Orzekł, że opodatkowana jest tylko wartość wytworzenia budynku, ponieważ tylko w odniesieniu do niej odliczono VAT. Wartość gruntu nie wchodzi do podstawy opodatkowania.

Małżonkowie kupili grunt bez odliczenia VAT

Sprawa dotyczyła kobiety prowadzącej samodzielnie firmę i będącej czynnym podatnikiem VAT. Wraz z mężem, który nie jest przedsiębiorcą, kupili grunt. Zakup nie był związany z działalnością gospodarczą i nie był opodatkowany VAT. W związku z tym podatniczce nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Początkowo małżonkowie planowali wybudować na tym gruncie dom z przeznaczeniem na cele prywatne. Później kobieta zmieniła plany – zamierzała wykorzystywać budynek do czynności opodatkowanych VAT (najmu krótkoterminowego lub sprzedaży). W związku z tym odliczyła podatek naliczony, ponosząc wydatki na materiały i usługi budowlane.

Przekazanie nieruchomości do majątku wspólnego małżonków

Życie jednak pokrzyżowało plany i ostatecznie, jeszcze przed oddaniem budynku do użytkowania, podatniczka postanowiła zamieszkać w nim wraz z mężem, z którym pozostaje we wspólności majątkowej. Jej wątpliwości dotyczyły tego, czy od przekazania budynku wraz z gruntem do majątku prywatnego zapłaci VAT.

Przekazanie jest opodatkowane VAT

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że skoro podatniczka odliczyła VAT od zakupów i usług związanych z budową, to nieodpłatne przekazanie nieruchomości należy traktować jako dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 2 ustawy o VAT. Czynność ta jest więc opodatkowana VAT.

Dyrektor KIS uznał, że opodatkowany będzie zarówno budynek, jak i grunt, bo – jak zauważył – przy dostawie budynków i budowli nie wyodrębnia się wartości gruntu. Powołał się tu na art. 29a ust. 8 ustawy o VAT.

Podatek VAT tylko od budynku

Interpretację tę uchylił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 2570/21). Orzekł, że opodatkowane będzie jedynie przekazanie budynku, ponieważ tylko przy jego wytworzeniu kobieta odliczyła podatek naliczony.

Natomiast przy nabyciu gruntu podatniczka nie miała prawa do odliczenia VAT, więc przekazanie tego terenu nie będzie opodatkowane. Wartość gruntu nie wchodzi zatem do podstawy opodatkowania – stwierdził sąd. Wyjaśnił zarazem, że art. 29a ust. 8 ustawy o VAT ma zastosowanie tylko wtedy, gdy grunt sam w sobie podlega opodatkowaniu. W tej sprawie tak nie jest – dodał.

Grunt poza podstawą opodatkowania VAT

Wyrok ten utrzymał w mocy NSA. Orzekł, że podstawą opodatkowania może być jedynie koszt wytworzenia budynku, ponieważ tylko w tym zakresie podatniczce przysługiwało prawo do odliczenia. - Nieodpłatna dostawa podlega opodatkowaniu wtedy, gdy podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Chodzi o zachowanie zasady neutralności VAT. Jeżeli podatnik najpierw odliczył VAT, to później musi opodatkować dostawę – wyjaśnił sędzia Hieronim Sęk.

Wyrok NSA z 28 października 2025 r., sygn. akt I FSK 1762/22