Nie tylko banki, ale również instytucje udzielające pożyczek konsumenckich, mogą ujmować w kosztach uzyskania przychodu nieściągalne wierzytelności – potwierdził WSA w Poznaniu.



Chodziło o spółkę będącą instytucją pożyczkową w rozumieniu ustawy o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1497 ze zm.). Udziela ona krótkoterminowych pożyczek, poza systemem bankowym. W stosunku do nierzetelnych pożyczkobiorców wszczynana jest egzekucja. Każdy przypadek nieściągniętej należności dokumentowany jest postanowieniem komornika o bezskuteczności egzekucji lub protokołem stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne, związane z dochodzeniem wierzytelności, byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.
Spółka chciała się upewnić, że na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25b ustawy o CIT może zaliczyć do kosztów nieściągalne należności (pomniejszone o niespłacone odsetki i rezerwy na pożyczki). Jej zdaniem art. 16 ust. 1 pkt 25b ustawy o CIT mogą stosować nie tylko banki, ale też instytucje pożyczkowe, o których mowa w przepisach o kredycie konsumenckim.
Tylko wybrani
Nie zgodził się z tym dyrektor izby skarbowej. Przypomniał, że art. 16 ust. 1 pkt 25b dotyczy tylko „jednostek organizacyjnych uprawnionych, na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady ich funkcjonowania do udzielania kredytów (pożyczek)”.
Organ uznał, że spółka nie ma takiego statusu. Wyjaśnił, że ustawa o kredycie konsumenckim wskazuje tylko zasady i tryb jego udzielania. Nie określa natomiast zasad tworzenia, funkcjonowania oraz prowadzenia działalności przez podmioty udzielające takich kredytów.
Dyrektor izby stwierdził zatem, że z preferencji mogą skorzystać tylko podmioty uprawnione do udzielania kredytów (pożyczek) na podstawie następujących ustaw:
● o listach zastawnych i bankach hipotecznych,
● Prawo bankowe,
● o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości,
● o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych,
● o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.
Na korzyść spółki
Interpretację tę uchylił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu. Zwrócił uwagę na to, że również prawo bankowe, na które się powołał organ, nie reguluje w pełni wszystkich kwestii związanych z formą prawno-organizacyjną banków. Do ich utworzenia i działania w formie spółki akcyjnej stosuje się kodeks spółek handlowych. Podobna sytuacja jest ze SKOK-ami – wskazał WSA.
Zauważył także, że w interpretacji ogólnej z 3 marca 2016 r., nr PK 1.8201.1.2016, minister finansów jednoznacznie stwierdził, iż w ustawie o kredycie konsumenckim szczegółowo określono formę i zasady funkcjonowania instytucji pożyczkowych.
Sąd przypomniał, że od 11 października 2015 r., w wyniku nowelizacji ustawy o kredycie konsumenckim, nie mogą działać na tym rynku ani osoby fizyczne, ani spółki osobowe.
To samo dotyczy spółek z o.o. i akcyjnych, jeżeli nie spełniają one wymogów określonych w art. 59a tej ustawy (np. minimalny kapitał zakładowy to 200 tys. zł).
Według sądu wątpliwości w tym zakresie należy rozstrzygnąć na korzyść podatnika, zgodnie z zasadą przewidzianą w art. 2a ordynacji podatkowej.
Wyrok jest nieprawomocny.
OPINIA
Nie ma powodów, aby różnicować instytucje pożyczkowe
ikona lupy />
Marcin Książek ekspert Grant Thornton / Dziennik Gazeta Prawna
W mojej ocenie sposób rozpoznawania przez firmy pożyczkowe kosztów uzyskania przychodów ze strat z wierzytelności nieściągalnych powinien się zmienić wraz z nowelizacją ustawy o kredycie konsumenckim, która wprowadziła do ustawy rozdział 5a regulujący prowadzenie działalności przez instytucje pożyczkowe. Pojawienie się definicji instytucji pożyczkowej, szczegółowe uregulowanie formy i zasad jej funkcjonowania powodują, że instytucje pożyczkowe powinny zostać uznane za jednostki organizacyjne uprawnione na podstawie odrębnych ustaw do udzielania kredytów i pożyczek, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b ustawy CIT. Dotychczas do tego kręgu zaliczane były jedynie: banki, banki hipoteczne, SKOKi, Polska Agencja Rozwoju i fundusze inwestycyjne, z uwagi na uregulowanie zasad ich funkcjonowania w odrębnych ustawach. Niewątpliwa profesjonalizacja rynku pożyczkowego, wymagania dotyczące kapitału oraz sankcje karne powodują, że nie ma powodów, aby różnicować instytucje pożyczkowe względem innych profesjonalnych podmiotów udzielających pożyczek. To również potwierdza najnowsze orzecznictwo w wyrokach WSA w Poznaniu i Białymstoku.
ORZECZNICTWO
Wyrok WSA w Poznaniu z 10 maja 2017 r., sygn. akt I SA/Po 1544/16. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia