowelizowała ona również niektóre przepisy ustawy o rachunkowości. Co prawda część nowych reguł związanych z wyborem i współpracą z biegłymi rewidentami dotyczy tylko jednostek zainteresowania publicznego (np. spółek giełdowych czy banków), ale akurat o obowiązku zawierania umów na co najmniej dwa lata muszą pamiętać wszystkie podmioty, których sprawozdanie podlega obowiązkowemu audytowi. Pytanie jednak, czy rzeczywiście wszystkie, czy tylko te, które umowy na audyt 2017 podpisały po 21 czerwca – już za obowiązywania nowych przepisów. Postanowiliśmy zapytać o to
Ministerstwo Finansów, bo regulacje przewidują zaledwie jeden wyjątek. Umowa może być zawarta na rok tylko z firmą audytorską, która badała sprawozdanie za 2016 r.
Ze stanowiska, które otrzymaliśmy, wynika, że dla resortu sprawa jest jednoznaczna: nie ma znaczenia, kiedy umowa została podpisana, tj. przed wejściem czy po wejściu w życie nowych przepisów. Kontrakty podpisane z nowymi podmiotami, i to nawet na początku tego roku, muszą być zawierane na co najmniej dwa lata. Resort finansów w odpowiedzi na pytanie DGP wyjaśnił, że ustawa o rachunkowości i ustawa o biegłych rewidentach wymagają, aby pierwsza umowa z nową firmą audytorską sporządzana za lata obrotowe rozpoczynające się po 16 czerwca 2016 r. była zawierana na okres nie krótszy niż 24 miesiące. Przyznał jednocześnie, że nie regulują tego wprost przepisy przejściowe.
Ministerstwo Finansów przypomniało też, że obowiązek zawierania pierwszych umów o badanie sprawozdań finansowych sporządzanych za lata obrotowe rozpoczynające się po 16 czerwca 2016 r. na co najmniej dwuletnie okresy ma zastosowanie jedynie do badań ustawowych (obowiązkowych), o których mowa w art. 2 pkt 1 ustawy o biegłych rewidentach.
Jeżeli więc
umowa na ustawowe badanie nie jest zawarta na dwa lata, to będzie niezgodna z przepisami i trzeba ją zmienić. W przeciwnym razie badanie będzie nieważne. To natomiast powoduje, że nie można podzielić zysku.
Problem dotyczy jednak nie tylko
umów zawartych przed 21 czerwca. Okazuje się, że podmioty nawet teraz organizują przetargi, nie uwzględniając nowego okresu, na jaki trzeba zawrzeć kontarkty (pisaliśmy o tym w DGP nr 202/2017 w artykule „Błędy w przetargach na audytorów”).
Pismo MF z 31 października 2017 r.
Przepisy art. 66 ust. 5 ustawy o rachunkowości oraz art. 284 ust. 1 ustawy o biegłych rewidentach wymagają, by pierwsza umowa (tj. z firmą audytorską inną niż dotychczasowa) o badanie sprawozdań finansowych sporządzonych za lata obrotowe rozpoczynające się po 16 czerwca 2016 r. była zawierana na okres nie krótszy niż dwa lata z możliwością przedłużenia na kolejne co najmniej dwuletnie okresy.
Przepisy przejściowe nie regulują wprost stanów faktycznych, w których pierwsza umowa o badanie sprawozdań finansowych sporządzonych za lata obrotowe rozpoczynające się po 16 czerwca 2016 r. zawarta została przed 21 czerwca 2017 r., tj. przed dniem wejścia w życie przepisów ustawy o rachunkowości w brzmieniu nadanym ustawą o biegłych rewidentach.
Umowa, której przedmiotem jest badanie sprawozdań finansowych sporządzonych za okresy rozpoczynające się po 16 czerwca 2016 r., zawarta z nową firmą audytorską przed 21 czerwca 2017 r., jest pierwszą umową o badanie w rozumieniu art. 66 ust. 5 ustawy o rachunkowości i powinna zostać zawarta na okres co najmniej dwóch lat obrotowych.
W szczególności należy zauważyć, że na mocy przepisu przejściowego powstanie obowiązku wynikającego z art. 66 ust. 5 zdanie drugie ustawy o rachunkowości, tj. obowiązku zawarcia umowy na co najmniej dwa lata, wiąże się z określonym w umowie przedmiotem badania, którym mają być sprawozdania finansowe sporządzone za lata obrotowe rozpoczynające się po 16 czerwca 2016 r., nie zaś z datą zawarcia umowy o badanie takiego sprawozdania finansowego. Przepisy przejściowe nie zawierają regulacji wyłączających z obowiązku wynikającego z art. 66 ust. 5 zdanie drugie ustawy o rachunkowości, badania sprawozdań finansowych sporządzonych za lata obrotowe rozpoczynające się po 16 czerwca 2016 r., które miałyby być przeprowadzone na podstawie umowy zawartej przed wejściem w życie przedmiotowej nowelizacji ustawy o rachunkowości.
Mając na uwadze powyższe, pierwsza umowa o badanie sprawozdań finansowych sporządzonych za lata obrotowe rozpoczynające się po 16 czerwca 2016 r., zawarta przed dniem wejścia w życie ustawy o biegłych rewidentach, powinna spełniać wymogi określone w art. 66 ust. 5 ustawy o rachunkowości, tj. powinna być umową zawartą na okres co najmniej dwóch lat obrotowych.
Zwracamy jednocześnie uwagę, że obowiązek zawierania pierwszych umów o badanie sprawozdań finansowych sporządzonych za lata obrotowe rozpoczynające się po 16 czerwca 2016 r. na co najmniej dwuletnie okresy ma zastosowanie jedynie do badań ustawowych, o których mowa w art. 2 pkt 1 ustawy o biegłych rewidentach.
Ustawa z 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (Dz.U. poz. 1089).
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1047).
