Marek Wojda - Podstawową zasadą jest określanie stawki (zwolnienia) według przepisów obowiązujących na dzień wykonania czynności, nawet jeśli obowiązek podatkowy powstaje już po zmianie stawki.
Za dwa tygodnie wejdą w życie nowe stawki VAT, a także zmieni się zakres zwolnień. Tym razem ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie przepisów opisujących zasady określania stawek VAT (zwolnień) dla transakcji dokonywanych w okresie przejściowym. Co dokładnie zostało uregulowane?
Podstawową zasadą jest określanie stawki (zwolnienia) według przepisów obowiązujących na dzień wykonania czynności, nawet jeśli obowiązek podatkowy powstaje już po zmianie stawki. Przykładowo, dostawa towaru dokonana 30 grudnia 2010 r. opodatkowana będzie według dotychczasowej stawki VAT, również gdy sprzedawca wystawi fakturę dopiero 2 stycznia 2011 r.
Czynności o charakterze ciągłym, dla których ustalane są kolejne terminy płatności (rozliczeń), uznaje się za wykonane z ostatnim dniem okresu rozliczeniowego. Jednak w przypadku okresu obejmującego dzień zmiany stawki przyjmuje się, że czynność została wykonana w dniu poprzedzającym zmianę stawki – w części wykonywanej do tego dnia, oraz w dniu upływu okresu rozliczeniowego – w części wykonywanej od dnia zmiany stawki do końca tego okresu. Przykładowo, jeśli uzgodniony miesięczny okres rozliczeniowy z tytułu usług serwisowych trwa od 15 grudnia 2010 r. do 14 stycznia 2011 r., w części dotyczącej okresu 15 – 31 grudnia 2010 r. usługi opodatkowane będą stawką 22-proc., w części dotyczącej okresu 1 – 14 stycznia 2011 r. właściwa będzie stawka 23-proc.
Jak będą uregulowane faktury prognozowe wystawiane np. przy dostawie energii, usług telekomunikacyjnych?
Tu przewidziano specyficzny mechanizm. W fakturach wystawionych przed 1 stycznia 2011 r. może być stosowana dotychczasowa stawka również dla okresów rozliczeniowych objętych nową stawką, pod warunkiem odpowiedniej korekty rozliczenia w pierwszej fakturze wystawianej po dniu zmiany stawki (nie później niż w ciągu 6 miesięcy).
A co się stanie w przypadku otrzymania zaliczki?
W zakresie, w jakim podatnik otrzymał przed dniem zmiany stawki zaliczkę na poczet czynności, która będzie wykonana już w czasie obowiązywania nowych stawek, pozostaje właściwa stawka obowiązująca w dniu otrzymania płatności zaliczkowej (dotyczy to zaliczek skutkujących powstaniem obowiązku podatkowego, a więc w szczególności płatność powinna być dokonana na poczet przyszłych konkretnych dostaw lub usług).
Wskazane zasady nie dotyczą importu towarów i wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dla których stawkę przyjmuje się według przepisów obowiązujących na dzień powstania obowiązku podatkowego.
Jakkolwiek wprowadzenie przepisów przejściowych dotyczących zmian stawek VAT i zwolnień jest działaniem w dobrym kierunku, bardzo krytycznie należy ocenić fakt, że ostateczne brzmienie tych przepisów poznaliśmy dopiero około miesiąca przed ich wejściem w życie. Dla części przedsiębiorców dostosowanie się do tych przepisów oznacza konieczność istotnych modyfikacji systemów informatycznych, na które zostało bardzo mało czasu.
Trzeba pamiętać, że musi nastąpić dostosowanie programu sprzedaży do rozliczeń faktury zaliczkowej, płatnej częściowo w bieżącym roku, a częściowo w roku 2011 oraz fakturowania sprzedaży usług ciągłych. Systemy informatyczne powinny być dostosowane do prawidłowych rozliczeń VAT, np. umożliwiać wystawienie faktury w 2011 roku do paragonu wydanego z poprzednimi stawkami VAT.