Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Przepisy są tak sformułowane, że nie wiadomo, czy wydatku nie zaliczy do kosztów podatkowych jedynie ten, kto płaci, czy również ten, kto sprzedał.
Od 1 stycznia 2017 r. obowiązują art. 22p ustawy o PIT oraz art. 15d ustawy o CIT. Nie pozwalają one zaliczać do kosztów uzyskania przychodów wydatku w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej „została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego”.
Z art. 22 tej ustawy wy- nika natomiast, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:
1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 tys. zł.
Treść tych przepisów budzi wątpliwości. Nie jest bowiem jasne, czy konsekwencje w postaci wyłączenia wydatku z kosztów podatkowych poniesie jedynie dokonujący zapłaty, czy obie strony transakcji. Skoro bowiem art. 22 dotyczy zarówno dokonywania, jak i przyjmowania płatności, to być może każda ze stron ponosi ryzyko podatkowe. Przyjmując takie założenie, skutki przedstawiałyby się następująco:
● Przykład
Podatnik prowadzący działalność handlową sprzedał towary za 20 tys. zł. Na ich nabycie wydał 10 tys. zł. Wydatki te mogą być rozpoznane w kosztach podatkowych dopiero w momencie osiągnięcia przychodu ze sprzedaży towarów. Kontrahent płaci w połowie gotówką, a w połowie przelewem bankowym. W konsekwencji kupujący nie zaliczy do kosztów podatkowych 10 tys. zł, a sprzedający nie zaliczy do kosztów podatkowych 5 tys. zł (zapłata w gotówce została dokonana w połowie ceny).
Mimo wszystko wydaje się, że zamiarem ustawodawcy było nałożenie sankcji za naruszenie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przede wszystkim na nabywcę. Gdyby ustawodawca chciał objąć dyspozycją art. 22p ustawy o PIT oraz art. 15d ustawy o CIT także stronę przyjmującą płatność, powinien użyć sformułowania wskazującego na proporcjonalne wyłączenie wydatków z kosztów podatkowych.
Ponadto należy pamiętać o celu nowych przepisów. Wprowadzono je przede wszystkim po to, aby przeciwdziałać szarej strefie, która jest związana głównie z ujmowaniem w kosztach podatkowych faktur niedokumentujących rzeczywistych transakcji.
Na zamiar ustawodawcy wskazywać może także fakt, że w pierwotnym brzmieniu projektu posługiwał się on pojęciem „kwoty płatności”, a nie samej „płatności”, jak to zostało ostatecznie uchwalone.
MF: skutki tylko dla nabywcy
O ustosunkowanie się do przedstawionego problemu redakcja DGP zwróciła się do Ministerstwa Finansów. Oto odpowiedź:
„Art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej dotyczy dwóch stron transakcji, jednak przepisy podatkowe, które odwołują się do tej regulacji, dotyczą wyłącznie jednej strony, czyli nabywcy. Skutki podatkowe dokonania płatności z naruszeniem art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej odnoszą się wyłącznie do podmiotu ponoszącego koszt w ramach transakcji, a więc do strony dokonującej płatności (zapłaty)”.
